Hidrosefali ve Tedavisi
Kafa içindeki suyun miktar olarak arttığı durumları açıklar ve ilk akla gelen kafa büyümesidir.
Kafamızın içinde; birbiriyle ilişkili olan havuzcuklar olarak düşünebileceğimiz boşluklar bulunur. Bunlar 4 tanedir. Biz bunlara “ventrikül” ya da “karıncık” diyoruz. Bunların en büyüğü ise “yan karıncık” tır. İki tarafta da bulunan yan karıncıklardaki BOS küçük birer pencere ile (foramen Monro)beynin ortasında bulunan üçüncü karıncığa akar ve daha sonra ince ve 1 cm uzunluğundaki bir kanal ile dördüncü karıncık denen diğer bir boşluğa doğru devam eder. Bu akış omurilik merkezine kadar devamlılık sağlar. Dördüncü karıncıktaki deliklerden çıkan BOS omurilik çevresinde ve beyin çevresinde dolaşarak beyin yüzeyindeki büyük toplardamarlara özel dokular (araknoid villus) sayesinde emilerek geri döner (Resim 1). Şimdi hidrosefaliyi tanımak çok daha kolay olacaktır.
Kafamızın içindeki suyu; bildiğimiz su gibi düşünmek yanlış olur. Bu su dediğimiz “beyin-omurilik” sıvısıdır ve birçok fonksiyona sahiptir. En önemli görevi ise; beynimizi etkileyecek şiddetli çarpmalarda beyni korumasıdır. Bu sıvıda kanımızdaki gibi besleyici maddeler de bulunur. Beyin omurilik sıvısının (BOS) büyük bir çoğunluğu; karıncıklardaki yosunumsu bir organ olan koroid pleksuslarda yapılırken; bir kısmı da beyin dokusu ve omurilikte yapılır. Yosuna benzeyen koroid pleksuslar tüm karıncıklarda bulunmaktadır ve temel olarak BOS yapımından sorumludurlar. Günde yaklaşık yarım litre BOS üretilmekte ve aynı miktarda da emilmektedir.
HİDROSEFALİNİN BİLİMSEL TANIMI:
beyin boşluklarının (karıncıklarının) genişlemesiyle birlikte beyin-omurilik sıvısının basınç ve miktarında artmadır.
HİDROSEFALİ NEDENLERİ
- Spina Bifida yada miyelomeningosel(omuriliğin anne karnında kapanmayıp açık kalması)
- Üçüncü karıncık ile dördüncü karıncık arasındaki su kanalı darlığı-tıkanıklığı (Akueduktus darlığı-tıkanıklığı)
- Beyinciğin ve/veya beyin sapının kafatasından omurilik kanalına fıtıklaşması (Chiari malformasyonları)
- BOS yollarını daraltan veya tıkayan içi sıvı dolu kesecikler (Araknoid kistler)
- Beyin; beyincik ve beyin sapı tümörleri
- Menenjit ve benzeri enfeksiyonlar sonrası
- Beyin boşlukları içine veya beyin zarı altına kanamalar sonrası
- BOS üreten organın tümörü
- Kanama; enfeksiyon veya iltihap sonrası beyin zarı altında BOSakımının engellenmesi
- Genetik ya da ailesel hidrosefali
Tedavisi
Tıkanma nedeni tümör ise buna yönelik girişim yapılabilir yada toplanan fazla sıvı; vücudun başka bir yerinden emilecek şekilde uygun bir yol ile yönlendirilir. Bu yönlendirme işlemi ise “ŞANT” denilen cihazlar sayesinde yapılır.
ŞANT: Silikon bir tüpten oluşur ve bunun kalınlığı tükenmez kalem içindeki mürekkep konulan plastik kısım kadardır
Bunların dışında ENDOSKOPİK ÜÇÜNCÜ VENTRİKÜLOSTOMİ denen BOSyollarında bir darlık veya engel olması durumunda kullanılan endoskopik bir yöntem geliştirilmiştir. Bu işlem genellikle kafatasının sağ ön tarafında 25 kuruştan daha küçük bir delik açılıp; bir kalem kalınlığındaki endoskopun yan karıncığa sokulması ve buradan üçüncü karıncığa geçilmesi ve üçüncü. karıncıktabanında bir pencere açılması ile yapılır. Endoskop içinde bir kamera ve içinde aletlerin geçmesine izin veren kanallar vardır. Ameliyat televizyon ekranındaki görüntüye bakarak gerçekleştirilir. üçüncü. karıncık tabanında açılan bir delik; balon yardımıyla genişletilerek yaklaşık 5 mm çapında bir pencere oluşturulur. Yukarıda birikmiş olan fazla miktar ve basınçtaki BOS bu pencereden beynin tabanındaki yollara ve oradan da beyin çevresine ulaşır. Beyin çevresindeki BOS kafatasındaki ana toplardamarlardan kana karışır.
Kafamızın içinde; birbiriyle ilişkili olan havuzcuklar olarak düşünebileceğimiz boşluklar bulunur. Bunlar 4 tanedir. Biz bunlara “ventrikül” ya da “karıncık” diyoruz. Bunların en büyüğü ise “yan karıncık” tır. İki tarafta da bulunan yan karıncıklardaki BOS küçük birer pencere ile (foramen Monro)beynin ortasında bulunan üçüncü karıncığa akar ve daha sonra ince ve 1 cm uzunluğundaki bir kanal ile dördüncü karıncık denen diğer bir boşluğa doğru devam eder. Bu akış omurilik merkezine kadar devamlılık sağlar. Dördüncü karıncıktaki deliklerden çıkan BOS omurilik çevresinde ve beyin çevresinde dolaşarak beyin yüzeyindeki büyük toplardamarlara özel dokular (araknoid villus) sayesinde emilerek geri döner (Resim 1). Şimdi hidrosefaliyi tanımak çok daha kolay olacaktır.
Kafamızın içindeki suyu; bildiğimiz su gibi düşünmek yanlış olur. Bu su dediğimiz “beyin-omurilik” sıvısıdır ve birçok fonksiyona sahiptir. En önemli görevi ise; beynimizi etkileyecek şiddetli çarpmalarda beyni korumasıdır. Bu sıvıda kanımızdaki gibi besleyici maddeler de bulunur. Beyin omurilik sıvısının (BOS) büyük bir çoğunluğu; karıncıklardaki yosunumsu bir organ olan koroid pleksuslarda yapılırken; bir kısmı da beyin dokusu ve omurilikte yapılır. Yosuna benzeyen koroid pleksuslar tüm karıncıklarda bulunmaktadır ve temel olarak BOS yapımından sorumludurlar. Günde yaklaşık yarım litre BOS üretilmekte ve aynı miktarda da emilmektedir.
HİDROSEFALİNİN BİLİMSEL TANIMI:
beyin boşluklarının (karıncıklarının) genişlemesiyle birlikte beyin-omurilik sıvısının basınç ve miktarında artmadır.
HİDROSEFALİ NEDENLERİ
- Spina Bifida yada miyelomeningosel(omuriliğin anne karnında kapanmayıp açık kalması)
- Üçüncü karıncık ile dördüncü karıncık arasındaki su kanalı darlığı-tıkanıklığı (Akueduktus darlığı-tıkanıklığı)
- Beyinciğin ve/veya beyin sapının kafatasından omurilik kanalına fıtıklaşması (Chiari malformasyonları)
- BOS yollarını daraltan veya tıkayan içi sıvı dolu kesecikler (Araknoid kistler)
- Beyin; beyincik ve beyin sapı tümörleri
- Menenjit ve benzeri enfeksiyonlar sonrası
- Beyin boşlukları içine veya beyin zarı altına kanamalar sonrası
- BOS üreten organın tümörü
- Kanama; enfeksiyon veya iltihap sonrası beyin zarı altında BOSakımının engellenmesi
- Genetik ya da ailesel hidrosefali
Tedavisi
Tıkanma nedeni tümör ise buna yönelik girişim yapılabilir yada toplanan fazla sıvı; vücudun başka bir yerinden emilecek şekilde uygun bir yol ile yönlendirilir. Bu yönlendirme işlemi ise “ŞANT” denilen cihazlar sayesinde yapılır.
ŞANT: Silikon bir tüpten oluşur ve bunun kalınlığı tükenmez kalem içindeki mürekkep konulan plastik kısım kadardır
Bunların dışında ENDOSKOPİK ÜÇÜNCÜ VENTRİKÜLOSTOMİ denen BOSyollarında bir darlık veya engel olması durumunda kullanılan endoskopik bir yöntem geliştirilmiştir. Bu işlem genellikle kafatasının sağ ön tarafında 25 kuruştan daha küçük bir delik açılıp; bir kalem kalınlığındaki endoskopun yan karıncığa sokulması ve buradan üçüncü karıncığa geçilmesi ve üçüncü. karıncıktabanında bir pencere açılması ile yapılır. Endoskop içinde bir kamera ve içinde aletlerin geçmesine izin veren kanallar vardır. Ameliyat televizyon ekranındaki görüntüye bakarak gerçekleştirilir. üçüncü. karıncık tabanında açılan bir delik; balon yardımıyla genişletilerek yaklaşık 5 mm çapında bir pencere oluşturulur. Yukarıda birikmiş olan fazla miktar ve basınçtaki BOS bu pencereden beynin tabanındaki yollara ve oradan da beyin çevresine ulaşır. Beyin çevresindeki BOS kafatasındaki ana toplardamarlardan kana karışır.