Kış aylarında ; üst solunum yolları enfeksiyonları doktora en sık başvurma nedenimizdir. Yıl içinde çocuklar 3-8 kez; erişkinler ise 1-3 kez bu enfeksiyonu geçirirler. Çocuklar 10 yaşına kadar 100 kez bu enfeksiyonu geçirebilirler.
* Üst solunum yolu enfeksiyonu ne demektir?
Üst solunum yollarının yani burun; sinüsler; yutak ve gırtlak bölgesinin tek başına ya da birlikte iltihaplanması demektir.
*Hangi hastalıklar üst solunum yolu enfeksiyonları arasında yer alır?
1.Nezle (soğuk algınlığı)
2.Grip
3.Farenjit (yutak iltihabı)
4.Larenjit (gırtlak iltihabı)
Sinüsler üst solunum yolları içinde olmasına rağmen iltihaplanması yani sinüzit hastalığı uygulamada farklı bir kapsam içinde değerlendirilir.
* Bulaşıcılığın artış nedenleri nelerdir?
1.Kapalı yerlerde (okul; kreş; AVM vb.) daha fazla zaman geçirilmesi;
2.Ev ve işyerlerinin iyi havalandırılmaması;
3.Kirli hava ile daha fazla temas;
4.Soğuğun vücut direncini düşürmesi;
5.Yetersiz-dengesiz beslenme.
* Riske yol açan unsurlar hangileridir?
1.Burun tıkanıklığı neticesinde devamlı ağızdan soluk alıp vermek
2.Alerji
3. Sigara içmek
4.Düzensiz yaşam ( yetersiz beslenme ve uyku bozuklukları )
5. Stresli bir yaşam sürmek de üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanmayı çabuklaştırır. Stres düzeyi yüksek insanlar ciddi risk altında
6.Kişisel bağışıklık düzeyini düşüren kronik hastalıklara sahip olmak
* Alerji ve burunda eğrilik olması enfeksiyon riskinde artışa neden olur mu?
Alerjik yapınız ya da sürekli ağızdan nefes alıp vermenize neden olan burun kemiği eğriliğiniz varsa ÜSYE hastalığına yakalanma riskiniz artar.
* Üst solunum yolları enfeksiyonlarına en çok kimler yakalanır; neden?
En sık çocuklarda görülür. Doğum esnasında anneden bebeğe geçen bağışıklık maddeleri ilk 9 ayda bebeği mikroplardan korur. Ancak bu koruyucu maddeler 9.aydan itibaren azalmaya başlar. Zamanla bebek hastalandıkça koruyucu maddeleri kendisi yapmaya başlar . Bebekler 1 yaşından itibaren 5-6 yaşlarına kadar sık sık üst solunum yolları enfeksiyonu geçirirler.
* Korunma yolları nelerdir ve en etkin korunma yolu hangisidir?
1-En önemli korunma yolu hasta kişilerden uzak durmaktır;
2- Sık el yıkama;
3- Özellikle kapalı mekanların iyi havalandırılması ve ortam temizliği; çocukların bir arada bulunduğu oyun alanları ve oyuncakların temizliğine dikkat etmek gerekir.
4.düzenli yaşam; dengeli beslenme
*Bu konuda el yıkamanın önemi nedir?
Hasta olan bir kişi hapşırarak ya da öksürerek hastalığa yol açan virüsü yayar. Virüs havadan solunum yolu ile bir kişiden diğerine yayılabileceği gibi direkt temas yolu ile ya da oyuncak gibi ortak kullanılan objeler ile de bulaşabilir. Dolayısıyla mikroplarla temas eden elleri sık yıkayarak bu hastalıktan korunabiliriz.
* Üst solunum yolları enfeksiyonları neden çocuklarda daha sık görülür?
Çocukların sık üst solunum yolu enfeksiyonu olmasının en önemli nedeni bağışıklık sistemlerinin hastalık yapan mikropları henüz tanımamasıdır. Bağışıklık sistemi yaşadığı ortamdaki mikropları tanıdıkça direnç gelişmeye başlar. Ayrıca çocuğun yaşadığı ortamda enfeksiyonların yayılımında önemlidir. Kreş; anaokulu ve benzeri ortamlarda çocukların birbirine enfeksiyonu bulaştırma riski artar.
* Üst solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisi ne yolla yapılır?
Antibiyotikler tedavide ilk seçenek değildir.şikayetlere yönelik semptomatik tedavi yapılır.istirahat ve dengeli beslenme iyileşme için oldukça önemlidir.
* Bu enfeksiyonlardan korunmak için evde yapılması gerekenler veya alınması gereken önlemler nelerdir?
1.Kış aylarında; özellikle kaloriferli evlerde iyice kuruyan havayı; solunum yolları için ideal olan %35-%50 nem oranına ulaşacak şekilde bir nemlendirme cihazı ile nemlendirmek yararlıdır.
2.kapalı ortamların düzenli olarak havalandırılması
3.sigara içilmemesi
4.Alerjiye neden olabilecek eşyaların kullanımdan uzaklaştırılması.
Üst Solunum Yollarında Ne Gibi İltihaplar Olur?
Aslında teorik olarak nezle; grip; farenjit; sinüzit; larenjit; gibil tihapların hepsi üst solunum yolu enfeksiyonu kapsamına girer. Gribal enfeksiyon veya rinofarenjit gibi isimler de aynı anlamda kullanılır. Ancak uygulamada sinüzit veya bazı spesifik iltihaplar bu kavramın dışında tutulur. ÜSYE ye daha çok virüsler neden olsa da hemen her zaman bakteriler de üzerine eklenir. ÜSYE denilince genel olarak nezle veya grip anlaşılır. Farenjit bu durumlarla beraber sıklıkla vardır.
Üst solunum yolu enfeksiyonları(ÜSYE) çocuklarda niçin daha sık görülürler?
Bunun temel sebebi vücudun bağışıklık sistemidir. Vücudumuza giren mikropları; kanımızdaki bazı hücreler tanır ve hafızasına yerleştirirler. Bu mikroplar tekrar vücudumuza girdiğinde bu koruyucu hücrelerin salgıladıkları antikor denilen maddeler tarafından etkisiz hale getirilirler(Bazı mikropların yaptıkları bu koruyucu etki ömür boyudur ; Kızamık; Suçiçeği; Hepatit A; Hepatit B; Kabakulak gibi). Bazı mikroplara karşı ise koruyucu etki daha kısa sürelidir ( ÜSYE larını 200 den fazla virüs yaptığından her birine karşı uzun süreli bağışıklık olmayabilir). İşte 20 yaşlarına gelen ve birçok mikroba karşı vücudunda antikorlar(bağışıklık maddeleri) oluşmuş bir kadın; doğum yaptığında bu koruyucu maddeler; kan yoluyla bebeğe geçer ve bebek de annesi gibi ; ilk 6-9 ayda sık hastalanmaz. Ancak bu koruyucu maddeler 6-9.aylardan itibaren azalmaya başlar;bebek hastalandıkça koruyucu maddeleri kendisi yapmaya başlar . Bu temel sebebin yanında anne sütünün de koruyucu etkisinin kalkmasıyla bebekler 1 yaşından itibaren 5-6 yaşlarına kadar yılda 3-8 kez ÜSYE ye yakalanabilirler.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının (ÜSYE) belirtileri nelerdir?
Virüslerin neden olduğu ÜSYEbelirtileri ; burun akıntısı-dolgunluk hissi ; ateş ; öksürük yanında hapşırma; baş ağrısı; geniz akıntısı; boğazda yanma-ağrı; bazen gözlerde sulanma çapaklanma adele ağrıları; halsizlik; iştahsızlıktır. Bademcik iltihaplarında ; ateş; boğaz ağrısı; yutma güçlüğü olur. Bademcik iltihabı daha çok okul çağı hastalığıdır ve neden genellikle bakterilerdir. Ses telleri iltihaplarında gece yarısı veya sabaha karşı nefes almada güçlük ve havlar-patlar gibi boğuk bir öksürük olur.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının (ÜSYE) tedavisinde evde yapılabilecek destekleyici eylemler nelerdir?
Virüslerin neden olduğu ÜSYE lerde sigara dumansız temiz bir ortamda istirahat ; dengeli ve bol sıvılı (ıhlamur; bitkisel çaylar; meyve suyu; hoşaf; komposto vb ) diyet ve su buharlı ortam; burun temizliği ve buruna serum fizyolojik damlatılması önerilir. En iyi balgam-salgı yumuşatan doğal madde sudur. Huzursuzluk ağrı ve ateş için ağrı kesici–ateş düşürücü ilaçlar verilebilir. Antibiyotik kullanılmasına gerek yoktur; antibiyotikler hastalığın süresini kısaltmaz; oluşabilecek daha karmaşık hastalıkların (orta kulak iltihabı; zatürre; bronşiyolit ) oluşmasını engeller. Bakterilerin neden olduğu ÜSYE larında (özellikle bademcik iltihaplarında) doktor muayenesi ve gerek görmesi halinde penisilin veya başka uygun bir antibiyotik kullanılabilir.