Halitosis (kötü ağız kokusu); konuştuğunuzda veya nefes alıp verdiğinizde karşınızdaki insanların farkına vardığı istenmeyen; rahatsız edici kötü koku anlamına gelir. Kötü ağız kokusu; çoğu zaman mahcubiyete; sosyo-psikolojik problemlere sebep olur; hatta evliliğin sonlanmasına bile neden olabilir. Toplumdaki halitosis sıklığı net olarak bilinmese de bu durumun insanlar arasında yaygın bir problem olduğu düşünülmektedir.
Kötü ağız kokusundaki temel problemlerden biri de bu kokunun farkına varmayan tek insanın ağzı kokan kişinin kendisi olmasıdır. Genellikle kişinin ağzının koktuğunu öğrenmesini sağlayan bir yakınının koku hakkında yaptığı yorumdur ama insanlar nezaket gereği bu tür konular hakkında konuşmamayı tercih ederler. Eğer herhangi bir şekilde ağız kokusundan şüpheleniliyorsa bu durum için öncelikle bir diş hekimi ziyaret edilebilir. Kişinin kendi ağız kokusunun kötü olup olmadığını anlaması için basit bir test önerilebilir; El bileğinin iç yüzü veya el sırtı yalanır ve tükrüğün kuruması için birkaç saniye beklendikten sonra yalanan kısım koklandığında ağız kokusunun nasıl olduğu anlaşılabilir
Yapılan araştırmalar halitosisin büyük oranda (%85) ağız içindeki bir patolojiden kaynaklandığını göstermiştir. Bununda büyük bir kısmını diş ve diş eti problemleri oluşturur. Kötü ağız kokusu şikayetlerinin çoğunluğunu oluşturan durumlar ağız kaynaklıdır. Normal diş fırçalama dişleri tamamen temizleyemez. Dişlerin arasında ufak yemek parçacıkları kalır. Özellikle küçük et parçalarının bakteriler tarafından çürümeye maruz bırakılması kötü kokunun oluşmasını katkıda bulunur. Plaklar ve diş taşları da kötü ağız kokusuna neden olabilen durumlar arasında sayılır. Özellikle diş eti hastalıkları ağızda kötü kokuya neden olurlar. Bunun yanında; bazı insanlarda nedeni bilinmeyen bir şekilde dilin üzeri bir tabakayla kaplanmaktadır. Bu tabakada bulunan ve özellikle sülfür bileşikleri oluşturan bakterilerin de ağız kokusu yaptığı düşünülür. Bu sorunun giderilmesi için dilin mekanik olarak temizlenmesi gerekir.
Birçok insan sabah uyandığında ağzında kötü bir koku olur. Bu normal bir olaydır. Ağzın gece boyunca kuruması ve bakteri faaliyetleri sonucu kötü koku meydana gelir ve kahvaltıdan sonra ağızda artan tükürükle beraber bu kötü koku kaybolur.
Ayrıca yiyeceklerin içindeki kimyasal maddeler kana karışır ve vücuttan atılırken kendilerine özgü kokularını yayarlar. Hemen hemen herkes bir insanın sarımsak; soğan; alkol veya sigara tükettiğini ağız kokusundan anlayabilir. Bu tür kokular geçicidir ve tüketilen yiyecek; içecek veya ilacın kesilmesiyle kaybolurlar. Yiyecek ve içeceklerin yanı sıra; açlık da vücutta keton bileşikleri olarak adlandırılan yağ yıkım ürünlerinin ortaya çıkmasına neden olur; bu da ağızda kötü kokuya yol açar.
Birçok insanın inandığının aksine mide; ağız kokusunun nadir kaynaklarındandır. Mide ile yemek borusu arasındaki geçiş normalde kapalıdır ve buradan hava ve sıvı kaçışını önler. Bu yüzden geğirme gibi buranın açıldığı durumlar hariç koku gelmez. Bazı nadir hastalıklar haricinde mide koku yapmaz. Yemek borusunda oluşan darlıklar; mide kanseri ve bazı gastrit türleri bunlar arasında sayılabilir. Ancak bu hastalıklarda kişinin ağız kokusundan çok daha önemli olabilecek başka şikayetleri de olacaktır. Diğer bir deyişle; ağız içi faktörler ortadan kaldırılmasına rağmen hala kötü koku problemi olan bireylerin mide rahatsızlıklarından şüphelenmeleri gerekir.
Ağız hijyenin sağlanması birçok ağız kokusu vakasında genellikle iyi sonuç alınmasını sağlar. Yeterli bir ağız hijyeni için dişlerin yemeklerden sonra günde 3 kez fırçalanması ve diş ipi kullanılması gerekir. Bunun yanında dilin günde 1 kez diş fırçası kullanarak temizlenmesi de yararlı olabilir. Anti bakteriyel gargara kullanımı da önerilebilir fakat içerdikleri alkol nedeniyle bu gargaraların uzun süreli kullanımı ağız mukozası ve dilin tahriş olmasına neden olabilir. Diş çürüklerini; diş taşı ve plaklarını ve diş eti hastalıklarını bir diş hekimine başvurmak suretiyle tedavi ettirmek de ağız kokusundan kurtulmak için gereklidir. Acil durumlar için ise yarım çay bardağı limon suyu ile gargara yaptıktan sonra bir iki kaşık yoğurt yemek ve 20 dk sonrasında dişlerinizi fırçalamak size yardımcı olacaktır.