Narsisist Kişilik
NARSİSİST KİŞİLİK
Narsisistik kişiliğe sahip insanların temel özelliği; kendilerini fiziksel ve ruhsal yönden diğer insanlardan daha farklı; daha üstün ve daha önemli görmeleridir. Kendilerini çok başarılı; çok güzel/yakışıklı; çok akıllı bulurlar. kendileri hakkındaki bu değerlendirmeler genellikle abartılı değerlendirmelerdir. Kendilerini herkesten farklı ve özel bulurlar fakat bu farklılık ve özellikler içlerinde hissettikleri bir durum değildir. Bunu ancak başkalarının onayı ile hissederler. Onay beklentileri karşılanmadığı zamanlarda hayal kırıklığına uğrarlar; özsaygıları düşer; ve sık sık incinmişlik yaşarlar. Eleştiriye dayanamazlar; sürekli övgü beklerler; görünüş ve davranışlarıyla bunu elde etmeye çalışırlar.
Beklentilerini karşılamak için başkalarını kullanırlar hatta sömürürler; ihtiyaçları karşılandığı sürece bu insanlarla birlikte olurlar. Karşısındaki kişi ihtiyacını karşılamadığında ilişkiyi bitirirler. İlişkide bencildirler. Karşısındakinin ihtiyaçlarına; isteklerine; düşüncelerine ve duygularına önem vermezler. Bu nedenle ilişkilerinde karşı tarafın istismarı söz konusudur. Çok kişi ile arkadaşmış gibi görünür fakat empati becerisinden yoksun olduğu için derin değil yüzeysel ilişkiler yaşarlar.
Üstün özelliklere sahip olduklarını düşündükleri için her şeye hakları olduğunu düşünürler. Başkalarının düşüncelerini kendi düşüncesiymiş gibi ortaya koymaktan çekinmezler. Başkası tarafından kazanılmış bir başarıya hiç çekinmeden sahip çıkabilirler.
Narsisist kişiliğin temelinde erken çocukluk dönemlerinde var olan abartılmış öz benlik duygusuna karşı anne-babanın uygun tepkileri vermemesi yatar. Çocuğun gerçek dünyanın düş kırıklıkları ile karşılaşmasına izin verilmemesi; problemlerinin ebeveynleri tarafından çözülmesi; hak etmediği yerde de aşırı övülmesi; çocuğun aşırı yüceltilmesi öz benliğinin şişmesine neden olur ve çocuk etrafındaki herkesten benzer tepkileri beklemektedirler. Bu tepkileri almak için de sahte kişilik özellikleri geliştirirler. Bu kişilik özelliğinin temelinde yatan bir başka sebep de yukarıda bahsedilen durumun tam tersidir. Çocuğa hiç olumlu geri bildirim verilmemesi; özelliklerinin; ihtiyaçlarının farkına varılmaması; çocuğun duygusal açıdan ihmal edilmesi yani anne-babanın çocuğun onay ihtiyacını yeterince karşılamaması narsisist kişilik gelişiminde rol oynar.
Narsisist kişilik; genç erişkinlik döneminde başlar ve yaşam boyunca devam eder. Kendisinin her şeyi hak ettiğine olan inancı hiç çaba göstermeden başarılı olmayı ve bu başarıya övgü almayı bekler. Kendisini yeterli görüp fantazilerle uğraşır. Aslında kendisi de yetersiz olduğunu ve hedeflerine ulaşamayacağının farkındadır. Bu sebeple de kendinden kuşku duyan; kırılgan; eleştirir kaldırmayan; sabırsız; kendini önemsiz; değersiz hisseden bir kişidir. Güvenmediği ve sınırlara saygı duymadığı için hiç kimseyle yakın; derin bir ilişkiye giremez. Taklitçi değerlere sahiptir. Parayı çok sevdiği ve uygun olmayan yollardan para kazandığı halde; başkalarının yanında paraya hiç önem vermeyen; dürüst birisi gibi davranabilir. Cinsel yaşamları da denetimsizdir va baştan çıkarmaya yöneliktir. Evlilikleri düzensizdir. Eşini diğer kadınlardan ayrı bir varlık olarak görmediği ve sevmediği için sıklıkla evlilik dışı ilişkiler girer.
Kişi; kendini beğenecek özelliklere sahipse; biraz kendini beğenmesinin bir sakıncası yoktur. Tam tersine kişiye kendini önemli ve değerli hissettirdiği için yararlıdır. Kendini uygun derecede beğenen kişiler başkalarını da beğenirler ve başkalarının da başarılarını kıskanmak ve onları engellemek yerine kabul ederler.
Narsisistler; psikoloğa ya da psikiyatriste gitmekte zorlanırlar. Psikolog ya da psikiyatra etrafındaki kişilerle problem yaşamaları sıkıntısıyla giderler. Bu sorunların sebebinin kendi davranışları olduğunu düşünmezler. Boşanmak; işsiz kalmak gibi baş etmekte zorlandıkları bir durum ile karşılaşınca da psikolojik destek almak isterler. Çünkü bu problemlere direnç gösteremezler. Terapi ortamında karşılaştığı gerçekler; egosunu beslemediği için terapiyi çok çabuk bırakabilirler.
Narsisistlerin terapiye ihtiyaçları vardır. terapi sürecinde ilişkilerinde daha pozitif olmasını sağlayan davranışlar edinmesine; kendisi ve çevresindeki kişiler hakkında daha gerçekçi bilgiler edinmesine yardımcı olacak bir terapist ile farkındalıklar yaşayabilir ve olumlu davranışlar geliştirebilir.
Narsisistik kişiliğe sahip insanların temel özelliği; kendilerini fiziksel ve ruhsal yönden diğer insanlardan daha farklı; daha üstün ve daha önemli görmeleridir. Kendilerini çok başarılı; çok güzel/yakışıklı; çok akıllı bulurlar. kendileri hakkındaki bu değerlendirmeler genellikle abartılı değerlendirmelerdir. Kendilerini herkesten farklı ve özel bulurlar fakat bu farklılık ve özellikler içlerinde hissettikleri bir durum değildir. Bunu ancak başkalarının onayı ile hissederler. Onay beklentileri karşılanmadığı zamanlarda hayal kırıklığına uğrarlar; özsaygıları düşer; ve sık sık incinmişlik yaşarlar. Eleştiriye dayanamazlar; sürekli övgü beklerler; görünüş ve davranışlarıyla bunu elde etmeye çalışırlar.
Beklentilerini karşılamak için başkalarını kullanırlar hatta sömürürler; ihtiyaçları karşılandığı sürece bu insanlarla birlikte olurlar. Karşısındaki kişi ihtiyacını karşılamadığında ilişkiyi bitirirler. İlişkide bencildirler. Karşısındakinin ihtiyaçlarına; isteklerine; düşüncelerine ve duygularına önem vermezler. Bu nedenle ilişkilerinde karşı tarafın istismarı söz konusudur. Çok kişi ile arkadaşmış gibi görünür fakat empati becerisinden yoksun olduğu için derin değil yüzeysel ilişkiler yaşarlar.
Üstün özelliklere sahip olduklarını düşündükleri için her şeye hakları olduğunu düşünürler. Başkalarının düşüncelerini kendi düşüncesiymiş gibi ortaya koymaktan çekinmezler. Başkası tarafından kazanılmış bir başarıya hiç çekinmeden sahip çıkabilirler.
Narsisist kişiliğin temelinde erken çocukluk dönemlerinde var olan abartılmış öz benlik duygusuna karşı anne-babanın uygun tepkileri vermemesi yatar. Çocuğun gerçek dünyanın düş kırıklıkları ile karşılaşmasına izin verilmemesi; problemlerinin ebeveynleri tarafından çözülmesi; hak etmediği yerde de aşırı övülmesi; çocuğun aşırı yüceltilmesi öz benliğinin şişmesine neden olur ve çocuk etrafındaki herkesten benzer tepkileri beklemektedirler. Bu tepkileri almak için de sahte kişilik özellikleri geliştirirler. Bu kişilik özelliğinin temelinde yatan bir başka sebep de yukarıda bahsedilen durumun tam tersidir. Çocuğa hiç olumlu geri bildirim verilmemesi; özelliklerinin; ihtiyaçlarının farkına varılmaması; çocuğun duygusal açıdan ihmal edilmesi yani anne-babanın çocuğun onay ihtiyacını yeterince karşılamaması narsisist kişilik gelişiminde rol oynar.
Narsisist kişilik; genç erişkinlik döneminde başlar ve yaşam boyunca devam eder. Kendisinin her şeyi hak ettiğine olan inancı hiç çaba göstermeden başarılı olmayı ve bu başarıya övgü almayı bekler. Kendisini yeterli görüp fantazilerle uğraşır. Aslında kendisi de yetersiz olduğunu ve hedeflerine ulaşamayacağının farkındadır. Bu sebeple de kendinden kuşku duyan; kırılgan; eleştirir kaldırmayan; sabırsız; kendini önemsiz; değersiz hisseden bir kişidir. Güvenmediği ve sınırlara saygı duymadığı için hiç kimseyle yakın; derin bir ilişkiye giremez. Taklitçi değerlere sahiptir. Parayı çok sevdiği ve uygun olmayan yollardan para kazandığı halde; başkalarının yanında paraya hiç önem vermeyen; dürüst birisi gibi davranabilir. Cinsel yaşamları da denetimsizdir va baştan çıkarmaya yöneliktir. Evlilikleri düzensizdir. Eşini diğer kadınlardan ayrı bir varlık olarak görmediği ve sevmediği için sıklıkla evlilik dışı ilişkiler girer.
Kişi; kendini beğenecek özelliklere sahipse; biraz kendini beğenmesinin bir sakıncası yoktur. Tam tersine kişiye kendini önemli ve değerli hissettirdiği için yararlıdır. Kendini uygun derecede beğenen kişiler başkalarını da beğenirler ve başkalarının da başarılarını kıskanmak ve onları engellemek yerine kabul ederler.
Narsisistler; psikoloğa ya da psikiyatriste gitmekte zorlanırlar. Psikolog ya da psikiyatra etrafındaki kişilerle problem yaşamaları sıkıntısıyla giderler. Bu sorunların sebebinin kendi davranışları olduğunu düşünmezler. Boşanmak; işsiz kalmak gibi baş etmekte zorlandıkları bir durum ile karşılaşınca da psikolojik destek almak isterler. Çünkü bu problemlere direnç gösteremezler. Terapi ortamında karşılaştığı gerçekler; egosunu beslemediği için terapiyi çok çabuk bırakabilirler.
Narsisistlerin terapiye ihtiyaçları vardır. terapi sürecinde ilişkilerinde daha pozitif olmasını sağlayan davranışlar edinmesine; kendisi ve çevresindeki kişiler hakkında daha gerçekçi bilgiler edinmesine yardımcı olacak bir terapist ile farkındalıklar yaşayabilir ve olumlu davranışlar geliştirebilir.