Karne Alan Çocuğa Nasıl Davranılmalı
KARNE ALAN ÇOCUĞA NASIL DAVRANILMALI?
Şüphesiz her veli çocuğunun başarılı olmasını ister; yine her öğrenci başarılı olmanın verdiği gururu; hazzı; mutluluğu; tatmak ister. En başta ailesinin; yakın çevresinin; öğretmenlerinin kendisi ile gurur duymasını ister. Çünkü insanlar tarafından sevilme; gurur vesilesi olma; takdir edici sözler işitme istemi; insani bir duygudur ve her bireyi memnun eder.
Ebeveyn olarak beklemediğiniz bir karne ile karşılaştığınızda; üzüntü duymak; öfkelenmek; sert tepkiler vererek karşınızdakini kırmak; ceza yöntemlerine başvurmak gibi olumsuz yaklaşımlarda bulunmak yerine; karnedeki sonuçları sağlıklı bir şekilde değerlendirmek en doğru ve çözüm odaklı bir yaklaşım olacaktır. Aksi durumda hem sizin; hem de çocuğunuzun psikolojisinin bozulmasının ötesine geçemezsiniz. Bütün yaz tatili bu ruh halinizle geçerek; tatilde olması gereken ruhsal yönden rahatlama; yeni bir yıla hazır olunuşluk düzeyine de ulaşılamayacak.
Bu durumda hem sizin; hem de çocuğunuzun psikolojisinin bozulmasına asla izin vermeyiniz. Bazı zamanlarda durum sağlığın bozulması noktasına bile gelebilmektedir. Aşırı stres altında bulunan çocukta; stres kaynaklı biyolojik rahatsızlıklar gözlemlenebilmekte. Karnedeki tüm olumsuz sonuçlara rağmen çocuğunuza karşı sevgi ve şefkatle yaklaşın. Yüksek olasılıkla oda elde ettiği sonuçtan çok hoşnut değildir. Bahsettiğimiz gibi her birey çevresindeki insanlar tarafından onay görmek isterken; olumsuz bir karneyi eve getiriyor olmak çocuğun takdir edilme hazzına ket vurmuştur. Bu durum onda da mutlaka stres durumu yaratmıştır. Duygularını anlamaya çalışınız. Her şeye rağmen onu sevdiğinizi ve ona değer verdiğinizi; olumsuzlukların sevginizden bir şey değiştirmeyeceğini; her şeyin sonu olmadığını; başarısının nispeten düşük olduğu derslere çalışılarak başarının yakalanabileceğini hissettirin. Ona güvendiğinizi; başarılı olduğu derslerde onunla gurur duyduğunuzu ifade edin. Neleri yapıp; neleri yapamadığını düşünerek; daha planlı; daha sistemli çalışıldığında; mutlaka başarının yakalanacağı yönünde telkinlerde bulunun. Başarılı olduğu alanlardan yola çıkarak moral motivasyon desteği yapılması faydalı olacaktır.
Karne; gelecek adına önemli ipuçları taşıyan çok önemli bir fırsat olarak değerlendirilmeli. Bu belgeye çocuğun başarılı olduğu dersleri ya da bazı derslerdeki eksikleri gösteren ve telafi edilmesi için fırsat sunan bir çizelge olarak bakılmalı. Karne; çocuğu çevreye karşı övme veya yerme vesilesi olarak nitelendirilmemeli. Çocuğunun karne başarısını çevreye karşı gurur vesilesi olarak algılayan; tersi durumda ise utanç duyduğunu ifade eden ebeveyn sayısı azımsanmayacak kadar çoktur.
Anne Baba olarak;
◊ Öncelikle kötü notları değil; iyi notları değerlendirin. Çocuklara neleri yapamadıklarından çok neleri yapabildiklerini ve yapabileceklerini anlatın. Olumsuz ve eksik bulunan davranışlar yerine olumlu özelliklerine yönelmek çok daha etkili olur. Sadece olumsuzlukları vurgulamak; çocuğun diğer olumlu özelliklerini görmeyi engeller ve kendisini tümden başarısız değerlendirmesine yol açar. Yapılan araştırmalar; olumlu özelliklerin ön plana çıkarılmasının özgüven gelişimini desteklediğini ve genellemelere yol açarak olumsuz durumları da ortadan kaldırdığı yönündedir.
◊ Çocukları düşünmeye ve konuşmaya yönlendirerek dinleyin; başarısızlık nedenlerini belirleyin ve çözüm stratejileri geliştirin. Bu aşamada; çocuklara güvendiğinizi hatırlatın; ortak kararlar alarak uygulamaya koyun.
◊ Eğitim yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Sadece karne odaklı düşünmek bunun düzeltilemez bir durummuş gibi algılanmasına yol açar. Bu nedenle çocuğun başarılarına sadece var olan durum değil gelecek odaklı bakmak daha yararlı.
“Neden daha yüksek değil?”; “Diğer çocukların durumu nasıl?” gibi söylemler umutsuzluklara ve değersizlik duygularının yaşanmasına sebep olur. Tüm çocuklar kendi gelişimleri içerisinde değerlendirilmeli; çok küçük bile olsa ilerlemeler olumlu ele alınarak pekiştirilmeli. İyi olmayan notların telafi edilebileceği; çaba göstererek aşılabileceği belirtilmeli.
Yetenek; ilgi ve beceri açısından bakıldığında her çocuğun kendine özgü bir repertuarı olduğundan kıyaslama yapmak; çocuğun motivasyonunu arttırmak yerine yetersizlik duygularını harekete geçirir. Ayrıca kıyaslandığı bireyle ilişkisi de bozulur. Çocuğu başkalarıyla kıyaslamak yerine kendi içindeki gelişimini görebilmek çok daha önemlidir.
◊ Çocuklarımıza gösterdiğimiz sevgi ve ilginin koşullu olmadığı unutulmamalı. Karne notlarından dolayı tüm olumlu özelliklerini bir kenara bırakıp; onu başarısız olarak değerlendirerek; sevgiden yoksun bırakma yoluna gidilmemeli.
◊ Başarısızlık soğukkanlılıkla karşılanmalı; olabilir ve gerekli şartlar oluşturulduğunda düzeltilebilir bir durum olarak değerlendirilmelidir. Unutulmamalıdır ki; kötü bir karne düzeltilebilir ancak çocuğun kişiliği üzerinde yapılacak tahribat telafisi mümkün olmayacak sonuçlar doğurabilir.
◊ Karne notlarına ilişkin zaman zaman eşler birbirlerini değerlendirme; suçlama yoluna gidebilir ve gereksiz tartışmalar yaşanabilir. Babalar anneleri öğretici; anneler ise babaları idareci gibi görebilir. Bu tartışmaların çocuk üzerindeki etkisi ise; mutsuz; suçluluk duygusu yaşama; öğrenmeye karşı isteksizlik ve olumsuz davranışlara yönelme şeklinde olabilir. Unutmamak gerekir ki suçlamalar yerine ortak çözüm önerileri oluşturabilmek başarıyı getirecek.
◊ Bir dönem boyunca gösterilen çabanın sonucu ne olursa olsun herkes gerek fiziksel; gerekse zihinsel açıdan dinlenmeye ve eğlenmeye ihtiyaç duyar. Tatilde öncelikli olarak yapılması gereken planlama bu yönde olmalı. Ancak unutulmamalıdır ki bilgi birikimli bir süreçtir. Her yeni öğrenmeler eski öğrenilenlerin üzerine inşa edilir ve birey tarafından özümsenir. Eğer alt yapı yetersiz olursa; yeni bilgilerin edinilmesi ve kalıcı olması imkansız hale gelir. Tatili iyi değerlendirmek için :
◊ Tatil süresi içinde düzenli ve gelişim düzeyine uygun kitaplar okunabilir.
◊ Başarısız olan derslere yönelik yorucu olmayan bir çalışma programı oluşturulabilir. Bu kapsamda başarısız olunan ders ya da derslere ilişkin öğretmenlerle görüşerek eksik olan konularının tamamlaması yönünde bir program izlenebilir. Bir dönem boyunca işlenen konuların genel tekrarı yapılarak alıştırmalar yapılmalı.
◊ Bilgisayar; televizyon gibi etkinlikler için de bir program yapılabilir; tüm zamanın bu etkinliklerle harcanmamasına özen gösterilmeli. Tatil demek televizyon veya bilgisayar başında saatlerce zaman geçirmek demek değildir asla…
◊ Tatilde sosyo kültürel açıdan yapılacak gezi ve incelemelerle okullarda uygulanan bazı ders müfredatları desteklenebilir. Bu nedenle; müze; konser; sinema ve tiyatro gibi etkinliklere tatil döneminde zaman ayırmak da öğrenmeyi keyifli hale getirir.
Öğrencileri bireysel farklılıklarına göre değerlendirmek gerekir. Bunun da tek ölçüsü not durumu ya da merkezi sınavlar değil elbette. Ancak eğitim sisteminin gereği olarak; sınavlar uygulanıyor ve öğrencilere notlar veriliyor. Öğrencilerimizin hayatlarına yön verebilmesi için bu sınavlarda başarı sağlamaları gerekiyor. Ancak onları sadece karnedeki not durumuna ya da sınav başarısına göre değerlendirmek katiyyen yanlış olur. Eğitimi bir bütün olarak kabul etmek; çocuklarımızın başarısını oluşturan bileşenleri iyi değerlendirmek gerekiyor.
Anne baba olarak çocuklarınızı; her şeyden önce iyi insan olarak yetiştirmek en önemli gayeniz olmalı. Bir yılı daha geride bırakırken; çocuklarınızın yeni bir eğitim öğretim yılına ruhen; bedenen ve zihnen hazır bir halde başlayacaklarını ümit ediyorum.
İyi tatiller……SEVGİYLE KALIN……
Nuray BAŞTAN AYDIN
Psikolojik Danışman
Şüphesiz her veli çocuğunun başarılı olmasını ister; yine her öğrenci başarılı olmanın verdiği gururu; hazzı; mutluluğu; tatmak ister. En başta ailesinin; yakın çevresinin; öğretmenlerinin kendisi ile gurur duymasını ister. Çünkü insanlar tarafından sevilme; gurur vesilesi olma; takdir edici sözler işitme istemi; insani bir duygudur ve her bireyi memnun eder.
Ebeveyn olarak beklemediğiniz bir karne ile karşılaştığınızda; üzüntü duymak; öfkelenmek; sert tepkiler vererek karşınızdakini kırmak; ceza yöntemlerine başvurmak gibi olumsuz yaklaşımlarda bulunmak yerine; karnedeki sonuçları sağlıklı bir şekilde değerlendirmek en doğru ve çözüm odaklı bir yaklaşım olacaktır. Aksi durumda hem sizin; hem de çocuğunuzun psikolojisinin bozulmasının ötesine geçemezsiniz. Bütün yaz tatili bu ruh halinizle geçerek; tatilde olması gereken ruhsal yönden rahatlama; yeni bir yıla hazır olunuşluk düzeyine de ulaşılamayacak.
Bu durumda hem sizin; hem de çocuğunuzun psikolojisinin bozulmasına asla izin vermeyiniz. Bazı zamanlarda durum sağlığın bozulması noktasına bile gelebilmektedir. Aşırı stres altında bulunan çocukta; stres kaynaklı biyolojik rahatsızlıklar gözlemlenebilmekte. Karnedeki tüm olumsuz sonuçlara rağmen çocuğunuza karşı sevgi ve şefkatle yaklaşın. Yüksek olasılıkla oda elde ettiği sonuçtan çok hoşnut değildir. Bahsettiğimiz gibi her birey çevresindeki insanlar tarafından onay görmek isterken; olumsuz bir karneyi eve getiriyor olmak çocuğun takdir edilme hazzına ket vurmuştur. Bu durum onda da mutlaka stres durumu yaratmıştır. Duygularını anlamaya çalışınız. Her şeye rağmen onu sevdiğinizi ve ona değer verdiğinizi; olumsuzlukların sevginizden bir şey değiştirmeyeceğini; her şeyin sonu olmadığını; başarısının nispeten düşük olduğu derslere çalışılarak başarının yakalanabileceğini hissettirin. Ona güvendiğinizi; başarılı olduğu derslerde onunla gurur duyduğunuzu ifade edin. Neleri yapıp; neleri yapamadığını düşünerek; daha planlı; daha sistemli çalışıldığında; mutlaka başarının yakalanacağı yönünde telkinlerde bulunun. Başarılı olduğu alanlardan yola çıkarak moral motivasyon desteği yapılması faydalı olacaktır.
Karne; gelecek adına önemli ipuçları taşıyan çok önemli bir fırsat olarak değerlendirilmeli. Bu belgeye çocuğun başarılı olduğu dersleri ya da bazı derslerdeki eksikleri gösteren ve telafi edilmesi için fırsat sunan bir çizelge olarak bakılmalı. Karne; çocuğu çevreye karşı övme veya yerme vesilesi olarak nitelendirilmemeli. Çocuğunun karne başarısını çevreye karşı gurur vesilesi olarak algılayan; tersi durumda ise utanç duyduğunu ifade eden ebeveyn sayısı azımsanmayacak kadar çoktur.
Anne Baba olarak;
◊ Öncelikle kötü notları değil; iyi notları değerlendirin. Çocuklara neleri yapamadıklarından çok neleri yapabildiklerini ve yapabileceklerini anlatın. Olumsuz ve eksik bulunan davranışlar yerine olumlu özelliklerine yönelmek çok daha etkili olur. Sadece olumsuzlukları vurgulamak; çocuğun diğer olumlu özelliklerini görmeyi engeller ve kendisini tümden başarısız değerlendirmesine yol açar. Yapılan araştırmalar; olumlu özelliklerin ön plana çıkarılmasının özgüven gelişimini desteklediğini ve genellemelere yol açarak olumsuz durumları da ortadan kaldırdığı yönündedir.
◊ Çocukları düşünmeye ve konuşmaya yönlendirerek dinleyin; başarısızlık nedenlerini belirleyin ve çözüm stratejileri geliştirin. Bu aşamada; çocuklara güvendiğinizi hatırlatın; ortak kararlar alarak uygulamaya koyun.
◊ Eğitim yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Sadece karne odaklı düşünmek bunun düzeltilemez bir durummuş gibi algılanmasına yol açar. Bu nedenle çocuğun başarılarına sadece var olan durum değil gelecek odaklı bakmak daha yararlı.
“Neden daha yüksek değil?”; “Diğer çocukların durumu nasıl?” gibi söylemler umutsuzluklara ve değersizlik duygularının yaşanmasına sebep olur. Tüm çocuklar kendi gelişimleri içerisinde değerlendirilmeli; çok küçük bile olsa ilerlemeler olumlu ele alınarak pekiştirilmeli. İyi olmayan notların telafi edilebileceği; çaba göstererek aşılabileceği belirtilmeli.
Yetenek; ilgi ve beceri açısından bakıldığında her çocuğun kendine özgü bir repertuarı olduğundan kıyaslama yapmak; çocuğun motivasyonunu arttırmak yerine yetersizlik duygularını harekete geçirir. Ayrıca kıyaslandığı bireyle ilişkisi de bozulur. Çocuğu başkalarıyla kıyaslamak yerine kendi içindeki gelişimini görebilmek çok daha önemlidir.
◊ Çocuklarımıza gösterdiğimiz sevgi ve ilginin koşullu olmadığı unutulmamalı. Karne notlarından dolayı tüm olumlu özelliklerini bir kenara bırakıp; onu başarısız olarak değerlendirerek; sevgiden yoksun bırakma yoluna gidilmemeli.
◊ Başarısızlık soğukkanlılıkla karşılanmalı; olabilir ve gerekli şartlar oluşturulduğunda düzeltilebilir bir durum olarak değerlendirilmelidir. Unutulmamalıdır ki; kötü bir karne düzeltilebilir ancak çocuğun kişiliği üzerinde yapılacak tahribat telafisi mümkün olmayacak sonuçlar doğurabilir.
◊ Karne notlarına ilişkin zaman zaman eşler birbirlerini değerlendirme; suçlama yoluna gidebilir ve gereksiz tartışmalar yaşanabilir. Babalar anneleri öğretici; anneler ise babaları idareci gibi görebilir. Bu tartışmaların çocuk üzerindeki etkisi ise; mutsuz; suçluluk duygusu yaşama; öğrenmeye karşı isteksizlik ve olumsuz davranışlara yönelme şeklinde olabilir. Unutmamak gerekir ki suçlamalar yerine ortak çözüm önerileri oluşturabilmek başarıyı getirecek.
◊ Bir dönem boyunca gösterilen çabanın sonucu ne olursa olsun herkes gerek fiziksel; gerekse zihinsel açıdan dinlenmeye ve eğlenmeye ihtiyaç duyar. Tatilde öncelikli olarak yapılması gereken planlama bu yönde olmalı. Ancak unutulmamalıdır ki bilgi birikimli bir süreçtir. Her yeni öğrenmeler eski öğrenilenlerin üzerine inşa edilir ve birey tarafından özümsenir. Eğer alt yapı yetersiz olursa; yeni bilgilerin edinilmesi ve kalıcı olması imkansız hale gelir. Tatili iyi değerlendirmek için :
◊ Tatil süresi içinde düzenli ve gelişim düzeyine uygun kitaplar okunabilir.
◊ Başarısız olan derslere yönelik yorucu olmayan bir çalışma programı oluşturulabilir. Bu kapsamda başarısız olunan ders ya da derslere ilişkin öğretmenlerle görüşerek eksik olan konularının tamamlaması yönünde bir program izlenebilir. Bir dönem boyunca işlenen konuların genel tekrarı yapılarak alıştırmalar yapılmalı.
◊ Bilgisayar; televizyon gibi etkinlikler için de bir program yapılabilir; tüm zamanın bu etkinliklerle harcanmamasına özen gösterilmeli. Tatil demek televizyon veya bilgisayar başında saatlerce zaman geçirmek demek değildir asla…
◊ Tatilde sosyo kültürel açıdan yapılacak gezi ve incelemelerle okullarda uygulanan bazı ders müfredatları desteklenebilir. Bu nedenle; müze; konser; sinema ve tiyatro gibi etkinliklere tatil döneminde zaman ayırmak da öğrenmeyi keyifli hale getirir.
Öğrencileri bireysel farklılıklarına göre değerlendirmek gerekir. Bunun da tek ölçüsü not durumu ya da merkezi sınavlar değil elbette. Ancak eğitim sisteminin gereği olarak; sınavlar uygulanıyor ve öğrencilere notlar veriliyor. Öğrencilerimizin hayatlarına yön verebilmesi için bu sınavlarda başarı sağlamaları gerekiyor. Ancak onları sadece karnedeki not durumuna ya da sınav başarısına göre değerlendirmek katiyyen yanlış olur. Eğitimi bir bütün olarak kabul etmek; çocuklarımızın başarısını oluşturan bileşenleri iyi değerlendirmek gerekiyor.
Anne baba olarak çocuklarınızı; her şeyden önce iyi insan olarak yetiştirmek en önemli gayeniz olmalı. Bir yılı daha geride bırakırken; çocuklarınızın yeni bir eğitim öğretim yılına ruhen; bedenen ve zihnen hazır bir halde başlayacaklarını ümit ediyorum.
İyi tatiller……SEVGİYLE KALIN……
Nuray BAŞTAN AYDIN
Psikolojik Danışman