Lyme Disease (Borrelia Burgdorferi - Lyme Hastalığı)
Ülkemizde ki Lyme hastalığını ağırlıklı olarak pet sahipleri duymuş Ya da bilgi sahibidirler. Ancak hastalığın ülkemizde teşhis yöntemlerinin kesinliği ile daha fazla dikkat çekmesi ve kedi sahipleri olmak üzere tüm pet sahiplerinin bilgiyi almaya çalışması gözlenmektedir.
Lyme hastalığını iki önemli ana kola ayıracak olursak; ilki kene ısırması ile insanda oluşan etkisi ve köpeklerin aynı şekilde ısırılması ile ortaya çıkan etkisidir.
Lyme hastalığı aslında ilk olarak 1909 da İsveç te farkedilmiş ancak bu hastalığın dikkat çekildiği tarih 1975 yılıdır ve Amerikanın Connecticut eyaletinin Lyme ve Old Lyme kasabalarında ortaya çıkmıştır. 1977de Dr. Allen Steere ve ekibi 51 vaka için Lyme bölgesinde araştırmalarına başlamışlar ve bu hastalığın bölgedeki geyiklerin kenesi olan Ixodes lerden kaynaklandığını belirlemişlerdir. Hastalığı bu ve bunun gibi birçok kene türü nakleder.
Dr. Burdorfer 1982 yılında konakçının bu hastalığı kendi isminin verildiği bakteri tarafından olduğunu belirlemişlerdir. Lyme hastalığını oluşturan Borrelia burdorferi adlı bakteridir.1982 yılında Lyme hastalığı hakkında broşürler oluşturulmuş ve 1984 yılında kan testleri ile hastalık belirlenmeye başlamıştır.
Lyme hastalığının erken döneminde yorgunluk; baş ağrısı; boyunda sertlik; eklem ve kaslarda ağrı ya da sertlik; hafif ateş; konjuktivit olabilir.
Eğer erken dönemde tedavi edilmeyen Lyme hastalığı sinir sistemi ya da kalpte enfeksiyon oluşturabilir. Yine tedavi edilmeyenlerin %60 ında 2 hafta ile 2 yıl arasındaki bir süreçte artrit tablosu oluşabilir. Burada önemli olan noktalardan birisi de her hasta aynı şekilde semptomları göstermeyebilir ve bu hasta büyük ihtimalle hastalığı daha önceden geçirmiştir.
Lyme hastalığının taşıyıcısı olan kenelerden korunabilmek için genel olarak;
Açık renk kıyafetler giyilmesi;
Kapalı ayakkabı kullanılması
Pantolonun altında çorabın en üste kadar çekilmesi
Pet iniz varsa keneye karşı üretilmiş ilaçların uygulanması
gerekmektedir.
Pet iniz için durum aslında çok da farklı değildir. Özellikle köpeklerde bahçe; ormanlık arazi; çimenlerde dolaşmalarda kenenin kurban olarak belirlediği pet iniz eğer herhangi bir ilaç ile korunmuyorsa kenelerin saldırısına maruz kalabilir. Kene köpeğiniz üzeinde yürüyerek belirli bir nokta seçer ve buradan deriye ulaşır. Beslenmek için ağız organelini deri altına yerleştirir ve kan emmeye başlar. Bu sırada eğer Lyme hastalığı etkeni Boriella Burgdorferi kenede mevcut ise etkeni pet inize bulaştırır. Bu sırada dişi kene beslenmesi için gerekli olan kan ı pet inizden aldıktan sonra kendi yaşam siklusu için toprağa düşerek yumurtalarını bırakarak siklusu yeniden başlatır. Etken özellikle eklemlere yerleşerek pet inizde herhangi bir semptom yok iken aniden başlayan yürüyememe belirtileri ile sizi endişeye sokacaktır.
Daha önceleri veteriner hekimler açısından yetersiz olan testler; zamanımız itibari ile yeni testlerle duyarlılık ve doğruluk payı çok yüksek olarak teşhislerde yardımcı olmaktadır.
Teşhis sonucunda antibiyotik tedavisi ile hastalık çok geçmeden tedavi edilmelidir. Bu hastalığa pet inizin etkilenmemesi için insanda malesef henüz oluşturulamamış ancak köpeğiniz için mevcut olan Lyme aşısını yaptırtarak bu bakteriden yüksek oranla uzak tutabilirsiniz. Aşı bir yıl boyunca koruyuculuk özelliği sayesinde bu hastalıkla karşılaşma ihtimalini ortadan kaldırabileceksiniz. Kenelerin Nisan-Ekim aylarında ortaya çıktıklarını düşünerek bu aşının geciktirilmesi yanlış bir uygulama olduğu düşünülmektedir.
Lyme hastalığını iki önemli ana kola ayıracak olursak; ilki kene ısırması ile insanda oluşan etkisi ve köpeklerin aynı şekilde ısırılması ile ortaya çıkan etkisidir.
Lyme hastalığı aslında ilk olarak 1909 da İsveç te farkedilmiş ancak bu hastalığın dikkat çekildiği tarih 1975 yılıdır ve Amerikanın Connecticut eyaletinin Lyme ve Old Lyme kasabalarında ortaya çıkmıştır. 1977de Dr. Allen Steere ve ekibi 51 vaka için Lyme bölgesinde araştırmalarına başlamışlar ve bu hastalığın bölgedeki geyiklerin kenesi olan Ixodes lerden kaynaklandığını belirlemişlerdir. Hastalığı bu ve bunun gibi birçok kene türü nakleder.
Dr. Burdorfer 1982 yılında konakçının bu hastalığı kendi isminin verildiği bakteri tarafından olduğunu belirlemişlerdir. Lyme hastalığını oluşturan Borrelia burdorferi adlı bakteridir.1982 yılında Lyme hastalığı hakkında broşürler oluşturulmuş ve 1984 yılında kan testleri ile hastalık belirlenmeye başlamıştır.
Lyme hastalığının erken döneminde yorgunluk; baş ağrısı; boyunda sertlik; eklem ve kaslarda ağrı ya da sertlik; hafif ateş; konjuktivit olabilir.
Eğer erken dönemde tedavi edilmeyen Lyme hastalığı sinir sistemi ya da kalpte enfeksiyon oluşturabilir. Yine tedavi edilmeyenlerin %60 ında 2 hafta ile 2 yıl arasındaki bir süreçte artrit tablosu oluşabilir. Burada önemli olan noktalardan birisi de her hasta aynı şekilde semptomları göstermeyebilir ve bu hasta büyük ihtimalle hastalığı daha önceden geçirmiştir.
Lyme hastalığının taşıyıcısı olan kenelerden korunabilmek için genel olarak;
Açık renk kıyafetler giyilmesi;
Kapalı ayakkabı kullanılması
Pantolonun altında çorabın en üste kadar çekilmesi
Pet iniz varsa keneye karşı üretilmiş ilaçların uygulanması
gerekmektedir.
Pet iniz için durum aslında çok da farklı değildir. Özellikle köpeklerde bahçe; ormanlık arazi; çimenlerde dolaşmalarda kenenin kurban olarak belirlediği pet iniz eğer herhangi bir ilaç ile korunmuyorsa kenelerin saldırısına maruz kalabilir. Kene köpeğiniz üzeinde yürüyerek belirli bir nokta seçer ve buradan deriye ulaşır. Beslenmek için ağız organelini deri altına yerleştirir ve kan emmeye başlar. Bu sırada eğer Lyme hastalığı etkeni Boriella Burgdorferi kenede mevcut ise etkeni pet inize bulaştırır. Bu sırada dişi kene beslenmesi için gerekli olan kan ı pet inizden aldıktan sonra kendi yaşam siklusu için toprağa düşerek yumurtalarını bırakarak siklusu yeniden başlatır. Etken özellikle eklemlere yerleşerek pet inizde herhangi bir semptom yok iken aniden başlayan yürüyememe belirtileri ile sizi endişeye sokacaktır.
Daha önceleri veteriner hekimler açısından yetersiz olan testler; zamanımız itibari ile yeni testlerle duyarlılık ve doğruluk payı çok yüksek olarak teşhislerde yardımcı olmaktadır.
Teşhis sonucunda antibiyotik tedavisi ile hastalık çok geçmeden tedavi edilmelidir. Bu hastalığa pet inizin etkilenmemesi için insanda malesef henüz oluşturulamamış ancak köpeğiniz için mevcut olan Lyme aşısını yaptırtarak bu bakteriden yüksek oranla uzak tutabilirsiniz. Aşı bir yıl boyunca koruyuculuk özelliği sayesinde bu hastalıkla karşılaşma ihtimalini ortadan kaldırabileceksiniz. Kenelerin Nisan-Ekim aylarında ortaya çıktıklarını düşünerek bu aşının geciktirilmesi yanlış bir uygulama olduğu düşünülmektedir.