Kış Ayları; D Vitamini ve Yaşlılık
Yaz ve güneşli günler artık yakın fakat kışın D vitamini eksikliği yaşamışsanız bu durum hala devam ediyor olabilir. Ayrıca çalışma ortamınız güneş ışığı görmüyorsa yazın gelmesi D vitamini ihtiyacınız için çok bir anlam ifade etmeyebilir...
Bu yazıda hem D vitamini hakkında bazı detaylar öğreneceksiniz hem de çevrenizdeki yaşlı bireyler için neden D vitaminin hayati önem taşıdığını anlayacaksınız.
Bilindiği gibi D vitamini yetersizlikleri çoğunlukla kış aylarında görülmekte ve her yaş gurubunu için önem taşımaktadır. D vitamini eksikliği maalesef en sık görülen vitamin eksikliklerinden biridir. Her yaş gurubunda görülse de özellikle orta yaş üstü bireyleri daha çok ilgilendirmektedir. Sebebi ise bu guruptaki insanların kemik erimesine tahammülü olmamasıdır.
Neden mi?
Yıllardır yapılan araştırmalarda D vitaminin kandaki kalsiyum ve fosfat konsantrasyonlarını dengelediği bilinmekte; dolayısı ile kemiğin dokusunda ciddi etkisi olmaktadır. Eksikliği çocuklarda raşitizm hastalığına; yetişkinlerde kemik yumuşamasına ve yaşlılarda ise osteoporoz’a (kemik dokusunun içinde anormal derecede boşluklar oluşumu; yani daha kırılgan olması) sebep olmaktadır.
Siz istediğiniz kadar kalsiyum alın; eğer vücudunuzda D vitamini eksiliğiniz varsa; 2000 yılında yapılan bir çalışmaya göre bu durum yaşlı bireylerde kemik yumuşaması ve şiddetli osteoporoz riski yanında; hipertiroidi’ye yol açtığı bulunmuştur.
Peki neden daha çok yaşlı insanlar D vitamini eksiliğine maruz kalıyor derseniz; en önemli sebebi tabi kigüneş ışığına fazla maruz kalmamaları. Bunun yanında diyetlerinde D vitamini alımının çok düşük olması ve de yaşılılık ile beraber D vitamini metabolizması bozuklukları en önemli sebeplerdir.
Peki tek sebebi bunlar mı derseniz cevabı Hayır!
O kadar basit değil malesef; vücut çok karmaşık bir sistemdir. Araştırmalar gösteriyor ki; yaşlı bireyler güneş ışığına maruz kalsalar bile sağlıklı bir yetişkin kadar D vitamini sentezi yapamamaktadırlar ve karaciğerlerinde D vitamininin formunu vücutta kullanılabilecek şekilde dönüştüren mekanizmalar da daha az ektili olabilmektedir. Buna ek olarak da yaşlı bireylerin bağırsaklarında D vitamini reseptörlerinin azalmasına bağlı olarak yine emilim kapasitesi de düştüğü bilinmektedir.
Kalsiyum ile D vitamini arasındaki ilişki ve vücudun ihtiyacı araştırılmaya dursun yaşılı bireyler gibi riskli popülasyonlarda bu vitamin ve mineralin yeterli alındığına dair daha fazla efor sarfedilmeli ve takibi yapılmalıdır.
Günlük tavsiye edilen D vitamini ihtiyacımız 50 yaş altı için 200 IU; 50-70 yaş grubu için 400 IU ve 70 yaş üzeri bireylerde ise 600 IU önerilmektedir ve üst doz yani tehlikeli üst sınır ise 2000 IU olmaktadır.
Besinlerde alımı kısıtlı da olsa D vitamininden zenginleştirilmiş besinler bulmak artık mümkün (margarin; tereyağı; mısır gevreği...) ve tabi ki fırsat buldukça güneş banyosu. Besin destekleri de uzman bir diyetisyen veya doktor rehberliği ile göz önünde bulundurabilir ve geçici bir süre vücut besin takviyeleri (örneğin; D3 vitamini veya bazı balık yağları) ile desteklenebilir.
Fakat kan tahililleri kontrolü yapılmadan kullanılan her ilaç veya destek ezbere kullanılacaktır ve bireye bilimsel bir takip şansı vermeyeceğinden muhakkak tahliller ile D vitamini seviyesi takip edilmeli ona göre tedavi uygulanmalıdır.
Unutulmamalıdır ki eksikliğinden kullandığımız takviyelerin yararı olabileceği gibi fazladan alınan her besin maddesinin vücuda zararı olabilmekte başka komplikasyonlara (yan etki) sebep olabilmektedir.
22.05.12
Orçun KÜRÜM
Uzman Diyetisyen
Exercise & Nutrition Science; M.Sc.
Bu yazıda hem D vitamini hakkında bazı detaylar öğreneceksiniz hem de çevrenizdeki yaşlı bireyler için neden D vitaminin hayati önem taşıdığını anlayacaksınız.
Bilindiği gibi D vitamini yetersizlikleri çoğunlukla kış aylarında görülmekte ve her yaş gurubunu için önem taşımaktadır. D vitamini eksikliği maalesef en sık görülen vitamin eksikliklerinden biridir. Her yaş gurubunda görülse de özellikle orta yaş üstü bireyleri daha çok ilgilendirmektedir. Sebebi ise bu guruptaki insanların kemik erimesine tahammülü olmamasıdır.
Neden mi?
Yıllardır yapılan araştırmalarda D vitaminin kandaki kalsiyum ve fosfat konsantrasyonlarını dengelediği bilinmekte; dolayısı ile kemiğin dokusunda ciddi etkisi olmaktadır. Eksikliği çocuklarda raşitizm hastalığına; yetişkinlerde kemik yumuşamasına ve yaşlılarda ise osteoporoz’a (kemik dokusunun içinde anormal derecede boşluklar oluşumu; yani daha kırılgan olması) sebep olmaktadır.
Siz istediğiniz kadar kalsiyum alın; eğer vücudunuzda D vitamini eksiliğiniz varsa; 2000 yılında yapılan bir çalışmaya göre bu durum yaşlı bireylerde kemik yumuşaması ve şiddetli osteoporoz riski yanında; hipertiroidi’ye yol açtığı bulunmuştur.
Peki neden daha çok yaşlı insanlar D vitamini eksiliğine maruz kalıyor derseniz; en önemli sebebi tabi kigüneş ışığına fazla maruz kalmamaları. Bunun yanında diyetlerinde D vitamini alımının çok düşük olması ve de yaşılılık ile beraber D vitamini metabolizması bozuklukları en önemli sebeplerdir.
Peki tek sebebi bunlar mı derseniz cevabı Hayır!
O kadar basit değil malesef; vücut çok karmaşık bir sistemdir. Araştırmalar gösteriyor ki; yaşlı bireyler güneş ışığına maruz kalsalar bile sağlıklı bir yetişkin kadar D vitamini sentezi yapamamaktadırlar ve karaciğerlerinde D vitamininin formunu vücutta kullanılabilecek şekilde dönüştüren mekanizmalar da daha az ektili olabilmektedir. Buna ek olarak da yaşlı bireylerin bağırsaklarında D vitamini reseptörlerinin azalmasına bağlı olarak yine emilim kapasitesi de düştüğü bilinmektedir.
Kalsiyum ile D vitamini arasındaki ilişki ve vücudun ihtiyacı araştırılmaya dursun yaşılı bireyler gibi riskli popülasyonlarda bu vitamin ve mineralin yeterli alındığına dair daha fazla efor sarfedilmeli ve takibi yapılmalıdır.
Günlük tavsiye edilen D vitamini ihtiyacımız 50 yaş altı için 200 IU; 50-70 yaş grubu için 400 IU ve 70 yaş üzeri bireylerde ise 600 IU önerilmektedir ve üst doz yani tehlikeli üst sınır ise 2000 IU olmaktadır.
Besinlerde alımı kısıtlı da olsa D vitamininden zenginleştirilmiş besinler bulmak artık mümkün (margarin; tereyağı; mısır gevreği...) ve tabi ki fırsat buldukça güneş banyosu. Besin destekleri de uzman bir diyetisyen veya doktor rehberliği ile göz önünde bulundurabilir ve geçici bir süre vücut besin takviyeleri (örneğin; D3 vitamini veya bazı balık yağları) ile desteklenebilir.
Fakat kan tahililleri kontrolü yapılmadan kullanılan her ilaç veya destek ezbere kullanılacaktır ve bireye bilimsel bir takip şansı vermeyeceğinden muhakkak tahliller ile D vitamini seviyesi takip edilmeli ona göre tedavi uygulanmalıdır.
Unutulmamalıdır ki eksikliğinden kullandığımız takviyelerin yararı olabileceği gibi fazladan alınan her besin maddesinin vücuda zararı olabilmekte başka komplikasyonlara (yan etki) sebep olabilmektedir.
22.05.12
Orçun KÜRÜM
Uzman Diyetisyen
Exercise & Nutrition Science; M.Sc.