İletişimde Dinlemenin Önemi: Niçin Dinlemiyoruz?
NİÇİN DİNLEMİYORUZ?
Gerçekten iletişimin can damarlarından biri olan dinleme; bu kadar önemli bir konu iken niçindinlemeye sabrımız yok? Kuşkusuz birçok faktör var. Ama karşımızdakini dinlemezsek nasıl iyi bir iletişimci olabiliriz?
Sinir sistemimiz günlük yoğunluğundan dolayı konsantre olamayabilir; fiziksel rahatsızlıklarımız olabilir; gürültü vardır; konu ilgi alanımız olmayabilir. Tüm bunları çoğaltmak mümükündür. Ancak gerçekten istenirse iyi bir dinleyici olmak mümkündür.
İyi dinleme konuşmacının sesini duymaktan başka daha bir çok şeyleri gerektirir.
DUYMAK İLE DİNLEMEK ARASINDAKİ FARK:
Duymak ile dinlemek aynı şey değildir. Dinlemediğimiz birçok şeyleri duyarız ve genellikle bir sesi; sustuktan sonra duymuş olduğumuzun farkına varırız.
Duymak; bir sesin mevcudiyetinin farkında olmaktır.Fakat dinlemek; sese dikkatin verilmesi; doğru olarak teşhis edilmesi ve doğru anlamın çıkartılmasıdır.
İYİ DİNLEMEK NEDEN ZORDUR?
Duymak ve dinlemek ayrı ayrı şeyler olduklarından; etkili dinlemek zor bir iştir.
Normalde etrafımızda cereyan edenleri herhangi bIr gayret sarfetmeden duyabiliriz.
Ancak sesleri eleştirmek ve anlamlarını anlamak istediğimiz taktirde bir çaba sarfetmemiz gerekir.Bu da bizi aktif dinlemeye yönlendirmiş olur. Etkin dinleme de denilen bu dinleme türü; dinleyiciyi konuşmaya teşvik ederek; dinlediğini
göstererek ve anlaşılmayan konularda sorular sorarak gerçekte söylenenlerin ve
söylenmek istenenlerin ve söylendiği sanılan konuların tam anlaşılması halidir.
Bu tür dinleme yüzeysel ilşkiler yerine; daha derin ve daha doyurucu ilişkiler
kurabilme olasılığının artmasına yol açar. Gerçekten başkalarını iyi dinleme
alışkanlarımızı geliştirmemiz halinde kendimizi de iyi dinletmemiz mümkün olacaktır.
Daha iyi dinleyici olabilmek ve dinletebilmek için iletişimde en çok kaçınılması
gereken konulardan biri de iletişimin konu seviyesinden çekilerek
kişilik seviyesine getirilmesi olayıdır. Bu kişiler arası ilişkilerde değişik nedenlerden
dolayı ortaya çıkabilmektedir. Bunlar da;
Hazırlıklı olmadığı bir konuda kendini koruma iç güdüsünden;
Üstünlük kabul ettirebilme zaaflarından;
Kişileri duygusal yönde etkileyerek tahakküm kurabilme arzusundan ortaya
çıkabilmektedir. Bu düşüncelerinde kişileri iletişim sürecinde anlayan;
yardımcı olan bir kişi olması gerekirken; eleştiren; yargılayan; değerlendiren
bir kişi olmalarına yol açmaktadır.
DİNLEMEDE KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR:
İyi dinlemenin zorluğundan ve bir konuşmacıyla dinleyicileri arasındaki bazı
engellerden bahsettik. Ayrıca çoğumuzda mevcut kötü alışkanlıklar nedeniyle
dinlemenin nasıl zorlaşacağına bir de böyle bir açıdan değinelim:
Çoğumuz bazı fena dinleme itiyatları edinmiş bulunuyoruz.Bunların bir kısmı şunlardır:
. Konuşmacının görünüşünde; sesinde veya takdim şeklinde; konuşmacı aleyhinde
olan hususlara gereğinden fazla dikkat etmek veya tavır ve hareketleri ile
daha fazla ilgilenmek.
. Konuşmacının yüzüne bakmadan onu dinlemek
. Ayakları sürtünmesi; öksürük gibi önemsiz hareketler ile dikkati dağıtmak
. Konuşmacının işlediği konu üzerinde bir ön hükme ve konuşmacının söyleyecekleri
arasında önemli bir şey olmayacağına dair peşinen bir karara varmak.
Konuşmacıya bir şans tanımamak ve sözlerinin yararsız olduğunu hükmetmek.
. Konuşmacıyı dinlemek çabasını kolaylıkla veya çok erken bir zamanda elden bırakmak.
. Konuşmacı münakaşalara yol açabilecek bir noktaya değinecek veya dinleyici
için hoş olmayan bir kelime kullanacak olursa duygulara hakim olamamak
ve olumsuz bir etki altında kalmak.
. Konuşmacıyı dikkatle dinliyormuş gibi görünüp zihnen başka hususlarla ilgilenmek.
. Çok fazla not tutmak ve dinlemeye az zaman ayırmak.
İyi bir dinleyici olmak için aktif dinleyici olmamız gerekmektedir;
Gerçekten aktif dinleyici olmamıza yardımcı olacak AKtif Dinleme Testini yapmaya çalışalım:
AKTİF DİNLEME TESTİ:
1) Aktif dinleme zor bir iştir DOĞRU YANLIŞ
2) Aktif dinleyici olmanın bir şartı dinleyicininne söyleyeceğini tahmin etmeye çalışmaktır
3)Empati; söylenenler kadar vücut diline; vurgulara ve yüz ifadelerine de dikkat etmektir.
4) Aktif dinleme için ilk adım kendini motive etmektir.
5)Aktif dinleyici; konuşan kişi ile aralıksız göz kontağı kurar.
6)Etkin dinleyici söylenenleri dinlerken vereceği yanıtını düşünür.
7)Eğer konuşmacının mesajını kendi sözlerinize dökemiyorsanızkonuşmacının açıklamalarında birşeyler eksik demektir.
8) Yanıt vermeye çalışmadan önce konuşmacının açıklamasınıbitirmesine izin vermek gerekir.
9) Etkin dinleyici; beyninin düşünmek için boş kalan kapasitesinikonuşmacının ne anlattığını tümüyle kavramak için kullanır.
10) Etkin dinleyici anlatılmak istenenLeri konuşmacınıngörünüşü ve aksanından etkilenerek değerlendirmez.
YANIT ANAHTARI
1: Doğru (D) 6: Yanlış(Y)
2: Yanlış(Y) 7:Yanlış(Y)
3: Yanlış (Y) 8: Doğru (D)
4: Doğru (D) 9: Doğru (D)
5: Yanlış (Y) 10: Doğru (D)
Gerçekten iletişimin can damarlarından biri olan dinleme; bu kadar önemli bir konu iken niçindinlemeye sabrımız yok? Kuşkusuz birçok faktör var. Ama karşımızdakini dinlemezsek nasıl iyi bir iletişimci olabiliriz?
Sinir sistemimiz günlük yoğunluğundan dolayı konsantre olamayabilir; fiziksel rahatsızlıklarımız olabilir; gürültü vardır; konu ilgi alanımız olmayabilir. Tüm bunları çoğaltmak mümükündür. Ancak gerçekten istenirse iyi bir dinleyici olmak mümkündür.
İyi dinleme konuşmacının sesini duymaktan başka daha bir çok şeyleri gerektirir.
DUYMAK İLE DİNLEMEK ARASINDAKİ FARK:
Duymak ile dinlemek aynı şey değildir. Dinlemediğimiz birçok şeyleri duyarız ve genellikle bir sesi; sustuktan sonra duymuş olduğumuzun farkına varırız.
Duymak; bir sesin mevcudiyetinin farkında olmaktır.Fakat dinlemek; sese dikkatin verilmesi; doğru olarak teşhis edilmesi ve doğru anlamın çıkartılmasıdır.
İYİ DİNLEMEK NEDEN ZORDUR?
Duymak ve dinlemek ayrı ayrı şeyler olduklarından; etkili dinlemek zor bir iştir.
Normalde etrafımızda cereyan edenleri herhangi bIr gayret sarfetmeden duyabiliriz.
Ancak sesleri eleştirmek ve anlamlarını anlamak istediğimiz taktirde bir çaba sarfetmemiz gerekir.Bu da bizi aktif dinlemeye yönlendirmiş olur. Etkin dinleme de denilen bu dinleme türü; dinleyiciyi konuşmaya teşvik ederek; dinlediğini
göstererek ve anlaşılmayan konularda sorular sorarak gerçekte söylenenlerin ve
söylenmek istenenlerin ve söylendiği sanılan konuların tam anlaşılması halidir.
Bu tür dinleme yüzeysel ilşkiler yerine; daha derin ve daha doyurucu ilişkiler
kurabilme olasılığının artmasına yol açar. Gerçekten başkalarını iyi dinleme
alışkanlarımızı geliştirmemiz halinde kendimizi de iyi dinletmemiz mümkün olacaktır.
Daha iyi dinleyici olabilmek ve dinletebilmek için iletişimde en çok kaçınılması
gereken konulardan biri de iletişimin konu seviyesinden çekilerek
kişilik seviyesine getirilmesi olayıdır. Bu kişiler arası ilişkilerde değişik nedenlerden
dolayı ortaya çıkabilmektedir. Bunlar da;
Hazırlıklı olmadığı bir konuda kendini koruma iç güdüsünden;
Üstünlük kabul ettirebilme zaaflarından;
Kişileri duygusal yönde etkileyerek tahakküm kurabilme arzusundan ortaya
çıkabilmektedir. Bu düşüncelerinde kişileri iletişim sürecinde anlayan;
yardımcı olan bir kişi olması gerekirken; eleştiren; yargılayan; değerlendiren
bir kişi olmalarına yol açmaktadır.
DİNLEMEDE KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR:
İyi dinlemenin zorluğundan ve bir konuşmacıyla dinleyicileri arasındaki bazı
engellerden bahsettik. Ayrıca çoğumuzda mevcut kötü alışkanlıklar nedeniyle
dinlemenin nasıl zorlaşacağına bir de böyle bir açıdan değinelim:
Çoğumuz bazı fena dinleme itiyatları edinmiş bulunuyoruz.Bunların bir kısmı şunlardır:
. Konuşmacının görünüşünde; sesinde veya takdim şeklinde; konuşmacı aleyhinde
olan hususlara gereğinden fazla dikkat etmek veya tavır ve hareketleri ile
daha fazla ilgilenmek.
. Konuşmacının yüzüne bakmadan onu dinlemek
. Ayakları sürtünmesi; öksürük gibi önemsiz hareketler ile dikkati dağıtmak
. Konuşmacının işlediği konu üzerinde bir ön hükme ve konuşmacının söyleyecekleri
arasında önemli bir şey olmayacağına dair peşinen bir karara varmak.
Konuşmacıya bir şans tanımamak ve sözlerinin yararsız olduğunu hükmetmek.
. Konuşmacıyı dinlemek çabasını kolaylıkla veya çok erken bir zamanda elden bırakmak.
. Konuşmacı münakaşalara yol açabilecek bir noktaya değinecek veya dinleyici
için hoş olmayan bir kelime kullanacak olursa duygulara hakim olamamak
ve olumsuz bir etki altında kalmak.
. Konuşmacıyı dikkatle dinliyormuş gibi görünüp zihnen başka hususlarla ilgilenmek.
. Çok fazla not tutmak ve dinlemeye az zaman ayırmak.
İyi bir dinleyici olmak için aktif dinleyici olmamız gerekmektedir;
Gerçekten aktif dinleyici olmamıza yardımcı olacak AKtif Dinleme Testini yapmaya çalışalım:
AKTİF DİNLEME TESTİ:
1) Aktif dinleme zor bir iştir DOĞRU YANLIŞ
2) Aktif dinleyici olmanın bir şartı dinleyicininne söyleyeceğini tahmin etmeye çalışmaktır
3)Empati; söylenenler kadar vücut diline; vurgulara ve yüz ifadelerine de dikkat etmektir.
4) Aktif dinleme için ilk adım kendini motive etmektir.
5)Aktif dinleyici; konuşan kişi ile aralıksız göz kontağı kurar.
6)Etkin dinleyici söylenenleri dinlerken vereceği yanıtını düşünür.
7)Eğer konuşmacının mesajını kendi sözlerinize dökemiyorsanızkonuşmacının açıklamalarında birşeyler eksik demektir.
8) Yanıt vermeye çalışmadan önce konuşmacının açıklamasınıbitirmesine izin vermek gerekir.
9) Etkin dinleyici; beyninin düşünmek için boş kalan kapasitesinikonuşmacının ne anlattığını tümüyle kavramak için kullanır.
10) Etkin dinleyici anlatılmak istenenLeri konuşmacınıngörünüşü ve aksanından etkilenerek değerlendirmez.
YANIT ANAHTARI
1: Doğru (D) 6: Yanlış(Y)
2: Yanlış(Y) 7:Yanlış(Y)
3: Yanlış (Y) 8: Doğru (D)
4: Doğru (D) 9: Doğru (D)
5: Yanlış (Y) 10: Doğru (D)