Çocuklarda Görülen Davranış Bozuklukları
Çocuk gelişimi ana rahminde başlar ve hayatı boyunca devam eder ve bu gelişimleri içerisinde çocuklar yeni yetenekler ve beceriler kazanırken; bir taraftan da pek çok sorunlarla karşılaşmaktadırlar.Çözümledikleri her sorun;her engel; çocuğun ruhsal gücünü artırmakta ve çocuğu birey olma yolunda ilerletmektedir. Bu gelişim süreci hızla devam ederken çocuk ana-babanın koruyuculuğuna daha az gereksinim duymaya başlamaktadır.Kendini yavaş yavaş bulurken bağımsız davranış sergilemeye de yönelmektedir.
Çocukta çeşitli bedensel ve ruhsal nedenlere bağlı;iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu davranış bozuklukları ortaya çıkar.
İnatçılık;
Yalan;
Sinirlilik;
Hırçınlık;
Saldırganlık;
Küfür;
Çalma gibi davranışlar davranış bozukluklarına girer. Çocuk; gelişim süreci içerisinde bazı doğal zorluklarla karşılaşır. Bu zorlukların bir kısmı ana-babanın desteğiyle çözümlenecek düzeyde olabilir ama eğer çocuk bu desteği bulamıyor ya da ana-baba tutumu yanlış oluyorsa; maalesef çocukta duygusal düzeyde bozukluklar oluşabilir ve bu oluşan sorunlar büyüyebilir . Bu olumsuz tepkilere de uyum ve davranış bozuklukları diyebiliriz.Fakat bir çocuğun davranışlarına bozukluk diyebilmek için bazı kriterler gerekir.Bu kriterler:
1-Yaşa uygunluk: Gelişim dönemlerinin hepsinin kendine özgü davranışları vardır. Bu nedenle çocuğun içinde bulunduğu dönemin özelliklerini iyi bilmekgerekir. Örneğin; 3-5 yaş çocuğunun hayal dünyası çok geniştir ve akılalmaz öyküler anlatabilir. Yalanla yalan olmayanı ayırt edemez durumdadırlar henüz.Bundan dolayı bu yaşlardaki çocukların anlattıkları yalan olarak kabul edilmezken; 11-14 yaşlarındaki çocuklarda görülen yalan normalden sapan bir davranış olarak kabul edilir.
2-Yoğunluk:Bir davranışın bozukluk olarak kabul edilmesindeki ikinci kriter yoğunluktur. Örneğin; 5 yaş çocuğunda öfke ve huysuzluk doğalken; bu davranış başkasına fiziki zarar verme şekline dönüşürse; davranış bozukluğu kategorisine girer.
3-Süreklilik:Çocuğun belirli bir davranış türünü ısrarlı bir biçimde ve uzun zaman devam ettirmesidir.
4-Cinsel rol beklentileri: Erkeklerde kızlara oranla daha saldırgan olmaları beklenirken; davranışları ile erkeklere benzer saldırgan davranan kızların davranışları normalden sapan davranış kategorisine girer.
Fakat bu ruhsal belirtiler; tekbaşlarına çocuğun uyumsuz ve dengesiz olduğunu göstermezler.Uyumsuz davranış gösteren çocuklarda genel olarak şudavranışlar gözlenir;
- Sinirlidirler; huysuz ve rahatsızdırlar.
- Tırnak yeme; parmak emme gibi davranışlar gösterir.
- Zorbalık yaparlar.
- Otoriteye direnirler
- Devamlı gerilim içindedirler.
- Yalan söylerler
- Çalma davranışı gösterirler
- Motivasyonları sınırlıdır.
- Okul devamsızlıkları ve evden kaçma vardır.
- Enerjilerini belli bir alanda toplayamazlar.
- Utangaç; korkak; endişeli ve şüphecidirler.
- Son derece sakin olabilirler.
Çocuğun davranışlarının uyumsuz olduğunu söyleyebilmek için; saydığımız bu özelliklerin birkaç tanesini en az 6 ay süreyle göstermesi gerekir.Bunun yanısıra çocuğun gelişim dönemine de dikkat etmek gerekir.
Ruhsal uyumsuzlukları değerlendirirken çocuğun ailesi ve çevresi ile ele alınması gerekmektedir.Gelişiminin doğal seyri içinde aşması gereken sorunları;yardımsız çözmeye çalışan bir çocuk bir kuşkusuz kendi başına uçmayı öğrenmeye çalışan bir kuş gibi boşa çabalar ve çabuk yorulur. Böylece bir çocuğun;tedirgin ve mutsuz olması yanında ruhsal olgunlaşması da yaşıtlarından geri kalır.
Eğer çocuğunuzda bir takım uygun olmayan;uyumsuz davranışlar gözlemliyorsanız mutlaka bir uzmandan destek almalı ve uzman işbirliği ile bu davranışlar düzeltme yoluna gidilmelidir.Fakat herşeyden önemlisi çocuğunuzu tanıyın;onlara yaşı kaç olursa olsun kendisini ifade etme imkanı verin ve onları mutlaka önem vererek dinleyin.Çocuklar bazen gerçekten çok şey anlatırlar.
Çocukta çeşitli bedensel ve ruhsal nedenlere bağlı;iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu davranış bozuklukları ortaya çıkar.
İnatçılık;
Yalan;
Sinirlilik;
Hırçınlık;
Saldırganlık;
Küfür;
Çalma gibi davranışlar davranış bozukluklarına girer. Çocuk; gelişim süreci içerisinde bazı doğal zorluklarla karşılaşır. Bu zorlukların bir kısmı ana-babanın desteğiyle çözümlenecek düzeyde olabilir ama eğer çocuk bu desteği bulamıyor ya da ana-baba tutumu yanlış oluyorsa; maalesef çocukta duygusal düzeyde bozukluklar oluşabilir ve bu oluşan sorunlar büyüyebilir . Bu olumsuz tepkilere de uyum ve davranış bozuklukları diyebiliriz.Fakat bir çocuğun davranışlarına bozukluk diyebilmek için bazı kriterler gerekir.Bu kriterler:
1-Yaşa uygunluk: Gelişim dönemlerinin hepsinin kendine özgü davranışları vardır. Bu nedenle çocuğun içinde bulunduğu dönemin özelliklerini iyi bilmekgerekir. Örneğin; 3-5 yaş çocuğunun hayal dünyası çok geniştir ve akılalmaz öyküler anlatabilir. Yalanla yalan olmayanı ayırt edemez durumdadırlar henüz.Bundan dolayı bu yaşlardaki çocukların anlattıkları yalan olarak kabul edilmezken; 11-14 yaşlarındaki çocuklarda görülen yalan normalden sapan bir davranış olarak kabul edilir.
2-Yoğunluk:Bir davranışın bozukluk olarak kabul edilmesindeki ikinci kriter yoğunluktur. Örneğin; 5 yaş çocuğunda öfke ve huysuzluk doğalken; bu davranış başkasına fiziki zarar verme şekline dönüşürse; davranış bozukluğu kategorisine girer.
3-Süreklilik:Çocuğun belirli bir davranış türünü ısrarlı bir biçimde ve uzun zaman devam ettirmesidir.
4-Cinsel rol beklentileri: Erkeklerde kızlara oranla daha saldırgan olmaları beklenirken; davranışları ile erkeklere benzer saldırgan davranan kızların davranışları normalden sapan davranış kategorisine girer.
Fakat bu ruhsal belirtiler; tekbaşlarına çocuğun uyumsuz ve dengesiz olduğunu göstermezler.Uyumsuz davranış gösteren çocuklarda genel olarak şudavranışlar gözlenir;
- Sinirlidirler; huysuz ve rahatsızdırlar.
- Tırnak yeme; parmak emme gibi davranışlar gösterir.
- Zorbalık yaparlar.
- Otoriteye direnirler
- Devamlı gerilim içindedirler.
- Yalan söylerler
- Çalma davranışı gösterirler
- Motivasyonları sınırlıdır.
- Okul devamsızlıkları ve evden kaçma vardır.
- Enerjilerini belli bir alanda toplayamazlar.
- Utangaç; korkak; endişeli ve şüphecidirler.
- Son derece sakin olabilirler.
Çocuğun davranışlarının uyumsuz olduğunu söyleyebilmek için; saydığımız bu özelliklerin birkaç tanesini en az 6 ay süreyle göstermesi gerekir.Bunun yanısıra çocuğun gelişim dönemine de dikkat etmek gerekir.
Ruhsal uyumsuzlukları değerlendirirken çocuğun ailesi ve çevresi ile ele alınması gerekmektedir.Gelişiminin doğal seyri içinde aşması gereken sorunları;yardımsız çözmeye çalışan bir çocuk bir kuşkusuz kendi başına uçmayı öğrenmeye çalışan bir kuş gibi boşa çabalar ve çabuk yorulur. Böylece bir çocuğun;tedirgin ve mutsuz olması yanında ruhsal olgunlaşması da yaşıtlarından geri kalır.
Eğer çocuğunuzda bir takım uygun olmayan;uyumsuz davranışlar gözlemliyorsanız mutlaka bir uzmandan destek almalı ve uzman işbirliği ile bu davranışlar düzeltme yoluna gidilmelidir.Fakat herşeyden önemlisi çocuğunuzu tanıyın;onlara yaşı kaç olursa olsun kendisini ifade etme imkanı verin ve onları mutlaka önem vererek dinleyin.Çocuklar bazen gerçekten çok şey anlatırlar.