Filial Terapi
Son dönemlerde oyun terapisi sürecinde dikkatimi çeken çok önemli bir durum var.Anne babalar çocuklarıyla vakit geçirmeyi çok sevmelerine rağmen oyun oynarlarken oyunun iyileştirici ve birleştirici tarafını kullanmak yerine daha çok eğitici yönünü kullanıyorlar. Bu durum çocuk ve ebeveyn arasındaki ilişkide sorunlara sebep olabilmekte veya varolan sorunları daha da büyütebilmektedir. Bu durumda ve daha bir çok durumda ailelerime filial terapi önerisinde bulunuyorum. Filial terapi nedir biraz anlatmak istiyorum.
Filial kelimesi latin kökenli olup; evlat anlamındadır ve anne-baba ve çocuk arasındaki ilişkiyle ilgilidir. Hem normal gelişim gösteren; hem de duygusal; davranışsal ve gelişimsel güçlükleri olan çocuklar ile kullanılır. İlk olarak 1960 yılında Bernard ve Louise Guerney tarafından geliştirilmiştir. Daha sonra Dr. Risë Van Fleet çeşitli ülkelerde yaptığı çalışmalarla filial terapi yaklaşımında öncü olmuştur.
Filial oyun terapisi; aile çocuk arası ilişkiyi; aileye önemli teknikler öğreterek; terapötik bir çerçevede;çocuğunun sosyal; duygusal ve davranışsal problemlerini; düşünsel sağlığını güçlendiren yoldur. Filial terapi ailelere yöneliktir ve ailelerin doğrudan çocuklarının davranışları üzerine eğitildiği; çocuk odaklı bir psiko eğitimdir. Anne-baba ve çocuk ilişkisinde açıklığı ve güveni artırmayı hedeflediğinden hem önleyici;hem de sorun varsa; o sorunun çözümüne yardımcı olan kısa dönemli bir terapi programı olarak da tanımlanabilir. Terapi sürecinde anne babalar terapistin yardımıyla çocuklarıyla özel oyun görüşmelerini nasıl yürüteceklerini öğrenme fırsatı bulurlar. Terapistle yapılan seanslarda aile; öğrendikleri becerilerin gelişimi sağlandıktan sonra bu becerileri uygulayabilecekleri uygun ortamı evlerinde hazırlamaları sağlanır.
Filial Terapi; 3-10 yaş arası çocukların sorunlarını azaltmayı; aile içi ilişkiyi güçlendirmeyi;aile üyelerinin sorunlarla başa çıkma becerilerini zenginleştirmelerini oyun yoluyla sağlar. Dana anlaşılır ve açıklayıcı olması için oyunun bu değişiklikleri nasıl oluşturduğunu kısaca anlatmak daha iyi olur sanırım.
Oyun;çocuklar için duygularını ve düşüncelerini ifade edebilecekleri en rahat ve belki de tek alanlarıdır. Çocuklar için duygularını ifade etmek ve duyguları ile başa çıkmak yetişkinlerde olduğu kadar kolay değildir. Yetişkinler;yaşantılarında bir olumsuzlukla karşılaştıklarında olayla ilgili değerlendirme yapabilir ve bu olumsuzluğun üstesinden nasıl gelebilecekleri ile ilgili fikir üretebilirler. Çocuklar aynı becerileri oyun sırasında kazanırlar. Oyun yoluyla çocuklar kendi duygusal süreçlerini fark eder; kendini ifade etme ve problem çözme becerilerini geliştirirler.Çocukta kaygı uyandıran bir durumla bağlantı olan fanteziler; oyun sayesinde;simgesel bir biçimde ifade edilirler.Oyun terapisinde simgesel oyun; çocuğun iç dünyasını yansıtıyor olması açısından çok önemlidir. Oyun terapisindeki oyuncaklar çocuğun kelimeleri ve oyundaki aktivite dili olarak yorumlanabilir.Oyuncakların kullanımı çocuklara korkularını; kaygılarını; fantezilerini;suçluluk duygularını insanlardan çok objelere transfer etmelerine izin verir.Bu da çocukların sorunlarını çözme yöntemleri bulmasına ve buna bağlı olarak rahatlamalarını sağlayabilir.
Filial oyun terapisinin diğer avantajı terapi boyunca öğrendiğiniz becerileri varsa diğer çocuklarınıza da uygulayabilecek olmanız ve böylelikle çocuklarınızla iletişimizi geliştirebilir ve güçlendirebilirsiniz. Kısacası anne baba olma bilgi ve becerilerinizi filial terapiyle geliştirecek; güçlendirecek ve bunu günlük hayatınızda her zaman uygulayarak; çocuğunuzla güçlü bir bağ geliştirebileceksiniz.
Filial oyun terapisinin diğer önemli faydalarından biri de evliliğinizi de olumlu etkilemesidir.Anne baba olarak; çocuklarınızla yaşadığınız problemler ve bu problemleri çözmek için yoğun bir enerji harcamanız ve bu durumun sizleri çok yorması tahammül gücünüzün azalmasına sebep olabilir ve bu durum da eşinizle olan iletişiminizi de olumsuz etkileyebilir. Özellikle çalışan anne baba olarak yorgun ve stresli bir şekilde eve döndüğünüzde hiçbir şeye tahammül edemiyor;çocuğunuzla yaşadığınız ufacık gerginlik eşinizle tartışmaya neden oluyor olabilir ve günden güne ilişkinizi yıpratıyor olabilirsiniz. Aile olarak çocuğunuzla yaşadığınız problemler azaldığında kendinize ve eşinize daha çok zaman ayırabilecek iletişiminizi güçlendirebileceksiniz. Etkili iletişim becerileri; iletişimde anne babanın biz bilincinde olması ile gerçekleşir. Biz bilincinin göstergesi; duyguları tanımak; çocuğu değiştirmeye çalışmadan olduğu gibi kabul etmek; sorun olduğunda sorunun kaynağını saptamak; sağlıklı bir iletişime nelerin engel olduğunu bilmek ve iletişimi bozan engelleri belirleyip ilerleyebilmektir.
Tüm bu süreç içerisinde ve sonrasında aileler çocuklarını değiştirmede kendilerindeki potansiyeli görebilecek ve bu potansiyeli tüm yaşamları boyunca kullanabileceklerdir.
Sevgi ve saygılarımla
Psikolog
Elvan Zeynep KAYA
Filial kelimesi latin kökenli olup; evlat anlamındadır ve anne-baba ve çocuk arasındaki ilişkiyle ilgilidir. Hem normal gelişim gösteren; hem de duygusal; davranışsal ve gelişimsel güçlükleri olan çocuklar ile kullanılır. İlk olarak 1960 yılında Bernard ve Louise Guerney tarafından geliştirilmiştir. Daha sonra Dr. Risë Van Fleet çeşitli ülkelerde yaptığı çalışmalarla filial terapi yaklaşımında öncü olmuştur.
Filial oyun terapisi; aile çocuk arası ilişkiyi; aileye önemli teknikler öğreterek; terapötik bir çerçevede;çocuğunun sosyal; duygusal ve davranışsal problemlerini; düşünsel sağlığını güçlendiren yoldur. Filial terapi ailelere yöneliktir ve ailelerin doğrudan çocuklarının davranışları üzerine eğitildiği; çocuk odaklı bir psiko eğitimdir. Anne-baba ve çocuk ilişkisinde açıklığı ve güveni artırmayı hedeflediğinden hem önleyici;hem de sorun varsa; o sorunun çözümüne yardımcı olan kısa dönemli bir terapi programı olarak da tanımlanabilir. Terapi sürecinde anne babalar terapistin yardımıyla çocuklarıyla özel oyun görüşmelerini nasıl yürüteceklerini öğrenme fırsatı bulurlar. Terapistle yapılan seanslarda aile; öğrendikleri becerilerin gelişimi sağlandıktan sonra bu becerileri uygulayabilecekleri uygun ortamı evlerinde hazırlamaları sağlanır.
Filial Terapi; 3-10 yaş arası çocukların sorunlarını azaltmayı; aile içi ilişkiyi güçlendirmeyi;aile üyelerinin sorunlarla başa çıkma becerilerini zenginleştirmelerini oyun yoluyla sağlar. Dana anlaşılır ve açıklayıcı olması için oyunun bu değişiklikleri nasıl oluşturduğunu kısaca anlatmak daha iyi olur sanırım.
Oyun;çocuklar için duygularını ve düşüncelerini ifade edebilecekleri en rahat ve belki de tek alanlarıdır. Çocuklar için duygularını ifade etmek ve duyguları ile başa çıkmak yetişkinlerde olduğu kadar kolay değildir. Yetişkinler;yaşantılarında bir olumsuzlukla karşılaştıklarında olayla ilgili değerlendirme yapabilir ve bu olumsuzluğun üstesinden nasıl gelebilecekleri ile ilgili fikir üretebilirler. Çocuklar aynı becerileri oyun sırasında kazanırlar. Oyun yoluyla çocuklar kendi duygusal süreçlerini fark eder; kendini ifade etme ve problem çözme becerilerini geliştirirler.Çocukta kaygı uyandıran bir durumla bağlantı olan fanteziler; oyun sayesinde;simgesel bir biçimde ifade edilirler.Oyun terapisinde simgesel oyun; çocuğun iç dünyasını yansıtıyor olması açısından çok önemlidir. Oyun terapisindeki oyuncaklar çocuğun kelimeleri ve oyundaki aktivite dili olarak yorumlanabilir.Oyuncakların kullanımı çocuklara korkularını; kaygılarını; fantezilerini;suçluluk duygularını insanlardan çok objelere transfer etmelerine izin verir.Bu da çocukların sorunlarını çözme yöntemleri bulmasına ve buna bağlı olarak rahatlamalarını sağlayabilir.
Filial oyun terapisinin diğer avantajı terapi boyunca öğrendiğiniz becerileri varsa diğer çocuklarınıza da uygulayabilecek olmanız ve böylelikle çocuklarınızla iletişimizi geliştirebilir ve güçlendirebilirsiniz. Kısacası anne baba olma bilgi ve becerilerinizi filial terapiyle geliştirecek; güçlendirecek ve bunu günlük hayatınızda her zaman uygulayarak; çocuğunuzla güçlü bir bağ geliştirebileceksiniz.
Filial oyun terapisinin diğer önemli faydalarından biri de evliliğinizi de olumlu etkilemesidir.Anne baba olarak; çocuklarınızla yaşadığınız problemler ve bu problemleri çözmek için yoğun bir enerji harcamanız ve bu durumun sizleri çok yorması tahammül gücünüzün azalmasına sebep olabilir ve bu durum da eşinizle olan iletişiminizi de olumsuz etkileyebilir. Özellikle çalışan anne baba olarak yorgun ve stresli bir şekilde eve döndüğünüzde hiçbir şeye tahammül edemiyor;çocuğunuzla yaşadığınız ufacık gerginlik eşinizle tartışmaya neden oluyor olabilir ve günden güne ilişkinizi yıpratıyor olabilirsiniz. Aile olarak çocuğunuzla yaşadığınız problemler azaldığında kendinize ve eşinize daha çok zaman ayırabilecek iletişiminizi güçlendirebileceksiniz. Etkili iletişim becerileri; iletişimde anne babanın biz bilincinde olması ile gerçekleşir. Biz bilincinin göstergesi; duyguları tanımak; çocuğu değiştirmeye çalışmadan olduğu gibi kabul etmek; sorun olduğunda sorunun kaynağını saptamak; sağlıklı bir iletişime nelerin engel olduğunu bilmek ve iletişimi bozan engelleri belirleyip ilerleyebilmektir.
Tüm bu süreç içerisinde ve sonrasında aileler çocuklarını değiştirmede kendilerindeki potansiyeli görebilecek ve bu potansiyeli tüm yaşamları boyunca kullanabileceklerdir.
Sevgi ve saygılarımla
Psikolog
Elvan Zeynep KAYA