Domates; Sarımsak; Soya Nelere İyi Gelir
LAYKOPEN DEPOSU DOMATES
Domates laykopen denilen bitkisel karotenoid’den zengin bir sebzedir. Karotenoidler doğada 600 çeşit farklı türü bulunan; sebzelere sarı; turuncu veya kırmızı rengi veren besin bileşenleridir. Gıdalarla %80-90 oranıyla aldığımız en güçlü karotenoid laykopendir.
Domates ilk olarak Meksika’da Aztekler tarafından yetiştirilmiştir. 16. yy da İspanya’da üretilmeye başlamıştır. Dünyada 2. derecede üretime sahiptir.
Laykopen in sağlık üzerine pek çok olumlu etkisi vardır. Kalp-damar sistemi; kanser; osteoporoz; bağışıklık sistemi; hipertansiyon; üreme sistemi başlıcalarıdır.
Yapılan bir çalışma 3 hafta boyunca domates soslu makarna verilen hastaların kanserli hücre sayısında artış olmadığı gözlenmiştir.
Domates ve ürünlerinin tüketimi LDL oksidasyonunu azaltmakta ve kolesterolü düşürmektedir. Bu nedenle kalp damar hastalıklarına karşı koruyucudur.
Üreme sistemi üzerinede laykopen in olumlu etkileri vardır. Kısır bireylerin spermlerinde laykopen düşük bulunurken; laykopen kapsül alan bireylerin sperm yapılarının düzeldiği gözlenmiştir.
Laykopen domatesin en çok kabuk kısmında bulunur. İnsan dokularındaki dağılıma bakıldığında en çok testisler; karaciğer; adrenal bezler ve adipoz dokuda olduğu görülür.
Laykopen alım düzeyi ülkeler bazında incelendiğinde ABD’nin başı çektiği gözlenir.
Normal bireylerde 5-7 mg/gün laykopenin kronik hastalıklardan koruyucu olduğu bulunmuştur. Kanser ve kalp-damar hastalıkları için önerilen ortlama 40-70 mg/gün dür.
Sigara içen bireylere ise günde 500 ml domates suyu önerilir.
Pişirme; eklenen yağ laykopen yararlanımını arttırır. Kaynatma ve fırında pişirmeden domatesin antoksidan aktivitesinin çok az etkilendiği fakat yağda kızartma ile belirgin şekilde azaldığı görülmüştür.
DOĞA’NIN MUCİZESİ SARIMSAK
Sarımsak (Allium Sativum); uzun yıllardan beri çeşni verici bir besin olmanın ötesinde sağlık koruyucu ve bazı hastalıkları tedavi edici özelliği nedeniyle kullanılan bir besindir.
Farklı medeniyetler tarafından bilinen tedavi edici özellikleri; sağlığı koruyucu etkileri modern tıbbın da ilgisini çekmiştir.
n Sarımsak ilk olarak Orta Asya’ da rastlanmış bir bitkidir.
n Liliace familyasının bir türü olan sarımsağın bu güne dek 600 farklı türü tanımlanmıştır.
n Yüzyıllar boyunca farklı medeniyetler tarafından bir çeşni verici; geleneksel bir ilaç ve mental; fiziksel sağlığı geliştirici fonksiyonel bir besin olarak kullanılmıştır.
Hipertansiyon;
Aterosiklerozis;
Kanser… gibi insan yaşamının kalitesini düşüren; sağlıklı yaşam süresini azaltan hastalıklarda içerdiği organosülfür bileşikleriyle olumlu etkiler oluşturarak; koruyucu ve tedavi edici özelliği bulunan sarımsak; önemli bir fonksiyonel besin olma özelliği taşımaktadır.
Son yıllarda ilaçlar yerine doğal besinlerin kullanılmasını öngören yaklaşımlar açısından önemli değer teşkil eden sarımsak; aterosiklerotik hastalıklarda birçok mekanizmayla hastalıkların oluşumunu önlemekte ve tedavisinde önemli katkılar sağlamaktadır.
Sarımsak birçok şekilde kullanılmaktadır.
Çiğ sarımsak
Pişmiş sarımsak
Sarımsak tozu
Sarımsak yağı
Sarımsak hapı (kokusuz sarımsak tabletleri)
Sarmısağın faydalarından tam olarak yararlanabilmek için çiğnenerek yenmesi gerekir.
Önerilen alım miktarı: Günde 2 diş sarımsak!
SOYA’ NIN YARARLARI
Soya fasulyesi birçok besinin üretiminde kullanılır. Çok besleyicidir ve geniş kullanım alanları vardır. Soya fasulyesi diğer kurubaklagiller ile karşılaştırıldığında daha fazla protein ve kalsiyum içerir. Kompleks karbonhidrat miktarı düşüktür. Tam soya fasulyesi çoklu doymamış yağları da içerir. Bu nedenle sıklıkla soya yağı yapımında kullanılır.
Soya sütü; Pişmiş soya fasulyesinin ezilmesiyle yapılan süt olmayan bir içecektir. Soya peyniri soya sütünden elde edilir. Soya sütü iyi bir protein kaynağıdır. Soya sütü kalsiyumla zenginleştirilmedikçe inek sütüne oranla çok daha az kalsiyum sağlar.
Soya unu; Soya unu buğday ununa oranla daha fazla protein; daha az karbonhidrat içerir. Soya unu genellikle çeşitli unlarla karıştırılarak kullanılır.
Tofu; Soya sütünün kesilmesi ile yapılır ve yumuşak soya keki olarak preslenir; şekil verilir. Tofu yemekteki diğer bileşenlerin lezzetini kolayca alır.
Tofu bir yiyecekle birlikte tüketmeye uygundur ve çeşitli formlarda satılır. Salata soslarında; soslarda; cips soslarında; yumuşatıcı ve inceltici; pudingler ; cheese kekler; paylarda dolgu malzemesi; yahniler; sandviç ve çorbalarda karıştırarak kızartmalarda; marinasyonda; ızgarada; dilimlenmişlerde katılaştırıcı olarak kullanılır.
Tam soya fasulyesi; Kuru ve taze satılabilir. Soya fasulyesinden çorba; bastı ve güveç pişirilir. Taze soya fasulyesi ile atıştırmalık yiyecek olarak kızartılmaktadır.
Soya sosu; Asya yemeklerinin birçoğunda çeşni verici olarak kullanılır. Soya fasulyesinin fermente edilmesi ile yapılır.
Diyetisyen Gülşen Lükel
Domates laykopen denilen bitkisel karotenoid’den zengin bir sebzedir. Karotenoidler doğada 600 çeşit farklı türü bulunan; sebzelere sarı; turuncu veya kırmızı rengi veren besin bileşenleridir. Gıdalarla %80-90 oranıyla aldığımız en güçlü karotenoid laykopendir.
Domates ilk olarak Meksika’da Aztekler tarafından yetiştirilmiştir. 16. yy da İspanya’da üretilmeye başlamıştır. Dünyada 2. derecede üretime sahiptir.
Laykopen in sağlık üzerine pek çok olumlu etkisi vardır. Kalp-damar sistemi; kanser; osteoporoz; bağışıklık sistemi; hipertansiyon; üreme sistemi başlıcalarıdır.
Yapılan bir çalışma 3 hafta boyunca domates soslu makarna verilen hastaların kanserli hücre sayısında artış olmadığı gözlenmiştir.
Domates ve ürünlerinin tüketimi LDL oksidasyonunu azaltmakta ve kolesterolü düşürmektedir. Bu nedenle kalp damar hastalıklarına karşı koruyucudur.
Üreme sistemi üzerinede laykopen in olumlu etkileri vardır. Kısır bireylerin spermlerinde laykopen düşük bulunurken; laykopen kapsül alan bireylerin sperm yapılarının düzeldiği gözlenmiştir.
Laykopen domatesin en çok kabuk kısmında bulunur. İnsan dokularındaki dağılıma bakıldığında en çok testisler; karaciğer; adrenal bezler ve adipoz dokuda olduğu görülür.
Laykopen alım düzeyi ülkeler bazında incelendiğinde ABD’nin başı çektiği gözlenir.
Normal bireylerde 5-7 mg/gün laykopenin kronik hastalıklardan koruyucu olduğu bulunmuştur. Kanser ve kalp-damar hastalıkları için önerilen ortlama 40-70 mg/gün dür.
Sigara içen bireylere ise günde 500 ml domates suyu önerilir.
Pişirme; eklenen yağ laykopen yararlanımını arttırır. Kaynatma ve fırında pişirmeden domatesin antoksidan aktivitesinin çok az etkilendiği fakat yağda kızartma ile belirgin şekilde azaldığı görülmüştür.
DOĞA’NIN MUCİZESİ SARIMSAK
Sarımsak (Allium Sativum); uzun yıllardan beri çeşni verici bir besin olmanın ötesinde sağlık koruyucu ve bazı hastalıkları tedavi edici özelliği nedeniyle kullanılan bir besindir.
Farklı medeniyetler tarafından bilinen tedavi edici özellikleri; sağlığı koruyucu etkileri modern tıbbın da ilgisini çekmiştir.
n Sarımsak ilk olarak Orta Asya’ da rastlanmış bir bitkidir.
n Liliace familyasının bir türü olan sarımsağın bu güne dek 600 farklı türü tanımlanmıştır.
n Yüzyıllar boyunca farklı medeniyetler tarafından bir çeşni verici; geleneksel bir ilaç ve mental; fiziksel sağlığı geliştirici fonksiyonel bir besin olarak kullanılmıştır.
Hipertansiyon;
Aterosiklerozis;
Kanser… gibi insan yaşamının kalitesini düşüren; sağlıklı yaşam süresini azaltan hastalıklarda içerdiği organosülfür bileşikleriyle olumlu etkiler oluşturarak; koruyucu ve tedavi edici özelliği bulunan sarımsak; önemli bir fonksiyonel besin olma özelliği taşımaktadır.
Son yıllarda ilaçlar yerine doğal besinlerin kullanılmasını öngören yaklaşımlar açısından önemli değer teşkil eden sarımsak; aterosiklerotik hastalıklarda birçok mekanizmayla hastalıkların oluşumunu önlemekte ve tedavisinde önemli katkılar sağlamaktadır.
Sarımsak birçok şekilde kullanılmaktadır.
Çiğ sarımsak
Pişmiş sarımsak
Sarımsak tozu
Sarımsak yağı
Sarımsak hapı (kokusuz sarımsak tabletleri)
Sarmısağın faydalarından tam olarak yararlanabilmek için çiğnenerek yenmesi gerekir.
Önerilen alım miktarı: Günde 2 diş sarımsak!
SOYA’ NIN YARARLARI
Soya fasulyesi birçok besinin üretiminde kullanılır. Çok besleyicidir ve geniş kullanım alanları vardır. Soya fasulyesi diğer kurubaklagiller ile karşılaştırıldığında daha fazla protein ve kalsiyum içerir. Kompleks karbonhidrat miktarı düşüktür. Tam soya fasulyesi çoklu doymamış yağları da içerir. Bu nedenle sıklıkla soya yağı yapımında kullanılır.
Soya sütü; Pişmiş soya fasulyesinin ezilmesiyle yapılan süt olmayan bir içecektir. Soya peyniri soya sütünden elde edilir. Soya sütü iyi bir protein kaynağıdır. Soya sütü kalsiyumla zenginleştirilmedikçe inek sütüne oranla çok daha az kalsiyum sağlar.
Soya unu; Soya unu buğday ununa oranla daha fazla protein; daha az karbonhidrat içerir. Soya unu genellikle çeşitli unlarla karıştırılarak kullanılır.
Tofu; Soya sütünün kesilmesi ile yapılır ve yumuşak soya keki olarak preslenir; şekil verilir. Tofu yemekteki diğer bileşenlerin lezzetini kolayca alır.
Tofu bir yiyecekle birlikte tüketmeye uygundur ve çeşitli formlarda satılır. Salata soslarında; soslarda; cips soslarında; yumuşatıcı ve inceltici; pudingler ; cheese kekler; paylarda dolgu malzemesi; yahniler; sandviç ve çorbalarda karıştırarak kızartmalarda; marinasyonda; ızgarada; dilimlenmişlerde katılaştırıcı olarak kullanılır.
Tam soya fasulyesi; Kuru ve taze satılabilir. Soya fasulyesinden çorba; bastı ve güveç pişirilir. Taze soya fasulyesi ile atıştırmalık yiyecek olarak kızartılmaktadır.
Soya sosu; Asya yemeklerinin birçoğunda çeşni verici olarak kullanılır. Soya fasulyesinin fermente edilmesi ile yapılır.
Diyetisyen Gülşen Lükel