MUHABBET KUŞLARINDA BÖBREK –KARACİGER HASTALIKLARI BELİRTİLER VE TEDAVİSİ
MUHABBET KUŞLARINDA BÖBREK HASTALIKLARI
Muhabbet kuşlarında sıklıkla görülebilmektedir.Bu nedenle bu konuya değinmek istedim.Gelen vakalar gecikmeli olarak gelmektedir;internet ortamından kuşlar ile ilgili makaleler yazmamın sebebi kuş hastalıklarının türkiyede bilinçsizce tedavi edilmeye çalışılması ve bu konuda yayınlar yayınlayarak hasta sahiplerini bu işin ne kadar hassas olduğunu uyarmak istememdir.Yalnış tedavilerle inanılmaz bir kayıp yaşanmaktadır bu arada ülkemize kaçak kuş girişi engellenmeli girişlerde gümrüklerde karantinalar aynı ingilterede olduğu gibi sert bir şekilde uygulanmalıdır.Kuşların kullanmış oldukları yemler açık olmamalı ve içerikleri sıkı bir şekilde denetlenmelidir;kuşlarla ilgili içeriği ilaç olduğu söylenen ürünler sıkı denetlenmeli ve uygun koşullarda saklanmalı ve satışa sunulmalıdır.Kuşlarla ilgili telefonlar alıyorum ve telefonla tedavi telep edilmekte bu kesinlikle mümkün değildir neden mi ?kuşlarda kesinlikle bir veteriner hekim tarafından fiziksel muayne şarttır ve kullanılacak labratuvar yöntemleri(röntgen;swap;kan sayımı;froti vs) tanıyı kesinleştirmede olmazsa olmaz araçlardır tedavi asla kulaktan dolma bilgilerle ;internet ortamından ;pet şhopların verdiği içeriği belli olmayan ürünlerle ;deneme yanılmalarla yapılması mümkün değildir . Kuşlarda kullanılan ekipmanların röntgen;yoğun bakım küvöz;kan makinalarının;mikroskop vs gümrük vergisiz olarak ülkemize girmesi sağlanmalı ve tedavilerde özellikle ekipman maliyeti azaltılarak veteriner hekimlerin uygulama ve maliyet ücretleri düşürülerek ülkemiz gerçeklerine uygun maliyetlere çekilebilmesi gerekmektedir(kuş nekadar ki ????mantığı ile bir yere varamayız). Özellikle güvercin ve kanarya üreticileri kuşlarla ilgili bilgilere inanılmaz derecede kapalılar.Ülkemizde hala satılan kafes ve ekipmanlar;ilaçlar;yemler vs Avrupa normlarında değil bu ekipmanların belli bir standartta olması gerektiğini düşünüyorum bu konuda tarım bakanlığına görev düşmektedir bu konuda ilgili birimlerin hassasiyetle üzerine düşmesi gerekmektedir ce standartı vs uygulamalar getirilmelidir hangisi ucuz o gelsin mantığı yanlıştır ayrıca veteriner hekimlikte de kuş veterinerliği ayrı bir bölüm olarak oluşturulmalı bu ülkemiz için henüz mümkün olmasa dahi egzotik pet bölümünün çatısı altında yapılandırılmasında fayda vardır.Her hastamızın olduğu gibi veteriner hekimliktede kuşların düzgün muayneye ve hasta haklarına sahip olmaları gerektiğini düşünüyorum hayvan hakları yasalarını çıkarmak yetmez bunların uygulanabilirliğinin denetlenmesi şarttır.
1-Muhabbet kuşunda letarji
2-Muhabbet kuşunda depresyon
3-Muhabbet kuşunda poliüri
4-muhabbet kuşunda polidipsi
5-Muhabbet kuşunda ağırlık kaybı
6-Muhabbet kuşunda ağırlık kaybı
7-Muhabbet kuşunda ishal
8-Muhabbet kuşunda organomegali
9-Muhabbet kuşunda organomegali
10-Muhabbet kuşunda asites
11-Muhabbet kuşunda dispne solunum güçlüğü
12-muhabbet kuşunda topallık görülür.
Akut renal yetmezliklerde anüri ve oliguri ortaya çıkmaktadır.
Muhabbet kuşlarının böbrek hastalıklarında tanı
1-Muhabbet kuşlarının fiziksel muaynesi yapılmaktadır.
2-muhabbet kuşlarında Klinik bulgular incelenir.
3-Muhabbet kuşunun idrar analizine bakılır.
4-muhabbet kuşlarında Hematoloji
5-Muhabbet kuşunun kan serumu biyokimyasal bulguları
6-muhabbet kuşunda Radyoloji ve ultrasonoggrafik muayene sonuçlarına göre konulmaktadır.
7-muhabbet kuşunda laparoskopi ve böbrek biopsisi yapılabilir.
Damla etrafındaki sıvılar enjektörle çekilerek idrar muaynesi yapılır.Kanda ürik asitin yükselmesi glomerular filtrasyonun %70- 80 inin azaldığı veya tubulusların çoğunun yıkımlandığı gözükmektedir.Muhabbet kuşlarında özellikle a vitamini yetersizliği ve açlık en önemli etmendir.özellikle kimi vakalarda renal yetmezliğe bağlı hiperkalemide kardiotoksik etki görülür.Bu Bu durum özel bir tedaviyle önlenebilmektedir.Ama hiperkalemi düzelmez.Latero –lateral radyografide böbrekler son kaburganın posteriorunda fasulye şeklinde görülür.Böbreklerde radyoopasite artışının nedenleri dehidrasyon;renal gut ve urat kristallerinin birikmesidir.
Tedavi kesinlikle bir veteriner hekim tarafından yürütülmelidir.Poliürik kuşlarda dehidrasyonun hipokaleminin önlenmesi gerekmektedir.Tedavi teknik olarak yapılmalıdır.Bu tedaviler İzmir bornovadaki öz-vet veteriner kliniğimizde yapılmaktadır.Bu yöndeki tedavi programlarımız cihaz destekli olarak yapılmaktadır röntgen;kan hemogram;ultrason;yogun bakım küvöz;ultrason;satrifüj sistemleri;froti;şeker testleri vs.
Asites gelişebilir hepatik ensefalopati varsa sinirsel belirtiler görülebilmektedir.
Hematolojik kan kontrollerinde anemi(kansızlık) ;dehidrasyon(zayıflama);enfeksiyöz hastalıklar görülebilmektedir.Ast artışı karaciğer ve kas yıkımını gösterir.Ck kas yıkımında artmaktadır.Safra asitlerinde yükselme ;albumin ve total protein düzeylerinde düşüş karaciğer fonksiyon bozukluğunu göstermektedir.Röntgenlerde karaciğer bölgesinde artış hepatopati ve proventriküler genişleme sonucu olabilmektedir;baryumlu röntgenlerin çekilmesi gerekebilmektedir.Ultrasonografi karaciğer biyopsisi ve laporotomi de yapılabilmektedir.tedavide nedenler ortadan kaldırılmalı ve muhakkak tedaviler ve kontroller bir veteriner hekim gözetiminde yapılmalıdır.
MUHABBET KUŞLARINDA HEPATİK LİPİDOZİZ MUHABBET KUŞUNDA KARACİĞERDE YAĞ DEPOLANMASI
Bu olgu muhabbet kuşlarında sıklıkla karşımıza çıkmaktadır.
Muhabbet kuşlarında karaciğerde yağ depolanması nedenleri
1-Muhabbet kuşunda Cholin yetersizlikleri
2-Muhabbet kuşunda Biotin yetersizlikleri
3-Muhabbet kuşuna aşırı yağlı gıdaların verilmesi
4-Muhabbet kuşunun aşırı toksik maddelere maruz kalmaları(carbontetrachloride;chloroform;fosfor;kurşun;arsenik;ethioni n vs)
1-Bir veteriner hekim tarafından kuşun dikkatli bir şekilde fiziksel muaynesi yapılmalıdır.
2-Muhabbet kuşu dijital bir tartı ile kilo kontrolü yapılmalıdır.Kilo sınırları belirlenmelidir.
3-Muhabbet kuşunun kanının ast;ldh;safra asitleri;cholesterol;total protein ve albumin ve radyoloji (hepatomegali) sonuölarına göre konulması gerekmektedir.
Muhabbet kuşlarında en sık karşılaştığımız ilk klinik belirtileri ana hatlarıyla anlatmaya çalışacağım.
1-Anoreksi/gram negatif bakteri enfeksiyonları;yumurta retensiyonu;yumurtayla ilgili peritonitis;klamidiyziz;anal kandiydiyazis;yaşlı muhabbet kuşlarında neoplazi.
2-Muhabbet kuşlarında bitkinlik/Kandidiyazis;kronik peritonitis;açlık ve giardiyozisdir.
3-Muhabbet kuşunda ağız içi enfeksiyonları/Kandidiyazis;trikomoniyazis ve a vitamini yetersizliği
4-Muhabbet kuşunda özofagus ve kursak hastalıkları.
5-Muhabbet kuşunda kusma enfeksiyonları.
6-Muhabbet kuşunda ishal/klamidiyoziz;bakteriyel enteritis;kurşun ve çinko zehirlenmesi;askarit enfeksiyonu;hepatik hastalıklar;pachecos hastalığı;polymavirus;reovirus;candida enfeksiyonları;gastrointestinal yabancı cisim;paraziter ve viral hastalıklar
7-Muhabbet kuşunda karın genişlemesi
8-Muhabbet kuşlarında aksırma ve nazal akıntı
9-muhabbet kuşlarında öksürük ve ses değişikliği
10-muhabbet kuşlarında anormal solunum sesleri
11-muhabbet kuşlarında solunum güçlüğü
12-muhabbet kuşunda poliüri
13-muhabbet kuşunda konjunktivitis ;bilefaritis;keratitis ve okuler akıntı/bakteri;mycoplasma enfeksiyonları ve travma.
14-muhabbet kuşlarında ekzoftalmus ve periorbital şişlik
15-muhabbet kuşlarında göz içi anormallikleri/kataraktlar
16-Muhabbet kuşlarında körlük
17-muhabbet kuşlarında nöbet
18-muhabbet kuşlarında ataksi
19-muhabbet kuşlarında felç
20-muhabbet kuşlarında başı öne doğru eğme kendi etrafında dönme veya nistagmus
21-muhabbet kuşlarında topallama ve bacak deformiteleri muhabbet kuşlarında kanat düşmesi ve kırıkları
22- Muhabbet kuşlarında eklem şişlikleri özellikle ayak eklemi şişlikleri ;
23- muhabbet kuşlarında deri lezyonları
24- muhabbet kuşlarında tüy anormallikleri
25-muhabbet kuşlarında şekil ;renk ve yapısal bozukluklar kırık ve stres çizgileri
26-muhabbet kuşlarında tüy yolma ve dökülmesi
27-muhabbet kuşlarında gag anormallikleri
28-muhabbet kuşlarında bakteri enfeksiyonları
28-muhabbet kuşlarında virus enfeksiyonları
29-muhabbet kuşlarında mantar enfeksiyonları
30-muhabbet kuşlarında paraziter enfeksiyonlar
31-muhabbet kuşlarında metobolik hastalıklar/muhabbet kuşunda gut hastalığı;hemokromatoziz (DEMİR DEPO HASTALIĞI);hepatik lipidoziz;hipokalsemi;hipoglisemi
32-muhabbet kuşlarında böbrek ve karaciğer hastalıkları
33-muhabbet kuşlarında endokrin hastalıkları/diabetes mellitus;hipotroidizim;obesite;guatr
34-muhabbet kuşlarında vitamin ve mineral yetersizliğine bağlı hastalıklar/a vitamini yetersizliği;kalsiyum fosfor dengesizliği
35-muhabbet kuşlarında toxikozis zehirlenmeler/insektisit;kurşun;mikotoksikosis;teflon;tuz;tütün;d vitamini;warfarin;çinko zehirlenmeleri.
36-muhabbet kuşlarında yumurtlamayla ilgili bozukluklar /yumurta retensiyonu;yumurtaya bağlı peritonitis ve ekttopik yumurta;kronik yumurta;kloakal prolapsus
MUHABBET KUŞLARINDA KNEMİDOCOPTES ENFEKSİYONU
Muhabbet kuşlarında sıklıkla görülmektedir.Etken knemidocoptes pilae dir;muhabbet kuşlarında gaga; göz ve vent etrafında bal peteği görünümünde proliferatif lezyonlar ve üst gagada aşırı uzama meydana getirmektedir.Benzer lezyonlar bacak ve ayaklardada görülebilmektedir.Boyunda ve vücudun dorsal ve ventralinde tüy dökülmesi oluşur veya kuşlar kendi tüylerini yolarlarTanı muhabbet kuşundan alınan kazıntının akarın veya yumurtalarının görülmesi ile konulurtedavi bir veteriner hekim tarafından yapılmalıdır tedavide kullanılşan ilaçlar toksikdir ve kuşun kilosu tartılarak hesaplanmalıdır sarsıntıya karşı ek ilaçlar takviye edilmelidir.
Kaynaklar /flammer k :an update on the diagnosis and treatment of avian chlamydosis.ın kırk rw(ed)current veterinary therapy small animal practice XI pp wb saunders comp.philadelphia;london;Toronto-Gough re and alexander dj :pachecho’s disease in psittacine birds in great britain 1987 to 1991 vet rec;132:113-115-Ryan tp nervous dissorders in pet birds .mod vet pract ;68:481-483;nye rr .dealing with the egg-bound bird.ın:kirk rw:current veterinary therapy small animal practice IX wb saunders comp;philapdelphia;grimes je zoonoses acuried from pet birds.vet clin North am :small a nim pract;17 ;clubb sl psitttacine neonatology.ın.kirk rw ed current veterinary therapy small animal practice xı pp wb saunders comp;philadelphia ;london;Toronto ;zenoble rd and kemppainnen rj endeocrinology of birds .ın:kirk rw current veterinary therapy small animal practice Ix pp Wb saunders comp;philadelphia;Toronto;london;mccluggage dm:applications of splints;bandages;and collars.ın:kirk rw current veterinary therapy small animal practice XI .pp.wb saunders comp;philadelphia ;london;Toronto vs