İletişim Becerilerini Geliştirme:Dinleme Becerileri ve Kendini Anlatma
İletişim;duygu;düşünce ve bilgilerin bir kişiden;diğer kişiye;karşılıklı olarak aktarılması ve kişilerin birbirlerini anlamasıdır.Bütün bunları yapabilmek;birtakım becerileri gerektirir ve bunlar geliştirilebilir olan becerilerdir.Başlıca iletişim becerileri;dinleme ve kendini anlatma becerileridir. Dinleme becerilerinden bahsedelim:Birinci dinleme becerisi;Karşınızdaki kişinin söylediklerinde bir gerçek payı bulmaya çalışın.Hiç kimse yüzde yüz yanılmış olamayacağına göre;söylediklerinde belirli derecede haklı olduğu bir yan vardır büyük ihtimalle.Genellikle;karşınızdaki kişiye bir ölçüde katıldığınızı söyleseniz bile;o tartışmayı sonlandıracak ve size katıldığını söyleyecektir.Kızgınsanız ya da kendinizi saldırıya uğramış olarak hissediyorsanız;duygularınızı;karşınızdaki kişiye meydan okumaya kalkışmadan; Ben ... hissediyorum tarzı deyişlerle anlatın.Tartışmaya girmekten ya da karşı saldırıda bulunmaktan kaçının ve savunmaya geçmeyin.Karşınızdaki kişiyi azarlama ya da suçlama isteğinizi bırakın.Böyle yapabilirseniz kendinizi aşağılanmış olarak hissetmeden;karşılıklı saygı çerçevesinde bir iletişim kurabilirsiniz.Kimin haklı;kimin haksız olduğu üzerinde durmanın bir önemi yoktur.İkinci dinleme becerisi:EMPATİ..evet sihirli sözcüğümüz..Kendinizi;karşınızdaki kişinin yerine koyun.Dikkatle dinleyin ve konuşurken;gerçekte ne düşündüğünü anlamaya çalışın.Karşınızdaki kişinin ne düşündüğüyle ilişkili olarak ne düşündüğünüzü sanıyorum ... demek istiyorsun gibi bir cümleyle belirtin.Karşınızdaki kişinin ne hissettiğini de anlamaya çalışın.Sanki üçüncü bir kulağınız varmışcasına dinleyin.Beden diline dikkat edin karşınızdakinin.Gergin mi;kızgın mı;kırgın mı yoksa?Bunu anlamaya çalışın.Karşınızdaki kişinin ne söylediğinden ve bunları nasıl söylediğinden;onun hissettiklerini anlamaya çalışın ve ne anladığınızı ona iletin;geri bildirimde bulunun mutlaka.Karşınızdaki kişinin duygularını kabul edin.Düşmanca bir tutum takınmayın;eleştirici olmayın;savunmaya geçmeyin.Karşınızdakinin söyleyeceklerini duymak istediğinizi belirtin.Evet EMPATİ becerisi gerçekten sihirli bir anahtar gibi birçok iletişim kazasının önüne geçen bir kalkandır..Ve üçüncü dinleme becerisinde sıra:Çoğu insan;yaşadığı duyguları açıkça anlatmaktan çok korkar.İnsanlar;genellikle;bir çatışmaya girmekten korkarlar ve size karşı kızgınlık duyduklarını söylemekten çekinirler.Duygularını yadsırlar;ancak bunları davranışlarıyla gösterirler.Karşınızdaki kişinin olumsuz duygularıyla ilgili olarak daha çok konuşmasını sağlarsanız;bunun önüne geçmiş olursunuz.Karşınızdaki kişinin duygularını inciticek; onu üzecek ne yaptığınızı ya da ne söylediğinizi doğrudan ona sorun.Yanıt alınca hemen savunmaya geçmeyin.Bunun yerine empati yapın ve söylediklerinde bir gerçeklik payı bulun.Bununla birlikte kendi duygularınızı da belirmekten kaçınmayın.Karşınızdaki kişiyi neyin mutsuz ettiğini ya da kızdırdığını sorarken saygılı bir ses tonu takınmayı unutmayın ve alaycı olmaktan mutlaka kaçının.Kızgınlık duymaktan ya da çatışma doğmasından da korkmayın.Çünkü bunlar da bir ölçüde sağlıklıdır.Karşınızdaki kişinin olumsuz duygularını anlatmadan bırakmasına izin vermeyin.Öyle olmazsa olumsuz duyguları daha da yoğunlaşır.Bu da sağlıklı iletişimin bozulmasını kolaylaştırır...Şimdi de kendini anlatma becerilerinden bahsedelim:Birinci kendini anlatma becerisi;Duygularınızı anlatırken Ben;kendimi ... hissediyorum deyişini kullanın.Örneğin; Ben;çok kızgınım ya da Ben;çok kırıldım diyebilirsiniz. Sen deyişlerinden kaçının. Beni;çok kızdırıyorsun dememelisiniz.Bu Sen sözcüğü;eleştirici ve yargılayıcı bir hava verir ve hemen her zaman tartışmaya ve kavgaya yol açar.Duygularınızı da davranışlarınızla dışa vurmayın.Duygularınızı anlatın.Duygularınızı davranışlarınızla dışa vurmanın örnekleri de şunlardır;somurtma;kaşlarını çatma;taş gibi sessiz kalma;dedikodu yapma;kapıyı çarpma;acınacak biriymiş gibi davranma;çok fazla içki içme;alaycılık;eleştiricilik;tartışmacılık;kaba davranma...İkinci kendini anlatma becerisi;Genelde insanların çoğu;kendilerine özen gösterilmesini ve beğenilmeyi beklerler.İnsanların en büyük korkuları aşağılanmak;dışlanmak ya da yargılanmaktır.O sırada;o kişiye kızgın bile olsanız;ona katılmıyor bile olsanız;ona saygı gösterdiğinizi ve onun sizin için önemli olduğunu açıkça belirtin.Bir insan olarak karşınızdaki kişiyi eleştirmeyin;onu kınamayın.Bunları yaparak hiçbirşey kazanamazsınız çünkü.Ve son olarak şunu belirtmek isterim.Dinleme ve kendini anlatma beceriler yanlızca birtakım yöntemlerdir.Gerçek ve sağlıklı iletişim;hem size;hem de karşınızdaki kişiye saygı duyulan bir ortamdan kaynağını alır.Amacınız;haklılığınızı göstermek;karşınızdaki kişiyi suçlamak;ondan öcünüzü almak ise hiçbir iletişim becerisi işe yaramaz.Ancak amacınız sorun çözmek ve karşınızdaki kişinin ne düşündüğünü ve ne hissettiğini anlamk ise;bu iletişim becerileri;çatışmaların çözülmesini sağlayacak ve başkalarıyla daha büyük bir yakınlık kurmanıza yarayacaktır.