Elektromanyetik Dalgaların İnsan Sağlığına Etkileri ve Baz İstasyonları
Bir ülkenin gelişmişlik ölçüsü olan bilişim teknolojilerinin kullanılma sıklığı ülkemiz için de sevindirici boyutlara ulaşmıştır. Hızla yayılmaya başlayan ve yaşama olumlu katkılar sağlayan bu teknolojilerin yararlarının yanı sıra sağlığımıza olan olumsuz etkileri de ayrıca tartışma konusu olmaya devam etmektedir.
Bu teknolojik gelişmelerden en önemlisi olan cep telefonları ile bu iletişim teknolojisinin erişim hücre ağını oluşturan baz istasyonlarının yaydığı elektromanyetik dalgaların sağlık üzerine etkileri de yanlış bilgilenmeye bağlı olarak tartışma konusu edilmektedir.
Bugüne kadar yapılan laboratuar deneyleri; deney hayvanları ile yapılan çalışmalar ve epidemiyolojik araştırmalar bu elektromanyetik dalgaların kanserle bir ilişkisini ortaya koymamıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda cep telefonları ve baz istasyonlarından yayılan elektromanyetik dalgaların beyin fonksiyonlarını kısa süreli etkilediği gösterilmekle birlikte bu değişimlerin baş ağrısı; uykusuzluk veya psikolojik bozukluklarla ilişkisini gösteren bilimsel bir kanıt elde edilmemiştir.
Cep telefonuyla görüşme yaparken baz istasyonu ne kadar yakın olursa gönderilen elektromanyetik dalga o kadar küçük; ne kadar uzak olursa karşılıklı gönderilen elektromanyetik dalga o kadar büyük olmaktadır. Elektromanyetik dalgaların sağlığa etkileri de büyüklüğü ile doğru orantılıdır; bu nedenle baz istasyonu sayısının artması bilakis sağlığa daha az zararlı iletişim imkanı demektir.
Burada esas dikkat edilmesi gereken husus; baz istasyonu ve cep telefonlarının yasal standartlara uygun olarak imal edilmiş olması; yasalara uygun kurulacak baz istasyonu ve anten yerleşim sayısının nüfusa oranlı bir şekilde artırılması; farklı firmalara ait baz istasyonlarının aynı ortak kabinde toplanması; yer seçiminde sürekli yaşanan mekanların değil de çok sayıda insanın az sayıda geçtiği güzergahların tercih edilmesi ve sistemin yetkili kuruluşlarca periyodik olarak denetlenmesidir.
Tübitak tarafından 2001 yılında yapılan bir çalışma ile elektromanyetik dalgaların insan sağlığı üzerindeki etkileri belirlenmiştir. Yapılan bu çalışma yukarıda yazılanları teyit eder mahiyette olup ilgili makale yazımız ekinde takdim edilmiştir.
Elektromanyetik dalgaları yaşamımızdan tümüyle çıkarmamız olası değildir; dolayısı ile her yeni teknolojide olduğu gibi kullanımında dikkatli davranmak; olası zararlarını gözlemek; bilim ve teknolojiyi kullanarak bu zararları en aza indirmek için çalışmak en akılcı yol olarak görünmektedir.
Aynı şekilde baz istasyonlarının da kurulmasının değil; hukuk dışı ve bilimsel metotlara aykırı; denetim dışı kurulmasının karşısında olmamız gerekmektedir. GSM firmaları buldukları her yere standart ve denetim dışı baz istasyonları kurmuşlardır; kurulan tüm baz istasyonlarını belediyelerin denetimine sokmak gerekmektedir.
Y. Doç. Dr. Vecdet Öz
İ.Ü. Adli Tıp Ens. Tıp Bilimleri A.B.D.
KAYNAKLAR
1. "Questions and Answers about Biological Effects and Potential Hazards of
Radiofrequency Electromagnetic Fields"; Federal Communications Commission Office of
Engineering & Technology; OET Bulletin 56; Fourth Edition; August 1999
2. John E. Moulder; "Cellular Phone Antennas (Base Stations) and Human Health; Version
2.6.2"; http://www.mcw.edu/gcrc/cop/cell-pho...h-FAQ/toc.html; September 2000
3. "ICNIRP Guidelines; Guidelines for Limiting Exposure to Time-Varying Electric;
Magnetic; and Electromagnetic Fields (up to 300 GHz)"; April 1998
4. "İnsanların Elektromanyetik Alanlara Maruz Kalması-Yüksek Frekanslar (10 kHz-300
GHz)"; Türk Standartları Enstitüsü; TS ENV 50166-2; Nisan 1996
5. "IEEE Standart for Safety Levels with Respect to Human Exposure to Radio Frequency
Electromagnetic Fields; 3 kHz to 300 GHz"
6. V. Prasad Kodali; "Engineering Electromagnetic Compatibility"; IEEE Press; 1996
7. William Stewart; "Mobile Phones and Health"; IEGMP; 2000
8. British Medical Journal 2000; 320; 1288-89
9. "Mobile Phones and Health"; UK Department of Health;
http://www.doh.gov.uk/mobilephones
10. "FEB - The Swedish Association for the ElectroSensitive"; www.feb.se/NEWS/index.htm
11. Van Leeuwev; G.M; Lagendijk J.J; Van Leersum B.J.; Zwamborn A.P.; Hornsleth S.N.;
Kotte A.N.; "Calculation of chance in braintemperatures due to exposure to a mobile
phone"; Phys. Med. Biol. 1999; 44: 2367-2379
12. Muscat; J.E.; Malkin; M. G.; Thompson; S.; Shore; R. E.; Stellman; S. D.; McReed et al.
"Handheld cellular telephone use and risk of brain cancer"; JAMA; 2000; 284:3001-3007
13. Inskip; P. D.; Tarone; R. E.; Hatch; E. E.; Wilensky; T. C. Shapiro; W. R.; Selker; R.G. et
al; "Cellular telephone use and barin tumors"; N Eng. J. Med.; 2001; 344:79-86
14. Johansen; C.; Boise; J. D. Jr; McLaughlin J. K.; Olsan J.H.; "Cellular telephones and
cancer - a nationwide cohort study in Denmark; J Natl Cancer Inst.; 2001; 93:203-207
15. "10 kHz-60 GHz Frekans Bandında Çalışan ve Ortamda İstem Dışı Elektromanyetik
Alan Maruziyetine Neden Olan Sabit Telekomünikasyon Cihazlarının Kuruluş Yeri;
Montajı; Elektrik Alan Şiddeti Limit Değerlerinin Belirlenmesi; Ölçüm Yöntemleri ve
Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik"; Telekomünikasyon Kurumu; 2001
13
INTERNET ADRESLERİ:
Elektromanyetik dalgaların insan sağlığına etkileri konusunda internet üzerinden
ayrıntılı bilgi edinilebilecek adresler:
American Radio Relay League: www.arrl.org
American National Standards Institute: www.ansi.org
Bioelectromagnetics Society: www.bioelectromagnetics.org
COST 244 (Europe): www.radio.fer.hr/cost244
DOD: www.brooks.af.mil/AFRL
European Bioelectromagnetics Assc.: www.ebea.org
Electromagnetic Energy Assc.: www.elecenergy.com
Federal Communications Commission: www.fcc.gov/oet/rfsafety
FEB - The Swedish Association for the ElectroSensitive: www.feb.se
ICNIRP (Europe): www.icnirp.de
ICNIRP Guidelines: www.icnirp.de/Documents/Emfgdl.PDF
IEEE (America): www.ieee.org
IEEE Committee on Man & Radiation: www.seas.upenn.edu/~kfoster/comar.htm
International Microwave Power Inst.: www.impi.org
Microwave News: www.microwavenews.com
J.Moulder; Med.Coll.of Wisc.: www.mcw.edu/gcrc/cop/cell-phone-health-
FAQ/toc.html
National Council on Radiation Protection & Measurements: www.ncrp.com
NJ Dept Radiation Protection: www.state.nj.us/dep/rpp
Richard Tell Associates: www.radhaz.com
US OSHA: www.osha-slc.gov/SLTC
World Health Organization EMF Project: www.who.ch/peh-emf
Electromagnetic Fields and Public Health Cautionary Policies: www.who.int/pehemf/
publications/facts_press/EMF-Precaution.htm
Electromagnetic Fields and Public Health: www.who.int/int-fs/en/fact193.html
Consumer Update on Mobile Phones: www.fda.gov/cdrh/ocd/mobilphone.html
Cellular phones and Brain Tumors: www.nejm.org/content/2001/0344/0002/0133.asp
Bu teknolojik gelişmelerden en önemlisi olan cep telefonları ile bu iletişim teknolojisinin erişim hücre ağını oluşturan baz istasyonlarının yaydığı elektromanyetik dalgaların sağlık üzerine etkileri de yanlış bilgilenmeye bağlı olarak tartışma konusu edilmektedir.
Bugüne kadar yapılan laboratuar deneyleri; deney hayvanları ile yapılan çalışmalar ve epidemiyolojik araştırmalar bu elektromanyetik dalgaların kanserle bir ilişkisini ortaya koymamıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda cep telefonları ve baz istasyonlarından yayılan elektromanyetik dalgaların beyin fonksiyonlarını kısa süreli etkilediği gösterilmekle birlikte bu değişimlerin baş ağrısı; uykusuzluk veya psikolojik bozukluklarla ilişkisini gösteren bilimsel bir kanıt elde edilmemiştir.
Cep telefonuyla görüşme yaparken baz istasyonu ne kadar yakın olursa gönderilen elektromanyetik dalga o kadar küçük; ne kadar uzak olursa karşılıklı gönderilen elektromanyetik dalga o kadar büyük olmaktadır. Elektromanyetik dalgaların sağlığa etkileri de büyüklüğü ile doğru orantılıdır; bu nedenle baz istasyonu sayısının artması bilakis sağlığa daha az zararlı iletişim imkanı demektir.
Burada esas dikkat edilmesi gereken husus; baz istasyonu ve cep telefonlarının yasal standartlara uygun olarak imal edilmiş olması; yasalara uygun kurulacak baz istasyonu ve anten yerleşim sayısının nüfusa oranlı bir şekilde artırılması; farklı firmalara ait baz istasyonlarının aynı ortak kabinde toplanması; yer seçiminde sürekli yaşanan mekanların değil de çok sayıda insanın az sayıda geçtiği güzergahların tercih edilmesi ve sistemin yetkili kuruluşlarca periyodik olarak denetlenmesidir.
Tübitak tarafından 2001 yılında yapılan bir çalışma ile elektromanyetik dalgaların insan sağlığı üzerindeki etkileri belirlenmiştir. Yapılan bu çalışma yukarıda yazılanları teyit eder mahiyette olup ilgili makale yazımız ekinde takdim edilmiştir.
Elektromanyetik dalgaları yaşamımızdan tümüyle çıkarmamız olası değildir; dolayısı ile her yeni teknolojide olduğu gibi kullanımında dikkatli davranmak; olası zararlarını gözlemek; bilim ve teknolojiyi kullanarak bu zararları en aza indirmek için çalışmak en akılcı yol olarak görünmektedir.
Aynı şekilde baz istasyonlarının da kurulmasının değil; hukuk dışı ve bilimsel metotlara aykırı; denetim dışı kurulmasının karşısında olmamız gerekmektedir. GSM firmaları buldukları her yere standart ve denetim dışı baz istasyonları kurmuşlardır; kurulan tüm baz istasyonlarını belediyelerin denetimine sokmak gerekmektedir.
Y. Doç. Dr. Vecdet Öz
İ.Ü. Adli Tıp Ens. Tıp Bilimleri A.B.D.
KAYNAKLAR
1. "Questions and Answers about Biological Effects and Potential Hazards of
Radiofrequency Electromagnetic Fields"; Federal Communications Commission Office of
Engineering & Technology; OET Bulletin 56; Fourth Edition; August 1999
2. John E. Moulder; "Cellular Phone Antennas (Base Stations) and Human Health; Version
2.6.2"; http://www.mcw.edu/gcrc/cop/cell-pho...h-FAQ/toc.html; September 2000
3. "ICNIRP Guidelines; Guidelines for Limiting Exposure to Time-Varying Electric;
Magnetic; and Electromagnetic Fields (up to 300 GHz)"; April 1998
4. "İnsanların Elektromanyetik Alanlara Maruz Kalması-Yüksek Frekanslar (10 kHz-300
GHz)"; Türk Standartları Enstitüsü; TS ENV 50166-2; Nisan 1996
5. "IEEE Standart for Safety Levels with Respect to Human Exposure to Radio Frequency
Electromagnetic Fields; 3 kHz to 300 GHz"
6. V. Prasad Kodali; "Engineering Electromagnetic Compatibility"; IEEE Press; 1996
7. William Stewart; "Mobile Phones and Health"; IEGMP; 2000
8. British Medical Journal 2000; 320; 1288-89
9. "Mobile Phones and Health"; UK Department of Health;
http://www.doh.gov.uk/mobilephones
10. "FEB - The Swedish Association for the ElectroSensitive"; www.feb.se/NEWS/index.htm
11. Van Leeuwev; G.M; Lagendijk J.J; Van Leersum B.J.; Zwamborn A.P.; Hornsleth S.N.;
Kotte A.N.; "Calculation of chance in braintemperatures due to exposure to a mobile
phone"; Phys. Med. Biol. 1999; 44: 2367-2379
12. Muscat; J.E.; Malkin; M. G.; Thompson; S.; Shore; R. E.; Stellman; S. D.; McReed et al.
"Handheld cellular telephone use and risk of brain cancer"; JAMA; 2000; 284:3001-3007
13. Inskip; P. D.; Tarone; R. E.; Hatch; E. E.; Wilensky; T. C. Shapiro; W. R.; Selker; R.G. et
al; "Cellular telephone use and barin tumors"; N Eng. J. Med.; 2001; 344:79-86
14. Johansen; C.; Boise; J. D. Jr; McLaughlin J. K.; Olsan J.H.; "Cellular telephones and
cancer - a nationwide cohort study in Denmark; J Natl Cancer Inst.; 2001; 93:203-207
15. "10 kHz-60 GHz Frekans Bandında Çalışan ve Ortamda İstem Dışı Elektromanyetik
Alan Maruziyetine Neden Olan Sabit Telekomünikasyon Cihazlarının Kuruluş Yeri;
Montajı; Elektrik Alan Şiddeti Limit Değerlerinin Belirlenmesi; Ölçüm Yöntemleri ve
Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik"; Telekomünikasyon Kurumu; 2001
13
INTERNET ADRESLERİ:
Elektromanyetik dalgaların insan sağlığına etkileri konusunda internet üzerinden
ayrıntılı bilgi edinilebilecek adresler:
American Radio Relay League: www.arrl.org
American National Standards Institute: www.ansi.org
Bioelectromagnetics Society: www.bioelectromagnetics.org
COST 244 (Europe): www.radio.fer.hr/cost244
DOD: www.brooks.af.mil/AFRL
European Bioelectromagnetics Assc.: www.ebea.org
Electromagnetic Energy Assc.: www.elecenergy.com
Federal Communications Commission: www.fcc.gov/oet/rfsafety
FEB - The Swedish Association for the ElectroSensitive: www.feb.se
ICNIRP (Europe): www.icnirp.de
ICNIRP Guidelines: www.icnirp.de/Documents/Emfgdl.PDF
IEEE (America): www.ieee.org
IEEE Committee on Man & Radiation: www.seas.upenn.edu/~kfoster/comar.htm
International Microwave Power Inst.: www.impi.org
Microwave News: www.microwavenews.com
J.Moulder; Med.Coll.of Wisc.: www.mcw.edu/gcrc/cop/cell-phone-health-
FAQ/toc.html
National Council on Radiation Protection & Measurements: www.ncrp.com
NJ Dept Radiation Protection: www.state.nj.us/dep/rpp
Richard Tell Associates: www.radhaz.com
US OSHA: www.osha-slc.gov/SLTC
World Health Organization EMF Project: www.who.ch/peh-emf
Electromagnetic Fields and Public Health Cautionary Policies: www.who.int/pehemf/
publications/facts_press/EMF-Precaution.htm
Electromagnetic Fields and Public Health: www.who.int/int-fs/en/fact193.html
Consumer Update on Mobile Phones: www.fda.gov/cdrh/ocd/mobilphone.html
Cellular phones and Brain Tumors: www.nejm.org/content/2001/0344/0002/0133.asp