ÇOCUK EĞİTİMİ ANNEBABA EĞİTİMİYLE BAŞLAR…
En etkili öğretme yöntemlerinden biri çocuklara iyi bir model olmadır. Çocuklar çevresinden gördüğü her türlü davranışı kopya eder; bunu yaparken de iyi-kötü diye ayırt etmezler; gördükleri tüm davranışları taklit ederler.
Anne-babalar en değerli varlıkları çocuklarını iyi yetiştirebilmek için çabalamakta; onlara iyi eğitim verebilmenin yollarını aramaktadırlar. Ancak bunu yaparken bir şeyi gözden kaçırmaktadırlar. Hiçbir insan kendinde olmayan bir şeyi karşı tarafa veremez. Olumlu davranışlara sahip bir çocuk yetiştirmek istiyorsanız; önce kendi davranışlarınızı gözden geçirmeniz gerekecektir. Örneğin; hiçbir anne-baba çocuğunun sigara içmesini istemez ve sürekli sigaranın zararlarından bahseder; ancak bunları söyleyen anne-baba kendisi sigara içiyorsa; sigaranın zararlarından çocuğuna bahsetmenin hiçbir anlamı olmayacaktır. Aynı şekilde her anne-baba çocuğunun okumasını ister; kitap okusun ister. Bu nedenle çoğu anneler akşamları çocuklarının başında asker gibi dikilerek bir yandan televizyondaki dizini izlerken; bir yandan da çocuklarına ödev yaptırmaya çalışmaktadırlar. Bu pek çok açıdan doğru olmayan bir tutumdur. Birincisi; çocuğun kendi kendine ders çalışma sorumluluğunun gelişmesini engeller; ikincisi annenin; çocuğu ders yaparken televizyon izlemesi olumlu model olmama açısından; annenin okumanın ve eğitimin önemine dair söylediklerinin etkisiz kılmaktadır. Bu durumda eğer anne çocuğa söylediklerinin etkili olmasını istiyorsa şöyle davranmalıdır; çocuk ödevlerini yaparken anne televizyonda dizisini izlemek yerine eline bir kitap ya da bir gazete alıp okumalıdır. Böyle yaparsa anne çocuğa şu mesajı vermiş olur: “Okumak önemlidir; bir anne olarak ben de okuyarak; okumanın ve eğitimin ne kadar önemli olduğuna inandığım için ben de okuyorum; sen de okumalısın!” Oysa bir yanda çocuk ders çalışırken bir yanda televizyon izleyen anne de çocuğa şu mesajı vermiş olur: “Okumanın önemli olduğu doğrudur; ancak bir anne olarak ben okumak yerine televizyon seyrederek; okumanın ve eğitimin önemsiz olduğuna inandığım için ben de şu anda okumak yerine televizyon izlemeyi tercih ediyorum. Televizyon izlemek okumaktan daha önemlidir; sen de ders çalışmak yerine televizyon izlemelisin!” Dolayısı ile anne-baba olarak sözlerimizle davranışlarımız birbirine uyumlu olmalı. Sözlerimiz ve davranışlarımız uyumsuz olur; çocuğa oku der; kendimiz okumazsak; çocuk sözlerimize değil davranışlarımıza inanır. Çünkü çocuk da şöyle düşünür: “Eğer anne-babamın söyledikleri doğru olsaydı; kendisi de söylediği gibi yapardı.” Kendinizde olmayan bir şeyi çocuğunuza öğretemezsiniz. Çocuk eğitimi önce anne-babanın kendisini eğitmesi ile başlar. Bu nedenle çocuklarınıza eğitim verirken; ya söyledikleriniz gibi davranın ya da hiçbir şey söylemeyin; çünkü sizin yapmadığınız şeyleri söylemeniz çocuğunuz üzerinde hiçbir olumlu etkisi olmaz.
ÇOCUK NEYİ ÖĞRENİR
Eğer bir çocuk sürekli eleştirilmişse;
"Kınama ve ayıplamayı öğrenir."
Eğer bir çocuk kin ortamında büyümüşse;
"Kavga etmeyi öğrenir."
Eğer bir çocuk alay edilip aşağılanmışsa;
"Sıkılıp utanmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk sürekli utanç duygusuyla eğitilmişse;
"Kendini suçlamayı öğrenir."
Eğer bir çocuk hoşgörüyle yetiştirilmişse;
"Sabırlı olmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk desteklenip yüreklendirilmişse;
"Kendine güven duymayı öğrenir."
Eğer bir çocuk övülmüş ve beğenilmişse;
"Takdir etmeyi öğrenir."
Eğer bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülmüşse;
"Adil olmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk güven ortamı içinde yetişmişse;
"İnançlı olmayı öğrenir"
Eğer bir çocuk kabul ve onay görmüşse;
"Kendini sevmeyi öğrenir"
Eğer bir çocuk aile içinde dostluk ve arkadaşlık görmüşse;
"Bu dünyada mutlu olmayı öğrenir"
Yazan: Dorothy Law Nolte; 1975
Çeviren: Doğan Cüceloğlu
Kendinizde olmayan bir şeyi karşı tarafa veremezsiniz. Çocuk eğititimi anne-baba eğitimi ile başlar.....
Psikolog Saadet ELEVLİ