Atopik Dermatit
Atopik dermatit; egzema diye de adlandırılan alerjik deri hastalığıdır. Genel olarak çocukların %1-3 ünde görülen bu rahatsızlık; annesinde alerjik hastalık olan yeni doğanlarda %27 oranında görülür. En sık görülme yaşı 1 yaştır. 2 yaşından sonra genellikle kaybolur. Çocukların yaklaşık yarısında ergenlik çağına kadar devam edebilir. Bir kısmında ise hastalık tamamıyla geçmez. 1 yaşından sonra ortaya çıkanların uzun yıllar sürmesi söz konusudur.
Bulgular; Tanı
Kaşıntı; bazen gerginlik klasik bulgularıdır. Genel olarak belirtiler ufak pullanmalar tarzındadır; eğer bakteriyel ya da viral enfeksiyon eklenirse sulanma bulguları oluşur.
Yeni doğanlarda atopik dermatit genellikle yüzde ve kulak arkasındaki pililerde; dirseklerde; dizlerin arkasında ve popolarında görülür. Yüzde özellikle göz kapaklarının birleştiği çizgilerde (Dennie hattı) görülür. Çocuklarda kol ve bacakların dış yüzünde görülür. Çocuk ve ergenlerde; deri belirtilerinin olmadığı alana sert bir cisimle basıldığında beyaz dermografizm denilen beyaz renkli bir kabarıklık oluşur. Bu şüpheli durumlarda doktorlar tarafından atopik dermatit tanısı koymak için uygulanan bir yöntemdir. Daha yararlı bir test ise kan testi ile yapılan ve alerjiye sebep olana antikorları (IgE antikorları) aramaya yönelik testlerdir. Bu testler az miktarda alınan kandan özel laboratuvarlarda RAST; FAST; ELISA gibi yöntemlerle alerjik olan gıdaya karşı vücudun ürettiği alerji antikorlarıı arama şeklinde yapılır. Bunun dışında alerji ve immünoloji uzmanları tarafından yapılan alerji deri testi (prick test) ile sorumlu maddeler (alerjenler) saptanabillir. Deri testleri; ön kol iç yüze ya da sırtta cildin uygun bölümlerine birer damla damlatılan alerjenlerin küçük bir iğne ucu ya da uygulama cihazı ile çok hafif delinmesi ve ardından bir süre bekleme sonrası oluşan reaksiyonu değerlendirerek yapılır. Ancak bu testleri mutlaka alerji ve immünoloji uzmanı tarafından yapılması gereklidir. Elde edilen pozitif sonuçların; var olan şikayetleri açıklayıp açıklamayacağı bu uzman tarafından değerlendirilir. Elde edilen kan testi ya da cilt testi sonuçlarındaki her pozitif yanıt maalesef şu anki hastalıkla ilgisi olmayan yalancı pozitiflikler de olabilir. Deri prick testleri gıdalar; ev tozu akarları; hayvan tüyleri; polenlerle yapılır.
Tedavi
Eğer hastanın bir gıdaya duyarlılığı saptandı ise bu gıda mutlaka diyetinden çıkarılmalıdır. Eğer bu gıda süt gibi vazgeçilmez bir besin ise alerji uzmanınız bunun yerine kullanabileceğiniz seçenekler hakkında sizi bilgilendirir. Eğer sorumlu olan; çevresel bir faktörse onlardan da kaçınmak gerekir. Ilık su banyosu ve kokusuz sabunlar kaşıntıyı azaltır. Bir havlu ile sürtmeksizin hafifçe kurulanır ve hemen nemlendirici krem sürülür. Şiddetli belirtiler için kortizonlu kremler kullanılabilir. Fakat bu kremler kesinlikle yüzdeki belirtilere uygulanmamalıdır. Antihistaminikler derideki kaşıntıyı önlemektedir. 12 yaşın altındaki çocuklarda uyku hali yapmayan ve uzun etkili antihistaminikler kullanılmalıdır. Tırnaklarınızı kısa kesiniz.Yumuşak ve pamuklu giysilerin kullanması uygundur. Deterjanlar hafif ve parfümsüz olmalıdır. Eğer belirtilerde sulanma olursa hasta mutlaka doktoruna başvurmalı ve gerekli olan antibiyotikleri kullanmalıdır.
Hastalığın Gidişi
Çocukların 1/3 inde bu hastalık tamamen geçer ve diğer alerjik hastalıklar da gelişmez. Diğer 1/3 inde hastalık geçer; ama alerjik rinit ve/veya astım gelişebilir. 1/5 inde yıllarca sürebilir. Çok daha az bir kısmında ise hem deri belirtileri devam eder hem de buna alerjik rinit ve/veya astım eklenebilir. Tüm bunlara rağmen hastaların nasıl gideceğine dair kesin bir şey söylemek mümkün değildir. Sıkı bir şekilde diyet; çevresel faktörlerin kontrolü; tedavi takibi yapılmalıdır.
Sağlıklı günler dileğiyle...
Prof. Dr. Cengiz KIRMAZ
Bulgular; Tanı
Kaşıntı; bazen gerginlik klasik bulgularıdır. Genel olarak belirtiler ufak pullanmalar tarzındadır; eğer bakteriyel ya da viral enfeksiyon eklenirse sulanma bulguları oluşur.
Yeni doğanlarda atopik dermatit genellikle yüzde ve kulak arkasındaki pililerde; dirseklerde; dizlerin arkasında ve popolarında görülür. Yüzde özellikle göz kapaklarının birleştiği çizgilerde (Dennie hattı) görülür. Çocuklarda kol ve bacakların dış yüzünde görülür. Çocuk ve ergenlerde; deri belirtilerinin olmadığı alana sert bir cisimle basıldığında beyaz dermografizm denilen beyaz renkli bir kabarıklık oluşur. Bu şüpheli durumlarda doktorlar tarafından atopik dermatit tanısı koymak için uygulanan bir yöntemdir. Daha yararlı bir test ise kan testi ile yapılan ve alerjiye sebep olana antikorları (IgE antikorları) aramaya yönelik testlerdir. Bu testler az miktarda alınan kandan özel laboratuvarlarda RAST; FAST; ELISA gibi yöntemlerle alerjik olan gıdaya karşı vücudun ürettiği alerji antikorlarıı arama şeklinde yapılır. Bunun dışında alerji ve immünoloji uzmanları tarafından yapılan alerji deri testi (prick test) ile sorumlu maddeler (alerjenler) saptanabillir. Deri testleri; ön kol iç yüze ya da sırtta cildin uygun bölümlerine birer damla damlatılan alerjenlerin küçük bir iğne ucu ya da uygulama cihazı ile çok hafif delinmesi ve ardından bir süre bekleme sonrası oluşan reaksiyonu değerlendirerek yapılır. Ancak bu testleri mutlaka alerji ve immünoloji uzmanı tarafından yapılması gereklidir. Elde edilen pozitif sonuçların; var olan şikayetleri açıklayıp açıklamayacağı bu uzman tarafından değerlendirilir. Elde edilen kan testi ya da cilt testi sonuçlarındaki her pozitif yanıt maalesef şu anki hastalıkla ilgisi olmayan yalancı pozitiflikler de olabilir. Deri prick testleri gıdalar; ev tozu akarları; hayvan tüyleri; polenlerle yapılır.
Tedavi
Eğer hastanın bir gıdaya duyarlılığı saptandı ise bu gıda mutlaka diyetinden çıkarılmalıdır. Eğer bu gıda süt gibi vazgeçilmez bir besin ise alerji uzmanınız bunun yerine kullanabileceğiniz seçenekler hakkında sizi bilgilendirir. Eğer sorumlu olan; çevresel bir faktörse onlardan da kaçınmak gerekir. Ilık su banyosu ve kokusuz sabunlar kaşıntıyı azaltır. Bir havlu ile sürtmeksizin hafifçe kurulanır ve hemen nemlendirici krem sürülür. Şiddetli belirtiler için kortizonlu kremler kullanılabilir. Fakat bu kremler kesinlikle yüzdeki belirtilere uygulanmamalıdır. Antihistaminikler derideki kaşıntıyı önlemektedir. 12 yaşın altındaki çocuklarda uyku hali yapmayan ve uzun etkili antihistaminikler kullanılmalıdır. Tırnaklarınızı kısa kesiniz.Yumuşak ve pamuklu giysilerin kullanması uygundur. Deterjanlar hafif ve parfümsüz olmalıdır. Eğer belirtilerde sulanma olursa hasta mutlaka doktoruna başvurmalı ve gerekli olan antibiyotikleri kullanmalıdır.
Hastalığın Gidişi
Çocukların 1/3 inde bu hastalık tamamen geçer ve diğer alerjik hastalıklar da gelişmez. Diğer 1/3 inde hastalık geçer; ama alerjik rinit ve/veya astım gelişebilir. 1/5 inde yıllarca sürebilir. Çok daha az bir kısmında ise hem deri belirtileri devam eder hem de buna alerjik rinit ve/veya astım eklenebilir. Tüm bunlara rağmen hastaların nasıl gideceğine dair kesin bir şey söylemek mümkün değildir. Sıkı bir şekilde diyet; çevresel faktörlerin kontrolü; tedavi takibi yapılmalıdır.
Sağlıklı günler dileğiyle...
Prof. Dr. Cengiz KIRMAZ