60-66 Aylık Çocuğumu Okula Göndereyim mi? Göndermeyeyim mi?
60-66 AYLIK ÇOCUĞUMU OKULA GÖNDEREYİM Mİ? GÖNDERMEYEYİM Mİ?
Eğitim sistemimizde yapılan değişiklikten sonra son günlerde ebeveynlerin sıkça sorduğu soru “çocuğumu okula göndermeli miyim?”. Çocukların yaşları ve sorulan soru ortak ancak ne yazık ki herkes için verilmesi gereken cevap aynı değil. Bunun nedeni çocuğa ve aileye özgü pek çok etkenin çocuğun okul olgunluğu üzerinde etkisi olmasıdır. Bu yazımın amacı bu etkenler çerçevesinde ailelerin karar vermelerine yardımcı olmaktır.
Okul Olgunluğu Nedir?
Okul olgunluğu çocuğun zihinsel gelişim; dil gelişimi; motor gelişim ve sosyal gelişim açılarından okula uyum sağlayacak düzeyde olmasını ifade eder. Bunu ölçmek için kullandığımız bazı standart testler bulunmaktadır. Ancak popüler okul olgunluğu testlerinin tek başına bir çocuğu değerlendirmede yeterli olmadığını belirtmek isterim. Zira okul olgunluğu için zihinsel performansın iyi olması; küçük kas gelişiminin iyi olması vb tek başlarına yeterli değildir. Çocuğun ruhsal olgunluğu en az zihinsel; motor performansı kadar önemlidir.
Çocuğum Dış Dünyayı Ve Öğrenmeyi Merak Ediyor Mu?
Okul; çocuğun öğrenmeyle; bilgiyle sistematik olarak karşılaştığı ilk ortamdır. Öğrenmeye motive olmanın ve bilme isteğinin altında ise merak duygusu yatmaktadır. Bebek dünyaya geldiği andan itibaren yeni olanı; farklı olanı merak eder; tanımak ister. Erken dönemlerde bu duyguyu dokunarak; ağzına alarak nesneleri tanımaya çalışarak giderir. Çocuğun yaşı ilerledikçe; anneden bağımsızlaştıkça dünyasının sınırları genişler ve tanınacak merak edilecek yeni yeni nesnelerle karşılaşır. 3-6 yaş çocukların cinsiyet farkını fark etmeleriyle birlikte merak duygusunun kendi bedenlerine yoğunlaştığı bir dönemdir. Bedenini; kim olduğunu; nereden geldiğini anlamaya çalışan çocuğun merak duygusu bu dönemde ebeveynler tarafından sağlıklı bir şekilde doyurulmalıdır. 6 yaş itibariyle çocuğun bu bedenine ve kendisine yönelttiği merak duygusu yerini dış dünyaya yöneltilmiş bir merak duygusuna bırakmalıdır. İşte öğrenmeye hazır oluş ancak bu merak duygusunun doğru ve sağlıklı bir şekilde gelişmesine imkân verilmesiyle mümkündür.
Çocuğum Sorumluluklarının; Sınırların ve Kuralların Farkında Mı?
Diğer bir önemli konu çocuğun psiko-sosyal gelişiminin okula başlayacak olgunlukta olup olmadığıdır. Sosyal gelişim çocuğun ruhsal bireysel gelişiminden bağımsız değildir. Bu noktada ebeveynin çocuğa yaşına uygun sorumluluklar verip vermediği; sınırlar ve kurallar konusunda çocuğun gelişimine uygun çerçeveler çizip çizmediği; özbakım becerilerinde yeterli deneyimi sağlamasına destek olup olmadığı gibi hususlar ön plana çıkmaktadır.
Çocuğumun Benden Ayrılmasına Hazır Mıyım?
Okula başlama döneminde sık karşılaştığımız bir başka konu ise ayrılık anksiyetesidir. Bu kaygı hali bazı durumlarda çift taraflı olabilmektedir. Çocuk bazen ayrılığın kötü bir şey olduğu duygusunu anne veya babadan ödünç alabilmektedir. Çocuğunuzu okula gönderme düşüncesi sizi kaygılandırıyor; suçlu hissettiriyor ise kendinize sormanız gereken soru “çocuğum okula hazır mı?” değil; “ ben ebeveyn olarak çocuğumun benden ayrılıp bağımsızlaşmasına hazır mıyım?” olmalıdır. Çoğunlukla bu kaygı; suçluluk vb duygular farkında olmadan yaşanmakta ve çocuğa aktarılmaktadır.
Zihinsel Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapabilirim?
Okul öncesi çağda çocuğun temel kavramlar bilgisi; görsel işitsel algısı; dikkati belirli bir düzeyde olmalıdır. Normal gelişim gösteren her çocuk aslında farkında olmadan çevreden aldığı uyaranlarla bu bilgileri edinir. Çocuğunuza bu konularda hazırlanmış materyaller sunarak bilişsel gelişimini destekleyebilirsiniz. Renkleri ayırt etme; benzerlikler-farklılıklar; zıt kavramlar günlük hayatta eğlenerek öğrenebileceği konulardandır.
Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapabilirim?
Çocuğun kelime hazinesinin gelişimi kendisine yeni kelimelerin sunulmasıyla mümkün olur. Her akşam uyku saatinde okuyacağınız masallar; gün içinde dinleyeceği şarkılar; hikayeler; sizin cümlelerinizde kullandığınız her yeni kelime onun alıcı dil gelişimini destekler. Çocuğunuzu dinlemeniz; kendisini ifade etmesine izin vermeniz; yaşıtlarıyla bir arada bulunmasını sağlamanız ifade edici dil gelişimini destekleyecektir.
Motor Gelişimi İçin Neler Yapabilirim?
Resim yapma; kağıt kalem etkinlikleri; makasla kesme; oyun hamuru; kil vb materyaller; boncuk dizme vb faaliyetler çocuğunuzun küçük kas gelişimini destekler. Merdiven inip çıkma; bisiklete binme; ip atlama; paten kayma gibi aktiviteler; ve her türlü sportif faaliyet çocuğunuzun kaba motor gelişimini destekler.
Ne Zaman Bir Uzmana Danışmalıyım?
Gerekli araştırmaları yaptığınız halde hala kafanızda bir soru işareti varsa; bazı noktalarda çocuğunuzun davranışları sizi kaygılandırıyorsa; ayrılmakla ilgili kendi kaygılarınız varsa; sınır koyma; kurallar; merak duygusu gibi konularda nasıl davranacağınızı; ne yapacağınızı tam olarak kestiremiyorsanız bir uzmana danışmanız sizin ve çocuğunuzun yararına olacaktır. Okula başlamadan önce aldığınız danışmanlığı okul çağında karşılaşabileceğiniz diğer sorunlarda da sürdürmeniz çocuğunuzun gelişim takibinin sürekliliği açısından önemlidir. Unutmamalıdır ki önleyici danışmanlıklar kısa sürelidir ancak sorunlar oluştuktan sonra yapılması gereken müdahaleler çok daha uzun süreli çalışmalar gerektirir.
Eğitim sistemimizde yapılan değişiklikten sonra son günlerde ebeveynlerin sıkça sorduğu soru “çocuğumu okula göndermeli miyim?”. Çocukların yaşları ve sorulan soru ortak ancak ne yazık ki herkes için verilmesi gereken cevap aynı değil. Bunun nedeni çocuğa ve aileye özgü pek çok etkenin çocuğun okul olgunluğu üzerinde etkisi olmasıdır. Bu yazımın amacı bu etkenler çerçevesinde ailelerin karar vermelerine yardımcı olmaktır.
Okul Olgunluğu Nedir?
Okul olgunluğu çocuğun zihinsel gelişim; dil gelişimi; motor gelişim ve sosyal gelişim açılarından okula uyum sağlayacak düzeyde olmasını ifade eder. Bunu ölçmek için kullandığımız bazı standart testler bulunmaktadır. Ancak popüler okul olgunluğu testlerinin tek başına bir çocuğu değerlendirmede yeterli olmadığını belirtmek isterim. Zira okul olgunluğu için zihinsel performansın iyi olması; küçük kas gelişiminin iyi olması vb tek başlarına yeterli değildir. Çocuğun ruhsal olgunluğu en az zihinsel; motor performansı kadar önemlidir.
Çocuğum Dış Dünyayı Ve Öğrenmeyi Merak Ediyor Mu?
Okul; çocuğun öğrenmeyle; bilgiyle sistematik olarak karşılaştığı ilk ortamdır. Öğrenmeye motive olmanın ve bilme isteğinin altında ise merak duygusu yatmaktadır. Bebek dünyaya geldiği andan itibaren yeni olanı; farklı olanı merak eder; tanımak ister. Erken dönemlerde bu duyguyu dokunarak; ağzına alarak nesneleri tanımaya çalışarak giderir. Çocuğun yaşı ilerledikçe; anneden bağımsızlaştıkça dünyasının sınırları genişler ve tanınacak merak edilecek yeni yeni nesnelerle karşılaşır. 3-6 yaş çocukların cinsiyet farkını fark etmeleriyle birlikte merak duygusunun kendi bedenlerine yoğunlaştığı bir dönemdir. Bedenini; kim olduğunu; nereden geldiğini anlamaya çalışan çocuğun merak duygusu bu dönemde ebeveynler tarafından sağlıklı bir şekilde doyurulmalıdır. 6 yaş itibariyle çocuğun bu bedenine ve kendisine yönelttiği merak duygusu yerini dış dünyaya yöneltilmiş bir merak duygusuna bırakmalıdır. İşte öğrenmeye hazır oluş ancak bu merak duygusunun doğru ve sağlıklı bir şekilde gelişmesine imkân verilmesiyle mümkündür.
Çocuğum Sorumluluklarının; Sınırların ve Kuralların Farkında Mı?
Diğer bir önemli konu çocuğun psiko-sosyal gelişiminin okula başlayacak olgunlukta olup olmadığıdır. Sosyal gelişim çocuğun ruhsal bireysel gelişiminden bağımsız değildir. Bu noktada ebeveynin çocuğa yaşına uygun sorumluluklar verip vermediği; sınırlar ve kurallar konusunda çocuğun gelişimine uygun çerçeveler çizip çizmediği; özbakım becerilerinde yeterli deneyimi sağlamasına destek olup olmadığı gibi hususlar ön plana çıkmaktadır.
Çocuğumun Benden Ayrılmasına Hazır Mıyım?
Okula başlama döneminde sık karşılaştığımız bir başka konu ise ayrılık anksiyetesidir. Bu kaygı hali bazı durumlarda çift taraflı olabilmektedir. Çocuk bazen ayrılığın kötü bir şey olduğu duygusunu anne veya babadan ödünç alabilmektedir. Çocuğunuzu okula gönderme düşüncesi sizi kaygılandırıyor; suçlu hissettiriyor ise kendinize sormanız gereken soru “çocuğum okula hazır mı?” değil; “ ben ebeveyn olarak çocuğumun benden ayrılıp bağımsızlaşmasına hazır mıyım?” olmalıdır. Çoğunlukla bu kaygı; suçluluk vb duygular farkında olmadan yaşanmakta ve çocuğa aktarılmaktadır.
Zihinsel Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapabilirim?
Okul öncesi çağda çocuğun temel kavramlar bilgisi; görsel işitsel algısı; dikkati belirli bir düzeyde olmalıdır. Normal gelişim gösteren her çocuk aslında farkında olmadan çevreden aldığı uyaranlarla bu bilgileri edinir. Çocuğunuza bu konularda hazırlanmış materyaller sunarak bilişsel gelişimini destekleyebilirsiniz. Renkleri ayırt etme; benzerlikler-farklılıklar; zıt kavramlar günlük hayatta eğlenerek öğrenebileceği konulardandır.
Dil Gelişimini Desteklemek İçin Neler Yapabilirim?
Çocuğun kelime hazinesinin gelişimi kendisine yeni kelimelerin sunulmasıyla mümkün olur. Her akşam uyku saatinde okuyacağınız masallar; gün içinde dinleyeceği şarkılar; hikayeler; sizin cümlelerinizde kullandığınız her yeni kelime onun alıcı dil gelişimini destekler. Çocuğunuzu dinlemeniz; kendisini ifade etmesine izin vermeniz; yaşıtlarıyla bir arada bulunmasını sağlamanız ifade edici dil gelişimini destekleyecektir.
Motor Gelişimi İçin Neler Yapabilirim?
Resim yapma; kağıt kalem etkinlikleri; makasla kesme; oyun hamuru; kil vb materyaller; boncuk dizme vb faaliyetler çocuğunuzun küçük kas gelişimini destekler. Merdiven inip çıkma; bisiklete binme; ip atlama; paten kayma gibi aktiviteler; ve her türlü sportif faaliyet çocuğunuzun kaba motor gelişimini destekler.
Ne Zaman Bir Uzmana Danışmalıyım?
Gerekli araştırmaları yaptığınız halde hala kafanızda bir soru işareti varsa; bazı noktalarda çocuğunuzun davranışları sizi kaygılandırıyorsa; ayrılmakla ilgili kendi kaygılarınız varsa; sınır koyma; kurallar; merak duygusu gibi konularda nasıl davranacağınızı; ne yapacağınızı tam olarak kestiremiyorsanız bir uzmana danışmanız sizin ve çocuğunuzun yararına olacaktır. Okula başlamadan önce aldığınız danışmanlığı okul çağında karşılaşabileceğiniz diğer sorunlarda da sürdürmeniz çocuğunuzun gelişim takibinin sürekliliği açısından önemlidir. Unutmamalıdır ki önleyici danışmanlıklar kısa sürelidir ancak sorunlar oluştuktan sonra yapılması gereken müdahaleler çok daha uzun süreli çalışmalar gerektirir.