Demirhindi : Faydaları Saymakla Tükenmeyen Meyve
FAYDALARI SAYMAKLA TÜKENMEYEN MEYVE; DEMİRHİNDİ
Demirhindi adı arapçada "hint hurması" demek olan tamr-i hindi den gelir. 10-25 m boyundaki ağaçları 7-20 cm uzunluk; 2;5-3;5 cm genişlikte; keçiboynuzu meyvelerine benzeyen; koyu kestane renginde meyveleri verir. Ortalama 150 yıl ömürlü bir ağaçtır demirhindi ağacı. Bir ağaçtan yılda 225 kg a kadar meyve alınabilir.
Afrika da baharat olarak kullanılan meyvelerin en başta gelenidir. Hindistan; Senegal; Sudan; Orta Amerika; Guatemala; Meksika yetiştiği ülkelerdir. Eski yunanlılar ve Mısırlılar İ.Ö 4.yy da demirhindiyi kullanmaya başlamışlardır.
Afrikanın bazı bölgelerinde kutsal ağaç olan demirhindinin meyveleri ve kabukları fillere uysal olmaları için yedirilirdi.
Susuzluk giderici olarak ünlenen bu bitki Osmanlı tıbbı ve mutfağına da girmiştir. Susuzluğu kesmesi; kusma; ateş ve iç sıkıntısına iyi gelmesiyle tarihte ünlüdür.
Meyveleri; yaprakları; tohumları geleneksel tıp ta kullanılır. Baharat olarak ise meyveleri bütün olarak veya sadece etli kısımlarıyla kullanılır.
Hint; orta doğu ve güney doğu asya yemeklerinde tatlımsı ekşi tadıyla çokça kullanılır.
Sanayide şekerlemelere kıvam verici olarak eklenir. Bilinen alerjik ve toksik bir etkisi rapor edilmemiştir.
Meyve bileşiminde protein; şeker; pektin; A; B1; B2; B3; B5 ; B6 ;C vitaminleri; potasyum; fosfor; magnezyum; kalsiyum; sodyum; demir; selenyum; bakır gibi mineraller bulunur.
Demirhindinin hurma; şeker; bal; kakule; karanfil; kişniş tohumu ile yapılan şurubu dünyanın birçok yerinde serinletici bir içecek olarak tüketilir. Bu şerbet Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman ın en sevdiği içecekti.
Demirhindi şerbeti;
Malzemeler; 300 g demirhindi meyvesi; 2 litre su ve 3 kg şeker.
Hazırlanışı; Meyveler suyla kaynatılıp süzülür; elde edilen sıvıya şeker eklenip yeniden birkaç dakika daha kaynatılır. Biraz soğuduktan sonra yeniden süzülür. ( Şeker yerine bal da kullanılabilir.)
Boğaz ağrılarında suyu gargara şeklinde kullanılabilir.
Ayrıca demirhindi suyu iltihabi göz hastalıklarında ve kuru göz tedavisinde kullanılır.
Sarılık ve nezle tedavisinde yıllardan beridir kullanılan bir meyvedir.
İçeriğinde bulunan A;C ve E vitaminleri; selenyumdan dolayı kanserle mücadele için iyi bir antioksidan kaynağıdır.
Ateş düşürücü ve soğuk algınlığından koruyucudur.(J.Ethnopharmacol/2010)
Meyvesinin yenilebilen kısmına 1 lt kaynatılmış su eklenerek 1 saat bekletilir. Biraz bal ile tatlandırılır. Bu su içilerek ateş düşürücü olarak fayda verir.
Sindirime yardımcıdır. Kabızlık giderici olarak çok iyi sonuç verir. Laksatif etkisi Afrika ülkelerinde yıllardan beri bilinir ve tedavide kullanılır.
Cilt inflamasyonlarında kullanılır. Ciltteki lekelere ve çillere karşı renk açıcıdır.
Hipertansiyon; obezite; kan kolesterol ve trigliserid yüksekliği; bozulmuş açlık glikozuyla karakterize metabolik sendrom tedavisinde etkindir. (Zahedan University/2011)
Barsak spazmlarında rahatlatıcı etkisi mevcuttur.(University of Malakand/2010)
Ülser tedavisinde yeni bir ajan olabilir. Çünkü ülserde mide asit salgısını azaltıcı etkisi bulunur.(Rayat and Bahra Institu/2011)
Safra kesesi rahatsızlıklarında tedavi edicidir.
Özellikle şerbeti susuzluk giderici ve hararet önleyici olarak yüzyıllardan beridir kullanılır. Bu ve önümüzdeki yıllarda ramazan ayının yaz mevsimine gelmesi açlıktan ziyade susuzluğun bizleri çok zorlayacağını gösterir. Ramazan ayında mide; barsak sistemine olan olumlu etkileri ve susuzluk giderme gibi faydalarından dolayı iftar menülerinin baş içeceği olarak demirhindi şerbeti doğru bir seçim olacaktır.
Günümüzde ne yazık ki çokça tüketilen asitli içeceklerin yerine geçebilecek çok iyi bir alternatiftir demirhindi şerbeti. Çoğumuz ramazan ayında kilo almaktan korkarız. Yukarıda sıraladığımız kilo verme; kan kolesterol ve yağ düşürme gibi faydalarıyla da tam bu aya uygun bir meyve olduğunu bize gösterir.
Demirhindi meyvesinin A; B grubu vitaminleri; kalsiyum ;demir gibi mineralleri içermesi; 100 gramında 5 g gibi yüksek miktarda diyet lifi içermesi bu meyveyi tüketmemize bir başka neden.
Dyt. Gülşen Lükel
Demirhindi adı arapçada "hint hurması" demek olan tamr-i hindi den gelir. 10-25 m boyundaki ağaçları 7-20 cm uzunluk; 2;5-3;5 cm genişlikte; keçiboynuzu meyvelerine benzeyen; koyu kestane renginde meyveleri verir. Ortalama 150 yıl ömürlü bir ağaçtır demirhindi ağacı. Bir ağaçtan yılda 225 kg a kadar meyve alınabilir.
Afrika da baharat olarak kullanılan meyvelerin en başta gelenidir. Hindistan; Senegal; Sudan; Orta Amerika; Guatemala; Meksika yetiştiği ülkelerdir. Eski yunanlılar ve Mısırlılar İ.Ö 4.yy da demirhindiyi kullanmaya başlamışlardır.
Afrikanın bazı bölgelerinde kutsal ağaç olan demirhindinin meyveleri ve kabukları fillere uysal olmaları için yedirilirdi.
Susuzluk giderici olarak ünlenen bu bitki Osmanlı tıbbı ve mutfağına da girmiştir. Susuzluğu kesmesi; kusma; ateş ve iç sıkıntısına iyi gelmesiyle tarihte ünlüdür.
Meyveleri; yaprakları; tohumları geleneksel tıp ta kullanılır. Baharat olarak ise meyveleri bütün olarak veya sadece etli kısımlarıyla kullanılır.
Hint; orta doğu ve güney doğu asya yemeklerinde tatlımsı ekşi tadıyla çokça kullanılır.
Sanayide şekerlemelere kıvam verici olarak eklenir. Bilinen alerjik ve toksik bir etkisi rapor edilmemiştir.
Meyve bileşiminde protein; şeker; pektin; A; B1; B2; B3; B5 ; B6 ;C vitaminleri; potasyum; fosfor; magnezyum; kalsiyum; sodyum; demir; selenyum; bakır gibi mineraller bulunur.
Demirhindinin hurma; şeker; bal; kakule; karanfil; kişniş tohumu ile yapılan şurubu dünyanın birçok yerinde serinletici bir içecek olarak tüketilir. Bu şerbet Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman ın en sevdiği içecekti.
Demirhindi şerbeti;
Malzemeler; 300 g demirhindi meyvesi; 2 litre su ve 3 kg şeker.
Hazırlanışı; Meyveler suyla kaynatılıp süzülür; elde edilen sıvıya şeker eklenip yeniden birkaç dakika daha kaynatılır. Biraz soğuduktan sonra yeniden süzülür. ( Şeker yerine bal da kullanılabilir.)
Boğaz ağrılarında suyu gargara şeklinde kullanılabilir.
Ayrıca demirhindi suyu iltihabi göz hastalıklarında ve kuru göz tedavisinde kullanılır.
Sarılık ve nezle tedavisinde yıllardan beridir kullanılan bir meyvedir.
İçeriğinde bulunan A;C ve E vitaminleri; selenyumdan dolayı kanserle mücadele için iyi bir antioksidan kaynağıdır.
Ateş düşürücü ve soğuk algınlığından koruyucudur.(J.Ethnopharmacol/2010)
Meyvesinin yenilebilen kısmına 1 lt kaynatılmış su eklenerek 1 saat bekletilir. Biraz bal ile tatlandırılır. Bu su içilerek ateş düşürücü olarak fayda verir.
Sindirime yardımcıdır. Kabızlık giderici olarak çok iyi sonuç verir. Laksatif etkisi Afrika ülkelerinde yıllardan beri bilinir ve tedavide kullanılır.
Cilt inflamasyonlarında kullanılır. Ciltteki lekelere ve çillere karşı renk açıcıdır.
Hipertansiyon; obezite; kan kolesterol ve trigliserid yüksekliği; bozulmuş açlık glikozuyla karakterize metabolik sendrom tedavisinde etkindir. (Zahedan University/2011)
Barsak spazmlarında rahatlatıcı etkisi mevcuttur.(University of Malakand/2010)
Ülser tedavisinde yeni bir ajan olabilir. Çünkü ülserde mide asit salgısını azaltıcı etkisi bulunur.(Rayat and Bahra Institu/2011)
Safra kesesi rahatsızlıklarında tedavi edicidir.
Özellikle şerbeti susuzluk giderici ve hararet önleyici olarak yüzyıllardan beridir kullanılır. Bu ve önümüzdeki yıllarda ramazan ayının yaz mevsimine gelmesi açlıktan ziyade susuzluğun bizleri çok zorlayacağını gösterir. Ramazan ayında mide; barsak sistemine olan olumlu etkileri ve susuzluk giderme gibi faydalarından dolayı iftar menülerinin baş içeceği olarak demirhindi şerbeti doğru bir seçim olacaktır.
Günümüzde ne yazık ki çokça tüketilen asitli içeceklerin yerine geçebilecek çok iyi bir alternatiftir demirhindi şerbeti. Çoğumuz ramazan ayında kilo almaktan korkarız. Yukarıda sıraladığımız kilo verme; kan kolesterol ve yağ düşürme gibi faydalarıyla da tam bu aya uygun bir meyve olduğunu bize gösterir.
Demirhindi meyvesinin A; B grubu vitaminleri; kalsiyum ;demir gibi mineralleri içermesi; 100 gramında 5 g gibi yüksek miktarda diyet lifi içermesi bu meyveyi tüketmemize bir başka neden.
Dyt. Gülşen Lükel