Aile Danışmanlığı
AİLE DANIŞMANLIĞINI GEREKTİREN NEDENLER
Fenell ve Weinhold (1989); aile ile ilgili en yaygın sorunları ve aile danışmanlığın gelişimini gerektiren nedenleri aşağıda belirtilen bazı başlıklar altında toplamaktadır:
1.Eşlerin her ikisinin de mesleğinin olması
Günümüzde ekonomik sorunlar her iki eşin çalışmasını gerektirmektedir. Ancak her iki eşin çalışması; bazen sorunlara neden olabilmektedir. Danışma sürecinde genellikle tartışılan sorunlar şunlardır:
-Ev işlerinin paylaşılması ile ilgili sorunlar
-Çocuk bakımı ile ilgili sorunlar
-Evin geçimi ile ilgili sorunlar
Her iki eşin de katıldığı danışma sürecinde; onların ihtiyaçlarını ve ilgilerini belirleyen ve bunlara cevap veren yeni kurallar tartışılabilir. Her iki eşin ihtiyaçları dikkate alınırsa uzlaşma; anlaşma ve sürekli değişmenin olması mümkün olur.
2.Evlilikte bozulma
Eşler ciddi anlaşmazlıklara düşmelerine karşın bunları çözebilmek için gerekli olan sorun çözme ve iletişim becerilerine sahip değildirler. Eşlerin her ikisi de hem bireysel hem de birlikte danışmaya katılabilmelidir. Yalnızca tek bir eşle yapılan bireysel danışma evlilik ilişkilerini bozabilir. Çünkü bireysel danışma sonucu eşlerden birisi daha çok gelişirse; bu gelişim evlilik ilişkilerinde sorun yaratıcı olabilir ve boşanma ile sonuçlanabilir.
3.Tek ebeveynli aileler
Tek ebeveynli aileler; aileyi etkin bir biçimde geçindirmek için pek çok sorunla karşılaşabilirler. Yalnız kalan ebeveyn (anne veya baba) aşırı stres altında olduğu için ailesini ve belki kendisini kontrol etme duygusunu kaybedebilir. Yapılacak olan danışma ebeveynin; çocuğun gerilim ve stresini azaltabilir. Bununla birlikte çocuğun bakımı; vesayeti onun diğer ebeveyni tarafından ziyaret hakkı ile ilgili konular bu ailede çok belirgin sorunlar olmaktadır. Eşlerin her ikisini de danışma sürecine almadan bu sorunların çözümüne yardımcı olabilmek son derece güçtür.
4.İlaç ve alkol bağımlılığı
Ailenin bir üyesi ilaç ve/veya alkol bağımlısı olduğunda; ailenin diğer üyeleri bundan etkilenebilir. Ayrıca aile üyeleri arasında alkol ve/veya ilaç bağımlılığı davranışını sürdürmeyi destekleyen davranış kalıplan gelişebilir. Örneğin; çocuklar aşırı derecede sorumlu olabilirler ve anne; babanın görevlerini üstlenebilirler. Alkolik kişinin eşi ortak bağımlı (co-dependent) olarak nitelendirilebilecek bir davranış biçimi geliştirebilir. Bu kavram; bağımlı eşinin davranış bozukluğu ile ciddi bir biçimde mücadele etmeyi göze almayarak; sırf evlilik ilişkisini sürdürmek için büyük bir nevrotik ihtiyaç içinde olan kişiyi tanımlar. Böylece ortak bağımlı; ilaç ve/veya alkol bağımlısının mevcut sorununu devam ettirmesine yardımcı olur. Alkol ve/veya ilaç bağımlılığı sorunları ile ilgili olarak bağımlı eş ve diğer aile üyeleriyle danışma; son derece önemli bir ihtiyaçtır.
5.Okulla ilgili sorunlar
Çocuğun sorunları ailesinden kaynaklanıyorsa; çocukla bireysel danışma yapmak pek etkili olmayabilir. Soruna ilişkin doğru bir değerlendirme yapabilmek için anne; baba; kardeşler ve öğretmenleri danışma sürecine almak gerekebilir. Okul ile ailenin eşgüdümünün sağlanmasında yarar vardır.
6.Çocuğun yönlendirilmesi ile ilgili sorunlar
Çocuğun davranışlarının nasıl disipline edileceği ve yönlendirileceği anne ile baba arasındaki anlaşmazlığı derinleştirebilir. Bu anlaşmazlık; hemen çözümlenemezse aile ve evlilikte stres artar; dengesizlik meydana gelir. Bu durumda aile danışmasından yararlanılabilir Aile danışması; aile üyeleri tarafından oynanan ve sorunu devam ettirmede etkili olan rolleri doğru bir biçimde teşhis etmede en etkili yoldur. Aile danışması; çocuğun ve diğer aile üyelerinin bozuk etkileşim örüntülerini değiştirmede yardımcı olabilir.
7.Ergen depresyonu ve intihar
Anne ve babalar genellikle ergenlik çağındaki çocuklarından her konuda mükemmel olmalarını beklerler. Ergen bu beklentileri yerine getiremediği zaman depresyon gelişmeye başlayabilir. Depresyon çok yoğun olduğunda ergen intihara kalkışabilir. Aile danışması depresyon sorunu için etkilidir. Tüm aile üyeleri depresyonun nedeni hakkında duyarlı hale gelir.
8.Evden ayrılan yetişkin çocuklarla ilgili sorunlar
Aileler bir yandan çocuklarının bağımsız bir biçimde yetişmesini isterlerken; öte yandan da onların yaşamda ayakları üzerinde durabileceklerinden kuşku duyarlar. Gerçekte aileler; çocuklarının hayatta tek başlarına başarılı olmayacaklarına ilişkin gizli mesajlar vermektedirler. Böyle bir durumda yetişen çocuklar; büyüdüklerinde anne ve babalarının desteği olmadan başarılı olabileceklerinden kuşku duyacaklardır. Çoğunlukla yetişkin kız veya erkek çocuğun evden ayrılma zamanı geldiğinde tüm aile üyelerinin krize girdikleri gözlenmektedir. Aile danışma hizmeti yetişkin çocukların evden ayrılmalarında onlara yardım ettiği gibi; anne ve babalarının da ayrılışı desteklemede etkili bir biçimde davranmalarında yardımcı olur.
Fenell ve Weinhold (1989); aile ile ilgili en yaygın sorunları ve aile danışmanlığın gelişimini gerektiren nedenleri aşağıda belirtilen bazı başlıklar altında toplamaktadır:
1.Eşlerin her ikisinin de mesleğinin olması
Günümüzde ekonomik sorunlar her iki eşin çalışmasını gerektirmektedir. Ancak her iki eşin çalışması; bazen sorunlara neden olabilmektedir. Danışma sürecinde genellikle tartışılan sorunlar şunlardır:
-Ev işlerinin paylaşılması ile ilgili sorunlar
-Çocuk bakımı ile ilgili sorunlar
-Evin geçimi ile ilgili sorunlar
Her iki eşin de katıldığı danışma sürecinde; onların ihtiyaçlarını ve ilgilerini belirleyen ve bunlara cevap veren yeni kurallar tartışılabilir. Her iki eşin ihtiyaçları dikkate alınırsa uzlaşma; anlaşma ve sürekli değişmenin olması mümkün olur.
2.Evlilikte bozulma
Eşler ciddi anlaşmazlıklara düşmelerine karşın bunları çözebilmek için gerekli olan sorun çözme ve iletişim becerilerine sahip değildirler. Eşlerin her ikisi de hem bireysel hem de birlikte danışmaya katılabilmelidir. Yalnızca tek bir eşle yapılan bireysel danışma evlilik ilişkilerini bozabilir. Çünkü bireysel danışma sonucu eşlerden birisi daha çok gelişirse; bu gelişim evlilik ilişkilerinde sorun yaratıcı olabilir ve boşanma ile sonuçlanabilir.
3.Tek ebeveynli aileler
Tek ebeveynli aileler; aileyi etkin bir biçimde geçindirmek için pek çok sorunla karşılaşabilirler. Yalnız kalan ebeveyn (anne veya baba) aşırı stres altında olduğu için ailesini ve belki kendisini kontrol etme duygusunu kaybedebilir. Yapılacak olan danışma ebeveynin; çocuğun gerilim ve stresini azaltabilir. Bununla birlikte çocuğun bakımı; vesayeti onun diğer ebeveyni tarafından ziyaret hakkı ile ilgili konular bu ailede çok belirgin sorunlar olmaktadır. Eşlerin her ikisini de danışma sürecine almadan bu sorunların çözümüne yardımcı olabilmek son derece güçtür.
4.İlaç ve alkol bağımlılığı
Ailenin bir üyesi ilaç ve/veya alkol bağımlısı olduğunda; ailenin diğer üyeleri bundan etkilenebilir. Ayrıca aile üyeleri arasında alkol ve/veya ilaç bağımlılığı davranışını sürdürmeyi destekleyen davranış kalıplan gelişebilir. Örneğin; çocuklar aşırı derecede sorumlu olabilirler ve anne; babanın görevlerini üstlenebilirler. Alkolik kişinin eşi ortak bağımlı (co-dependent) olarak nitelendirilebilecek bir davranış biçimi geliştirebilir. Bu kavram; bağımlı eşinin davranış bozukluğu ile ciddi bir biçimde mücadele etmeyi göze almayarak; sırf evlilik ilişkisini sürdürmek için büyük bir nevrotik ihtiyaç içinde olan kişiyi tanımlar. Böylece ortak bağımlı; ilaç ve/veya alkol bağımlısının mevcut sorununu devam ettirmesine yardımcı olur. Alkol ve/veya ilaç bağımlılığı sorunları ile ilgili olarak bağımlı eş ve diğer aile üyeleriyle danışma; son derece önemli bir ihtiyaçtır.
5.Okulla ilgili sorunlar
Çocuğun sorunları ailesinden kaynaklanıyorsa; çocukla bireysel danışma yapmak pek etkili olmayabilir. Soruna ilişkin doğru bir değerlendirme yapabilmek için anne; baba; kardeşler ve öğretmenleri danışma sürecine almak gerekebilir. Okul ile ailenin eşgüdümünün sağlanmasında yarar vardır.
6.Çocuğun yönlendirilmesi ile ilgili sorunlar
Çocuğun davranışlarının nasıl disipline edileceği ve yönlendirileceği anne ile baba arasındaki anlaşmazlığı derinleştirebilir. Bu anlaşmazlık; hemen çözümlenemezse aile ve evlilikte stres artar; dengesizlik meydana gelir. Bu durumda aile danışmasından yararlanılabilir Aile danışması; aile üyeleri tarafından oynanan ve sorunu devam ettirmede etkili olan rolleri doğru bir biçimde teşhis etmede en etkili yoldur. Aile danışması; çocuğun ve diğer aile üyelerinin bozuk etkileşim örüntülerini değiştirmede yardımcı olabilir.
7.Ergen depresyonu ve intihar
Anne ve babalar genellikle ergenlik çağındaki çocuklarından her konuda mükemmel olmalarını beklerler. Ergen bu beklentileri yerine getiremediği zaman depresyon gelişmeye başlayabilir. Depresyon çok yoğun olduğunda ergen intihara kalkışabilir. Aile danışması depresyon sorunu için etkilidir. Tüm aile üyeleri depresyonun nedeni hakkında duyarlı hale gelir.
8.Evden ayrılan yetişkin çocuklarla ilgili sorunlar
Aileler bir yandan çocuklarının bağımsız bir biçimde yetişmesini isterlerken; öte yandan da onların yaşamda ayakları üzerinde durabileceklerinden kuşku duyarlar. Gerçekte aileler; çocuklarının hayatta tek başlarına başarılı olmayacaklarına ilişkin gizli mesajlar vermektedirler. Böyle bir durumda yetişen çocuklar; büyüdüklerinde anne ve babalarının desteği olmadan başarılı olabileceklerinden kuşku duyacaklardır. Çoğunlukla yetişkin kız veya erkek çocuğun evden ayrılma zamanı geldiğinde tüm aile üyelerinin krize girdikleri gözlenmektedir. Aile danışma hizmeti yetişkin çocukların evden ayrılmalarında onlara yardım ettiği gibi; anne ve babalarının da ayrılışı desteklemede etkili bir biçimde davranmalarında yardımcı olur.