Anatomi Tarihi
ANATOMİ TARİHİ
Dr.Ali AYYILDIZ – Veteriner Hekim- Anatomi Uzmanı Dr.
Anatomi tarihi insan hayatı ile birlikte başlamaktadır. İspanya; Afrika; Hindistan ve Avustralya da bulunan mağaralarda çok eski yıllara dayanan Anatomik resimler görülmüştür. Yaklaşık 25.000 yıl öncesi bu resimlerde o dönemin av hayvanlarının hayati bölgeleri açıkça belirtilmiştir.
Daha sonraki yıllarda; Hekimlikte Anatomi tarihine kısaca bir göz atacak olursak ilk çalışmaların M.Ö. 500 yıllarında Mısır da yapıldığı görülür. Hipokrat (M.Ö. 460-377) eserlerinde vücut ve özelliklerini Tıp biliminin başlangıcı olarak ifade eder. Aristo (M.Ö. 384-322) eserlerinde ilk defa parçalara keserek ayırmak anlamına gelen Anatomia kelimesini kullanmıştır.
Batıda XIII. yüzyılda Disseksiyon ve insan kadavrası üzerinde çalışma iznini Papalık makamının itirazlarına rağmen zorlu mücadeleler sonucu Kral II. Frederik in verdiğini görüyoruz.
20.yüzyılın başlarında İtalyan Mundino Luzzio (1275-1321) ilk Anatomi Disseksiyon kitabını hazırlamıştır. Bu nedenle bir grup bilim adamı Mundino Luzzio yu Anatominin mimarı olarak kabul eder. Rönesans döneminde (1452-1519) Leonardo da Vinci yi görmekteyiz.
Flaman Anatomist ve Cerrah olan Andreas VESALIUS (1514-1564) Anatomi bilimine yaptığı katkılar nedeniyle modern anatominin babası olarak adlandırılır. Andreas VESALIUS tarafından yazılan ve 1543 yılında yayınlanan DE CORPORIS HUMANI FABRICA adlı eserde Anatomiden Tıp sanatının temel girişi ve temeli diye bahsedilmektedir.
Eski Hint ve Mısır dan kaynaklanan ve gelişmeye yüz tutan Teşrih (Disseksiyon) bilgisi Yunan yoluyla İslam dünyasına geçmiştir. Nitekim İbni Sina nın " Kanun fit-Tıb " adlı eserinde Anatomi bilgilerine rastlanır. Bu kitap uzun yıllar Anadolu Türkleri ve batının belli başlı Tıp kitabı olmuştur.
Osmanlı İmparatorluğunda ise Anatomi ve Disseksiyon çalışmalarını XIX. yüzyılın başlarında görüyoruz. Osmanlı İmparatorluğu nda 1841 yılında Padişah fermanı ile elde edilen Disseksiyon ve insan kadavrası üzerindeki çalışma izni batıda XIII. yüzyılda elde edilmişti.
Osmanlı Devletinin ilk kuruluş yıllarında kadavra üzerinde çalışma istekleri zamanın yetkili kişilerince uygun görülmemiştir. XV. yüzyılda Mevlana Alaiddin-i Aliyül Arabi tarafından verilen fetvada bunu açıkça görmekteyiz. Buna rağmen geçen zaman ile birlikte Tıp öğreniminde Anatomi eğitim ve Disseksiyon yapılmasının zorunluluğunu belirten bilim adamlarına rastlamaktayız.
XVII. yüzyıl başlarında; 1622-1648 yılları arasında Şirvanlı Şemsettin Ataki tarafından yazılan Anatomi ve Disseksiyon kitabını görmekteyiz. Bu kitapta terimlerin mümkün olduğu kadar Türkçe olduğu görülür.
1624 yılında Emir Çelebi " Emmüzeçit Tıp " adlı eserinde Tıp bilgilerinin yanı sıra önemli ölçüde Anatomi ve Disseksiyon bilgilerine de yer vermiştir. Eserinde Tıp eğitiminde Disseksiyonun (Anatominin) önemine işaret etmiştir.
XVIII. yüzyılda Abbas Vesim Efendi Dustur ül Vesim fi Tıb il Cedid vel Kadim isimli eserinde Anatomi ve Disseksiyon ile ilgili bilgilere yer verilmiştir.
XVIII. yüzyılda en önemli isim olarak Şânizâde Mehmet Atâullah Efendi yi görüyoruz. Fransızca ve İtalyanca yı çok iyi bilen Şanizade Mehmet Ataullah Efendi batıda okutulan pek çok Tıp kitabının yanı sıra resimli Anatomi kitaplarının da tercümelerini yapmıştır. Ayrıca " Teşrih Lişânizâde " adlı Anatomi ve Disseksiyon kitabını yazmıştır. Eserinde Latince terminolojinin yanı sıra büyük ölçüde Türkçe terminoloji kullanmış ve 50 nin üzerinde Anatomi resimlerine yer vermiştir.
1827 de Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane nin kurulmasına kadar Anatomi öğretimi yine dar kalıplar içersinde yürütülmüştür.
1841 de Sultan Abdülmecit in çıkardığı ferman ile insan kadavrası üzerinde Disseksiyon çalışmalarına resmen izin verilmiştir.
1841 yılından sonra Anatomi öğretimi ve eğitiminde Avusturyalı Dr. Spitzer; Dr.Paleolog Efendi; Dr.Ward Rieder; Dr.Davut Efendi; Dr.Callias Efendi; Dr.Aristidi Paşa; Dr.Hristo İstanbulski; Dr.Mazhar Paşa; Dr.Mehmet Efendi; Dr.Yusuf Rami Bey; Dr.Dimitri Panayot; Dr.İsmail Besim Paşa; Dr.Rasim Mehmet Paşa; Dr.Hikmet Emin Bey; Dr.Ahmet Ferit Bey; Dr.Mehmet Mahir Tokay; Dr.İsmail Hakkı Bey; Dr.Tevfik Bey;Prof.Dr. Nurettin Ali BERKOL; Prof.Dr.Aime MOUCHET; Prof.Dr.Hamza Vahit GÖĞEN; Prof.Dr.Zeki ZEREN; Prof.Dr.Muhitin Dilemre; Prof.Dr. İbrahim Veli ODAR; Prof.Dr. Mehmet Ali OYA; Prof.Dr. Fazıl NOYAN; Prof.Dr.Niyazi BADEMLİ; Prof.Dr.Sami ZAN; Prof.Dr.İlhan ERALP; Doç.Dr.Arsen ZARFÇI; Doç.Dr. Mustafa ÖZEKİCİ; Prof.Dr. Abdullah ALTUNİÇ; Prof.Dr. Cevdet ERİMOĞLU; Prof.Dr. Kamuran BİRVAR; Prof.Dr. Çetin DERGİN; Prof.Dr.Zafer ARI; Prof.Dr. Turgut VARDAR; Prof.Dr. Ahmet ÇİMEN; Prof.Dr.Türkan EREM; Prof.Dr. Orhan KURAN; Prof.Dr. Şevket SELVİLİ; Prof.Dr. Rezzan GÜRÜN; Prof.Dr. Atilla MÜFTÜOĞLU; Prof.Dr. Mehmet Kaplan ARINCI; Prof.Dr. Alaittin ELHAN; Prof.Dr.Yaşar KUYUCU; Prof.Dr.İsmet PAMİR; Prof.Dr.Doğan TANER; Prof.Dr. Sıddık KARATAY; Prof.Dr. Doğan AKŞİT; Prof.Dr. Ali GÜNGEÇ; Prof.Dr.Engin Kural; Prof.Dr. İsmail ULUTAŞ; Prof.Dr.Saim FALAKALI; Prof.Dr. Erdoğan CİRELİ; Prof.Dr.Tarık GÜNBAY; Prof.Dr. Yılmaz ŞENYILMAZ; Prof.Dr.Yaşar UÇAR; Prof.Dr.Olcay ÖZKAN; Prof.Dr.Fahri DERE hocaları görüyoruz. Bu isimlerini saydığım çok değerli Anatomist bilim adamlarından ebediyete göçmüş olanlara Allahtan rahmet; hayatta olanlara ise sağlıklı; huzurlu ve mutlu bir yaşam diliyorum.
Sağlıklı günler dileği ile…
Dr.Ali AYYILDIZ – Veteriner Hekim- Anatomi Uzmanı Dr.
Dr.Ali AYYILDIZ – Veteriner Hekim- Anatomi Uzmanı Dr.
Anatomi tarihi insan hayatı ile birlikte başlamaktadır. İspanya; Afrika; Hindistan ve Avustralya da bulunan mağaralarda çok eski yıllara dayanan Anatomik resimler görülmüştür. Yaklaşık 25.000 yıl öncesi bu resimlerde o dönemin av hayvanlarının hayati bölgeleri açıkça belirtilmiştir.
Daha sonraki yıllarda; Hekimlikte Anatomi tarihine kısaca bir göz atacak olursak ilk çalışmaların M.Ö. 500 yıllarında Mısır da yapıldığı görülür. Hipokrat (M.Ö. 460-377) eserlerinde vücut ve özelliklerini Tıp biliminin başlangıcı olarak ifade eder. Aristo (M.Ö. 384-322) eserlerinde ilk defa parçalara keserek ayırmak anlamına gelen Anatomia kelimesini kullanmıştır.
Batıda XIII. yüzyılda Disseksiyon ve insan kadavrası üzerinde çalışma iznini Papalık makamının itirazlarına rağmen zorlu mücadeleler sonucu Kral II. Frederik in verdiğini görüyoruz.
20.yüzyılın başlarında İtalyan Mundino Luzzio (1275-1321) ilk Anatomi Disseksiyon kitabını hazırlamıştır. Bu nedenle bir grup bilim adamı Mundino Luzzio yu Anatominin mimarı olarak kabul eder. Rönesans döneminde (1452-1519) Leonardo da Vinci yi görmekteyiz.
Flaman Anatomist ve Cerrah olan Andreas VESALIUS (1514-1564) Anatomi bilimine yaptığı katkılar nedeniyle modern anatominin babası olarak adlandırılır. Andreas VESALIUS tarafından yazılan ve 1543 yılında yayınlanan DE CORPORIS HUMANI FABRICA adlı eserde Anatomiden Tıp sanatının temel girişi ve temeli diye bahsedilmektedir.
Eski Hint ve Mısır dan kaynaklanan ve gelişmeye yüz tutan Teşrih (Disseksiyon) bilgisi Yunan yoluyla İslam dünyasına geçmiştir. Nitekim İbni Sina nın " Kanun fit-Tıb " adlı eserinde Anatomi bilgilerine rastlanır. Bu kitap uzun yıllar Anadolu Türkleri ve batının belli başlı Tıp kitabı olmuştur.
Osmanlı İmparatorluğunda ise Anatomi ve Disseksiyon çalışmalarını XIX. yüzyılın başlarında görüyoruz. Osmanlı İmparatorluğu nda 1841 yılında Padişah fermanı ile elde edilen Disseksiyon ve insan kadavrası üzerindeki çalışma izni batıda XIII. yüzyılda elde edilmişti.
Osmanlı Devletinin ilk kuruluş yıllarında kadavra üzerinde çalışma istekleri zamanın yetkili kişilerince uygun görülmemiştir. XV. yüzyılda Mevlana Alaiddin-i Aliyül Arabi tarafından verilen fetvada bunu açıkça görmekteyiz. Buna rağmen geçen zaman ile birlikte Tıp öğreniminde Anatomi eğitim ve Disseksiyon yapılmasının zorunluluğunu belirten bilim adamlarına rastlamaktayız.
XVII. yüzyıl başlarında; 1622-1648 yılları arasında Şirvanlı Şemsettin Ataki tarafından yazılan Anatomi ve Disseksiyon kitabını görmekteyiz. Bu kitapta terimlerin mümkün olduğu kadar Türkçe olduğu görülür.
1624 yılında Emir Çelebi " Emmüzeçit Tıp " adlı eserinde Tıp bilgilerinin yanı sıra önemli ölçüde Anatomi ve Disseksiyon bilgilerine de yer vermiştir. Eserinde Tıp eğitiminde Disseksiyonun (Anatominin) önemine işaret etmiştir.
XVIII. yüzyılda Abbas Vesim Efendi Dustur ül Vesim fi Tıb il Cedid vel Kadim isimli eserinde Anatomi ve Disseksiyon ile ilgili bilgilere yer verilmiştir.
XVIII. yüzyılda en önemli isim olarak Şânizâde Mehmet Atâullah Efendi yi görüyoruz. Fransızca ve İtalyanca yı çok iyi bilen Şanizade Mehmet Ataullah Efendi batıda okutulan pek çok Tıp kitabının yanı sıra resimli Anatomi kitaplarının da tercümelerini yapmıştır. Ayrıca " Teşrih Lişânizâde " adlı Anatomi ve Disseksiyon kitabını yazmıştır. Eserinde Latince terminolojinin yanı sıra büyük ölçüde Türkçe terminoloji kullanmış ve 50 nin üzerinde Anatomi resimlerine yer vermiştir.
1827 de Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane nin kurulmasına kadar Anatomi öğretimi yine dar kalıplar içersinde yürütülmüştür.
1841 de Sultan Abdülmecit in çıkardığı ferman ile insan kadavrası üzerinde Disseksiyon çalışmalarına resmen izin verilmiştir.
1841 yılından sonra Anatomi öğretimi ve eğitiminde Avusturyalı Dr. Spitzer; Dr.Paleolog Efendi; Dr.Ward Rieder; Dr.Davut Efendi; Dr.Callias Efendi; Dr.Aristidi Paşa; Dr.Hristo İstanbulski; Dr.Mazhar Paşa; Dr.Mehmet Efendi; Dr.Yusuf Rami Bey; Dr.Dimitri Panayot; Dr.İsmail Besim Paşa; Dr.Rasim Mehmet Paşa; Dr.Hikmet Emin Bey; Dr.Ahmet Ferit Bey; Dr.Mehmet Mahir Tokay; Dr.İsmail Hakkı Bey; Dr.Tevfik Bey;Prof.Dr. Nurettin Ali BERKOL; Prof.Dr.Aime MOUCHET; Prof.Dr.Hamza Vahit GÖĞEN; Prof.Dr.Zeki ZEREN; Prof.Dr.Muhitin Dilemre; Prof.Dr. İbrahim Veli ODAR; Prof.Dr. Mehmet Ali OYA; Prof.Dr. Fazıl NOYAN; Prof.Dr.Niyazi BADEMLİ; Prof.Dr.Sami ZAN; Prof.Dr.İlhan ERALP; Doç.Dr.Arsen ZARFÇI; Doç.Dr. Mustafa ÖZEKİCİ; Prof.Dr. Abdullah ALTUNİÇ; Prof.Dr. Cevdet ERİMOĞLU; Prof.Dr. Kamuran BİRVAR; Prof.Dr. Çetin DERGİN; Prof.Dr.Zafer ARI; Prof.Dr. Turgut VARDAR; Prof.Dr. Ahmet ÇİMEN; Prof.Dr.Türkan EREM; Prof.Dr. Orhan KURAN; Prof.Dr. Şevket SELVİLİ; Prof.Dr. Rezzan GÜRÜN; Prof.Dr. Atilla MÜFTÜOĞLU; Prof.Dr. Mehmet Kaplan ARINCI; Prof.Dr. Alaittin ELHAN; Prof.Dr.Yaşar KUYUCU; Prof.Dr.İsmet PAMİR; Prof.Dr.Doğan TANER; Prof.Dr. Sıddık KARATAY; Prof.Dr. Doğan AKŞİT; Prof.Dr. Ali GÜNGEÇ; Prof.Dr.Engin Kural; Prof.Dr. İsmail ULUTAŞ; Prof.Dr.Saim FALAKALI; Prof.Dr. Erdoğan CİRELİ; Prof.Dr.Tarık GÜNBAY; Prof.Dr. Yılmaz ŞENYILMAZ; Prof.Dr.Yaşar UÇAR; Prof.Dr.Olcay ÖZKAN; Prof.Dr.Fahri DERE hocaları görüyoruz. Bu isimlerini saydığım çok değerli Anatomist bilim adamlarından ebediyete göçmüş olanlara Allahtan rahmet; hayatta olanlara ise sağlıklı; huzurlu ve mutlu bir yaşam diliyorum.
Sağlıklı günler dileği ile…
Dr.Ali AYYILDIZ – Veteriner Hekim- Anatomi Uzmanı Dr.