Travma ve Travma Sonrasında Kişinin Yaşadığı Zorluklar
Travma ve travma sonrasında kişinin yaşadığı zorluklar
Deprem; sel gibi doğal felaketler; savaş; işkence; yaşamı tehdit eden bir hastalık tanısı almak; ölü bir vücudu görme; cinsel ya da fiziksel saldırıya uğrama; tecavüz; aile içi şiddete maruz kalma; tanık olma gibi zorlayıcı ve kişinin başa çıkma yeteneğini aşan olaylar ruhsal açıdan travmatik olaylardır.
Bu travmatik olaylar beklenmediktir; önceden kestirilemez. Günlük yaşam olaylarımızdan farklıdır ve korku; çaresizlik ve dehşete kapılma duygusu yaşatırlar. Bazen travmatik olay öyle hayatımızın içindedir ki sürekli olarak onunla beraber yaşamak zorundayızdır. Örneğin aile içinde maruz kaldığımız eş; baba; anne; kardeş vb. şiddeti gibi.
Hepimizin dünyaya ilişkin bazı temel inançlarımız vardır. Birçoğumuz dünyanın iyi; sevecen; adil olduğunu; kötülüklerin olduğunu ama bu kötülüklerin bizim ve sevdiklerimizin başına gelmeyeceğini düşünürüz. İyi insanlar olmaya çalışırız ve bu çabamızın bizi kötülüklerden koruyacağını düşünürüz. Ancak bir gün beklenmedik; ani kötü bir şeyler başımıza gelir ve bu hayata karşı olan inancımız ve güvenimiz zedelenir. İşte bu zedelenme bazı psikolojik sorunlara zemin hazırlayabilir.
Travmatik bir yaşantıyla karşılaşan kişiler sonrasında;
· Elinde olmadan bu travmatik olayı ya da olayları zihninde tekrar tekrar yaşar. Bu hayal ve düşünceler kişinin aklına davetsiz veya uygunsuz zamanlarda girerler. Rahatsız edicidirler; baş etmesi zordur.
· Olayla ilgili sık sık kabus ve ya sıkıntı verici rüyalar görebilirler.
· Bazı şeyler sık sık yaşadıkları travmatik olayı hatırlatır. Bunlar yaşadıkları kötü olayı hatırlatan yer; kişi ve durumlardır. Ve kişiler sıklıkla yaşadıkları kötü olayı hatırlatan bu durum; yer ve kişilerden kaçmaya çalışırlar.
· Bu olayla ilgili konuşmak istemezler; çünkü yaşanılan olayı düşünmek bile kişilerde bir sıkıntıya yol açabilir.
· Bazen yaşadıkları travmatik olayın ya da olayların belli bir bölümünü hatırlayamazlar.
· Daha önceden sevdikleri etkinliklere karşı ilgileri azabilir; eskisi gibi keyif alamayabilirler. Kimsenin onları anlamadıklarını düşünebilirler.
· Gelecekler ilgili olumsuz düşünebilirler.
· İnsanlardan uzaklaşmak isteyebilirler. İlişkilerinde bozulmalar olabilir.
· Uykuya dalmakta zorluk yaşayabilir ya da uykuları sık sık bölünebilir.
· Sürekli olarak kendilerini tetikte hissedebilirler. Her an kötü bir şey olabilecekmiş gibi hissedebilirler.
· Çok çabuk sinirlenebilir; tahammül etmekte zorlanabilirler
· İşlerine eskisi gibi konsantre olamayabilir; dikkatlerini toplamakta zorluk çekebilirler. İş verimleri düşebilir.
· Fiziksel bir neden bulunamayan baş ağrısı; karın; sırt ağrıları; bulantı boğulma hissi ve sindirim sistemiyle ilgili çeşitli yakınmaları artabilir.
Özellikle sevdiğimiz; değer verdiğimiz; güvendiğimiz birisi tarafından zarar gördüğümüzde
(fiziksel; cinsel; psikolojik şiddet) bu durumla baş etmek daha zor olabilir. Ve yukarıda sayılan rahatsız edici duygu ve davranışları sıklıkla yaşar hale gelebiliriz. Bu eş; sevgili ya da ailenizin bir üyesi olabilir. Bu durumda bununla baş etmek çok daha zordur çünkü her an bu şiddete maruz kalma ihtimalimiz vardır; sürekli tetikte olmamız gerekir. Ve bu durum çok yoğun çaresizlik ve öfke yaşatır.
Bu sizi rahatsız eden duygu ve davranışlarınız iş; okul; aile ve toplumsal yaşantınızı engellemeye başladıysa; davranış ve duygularınızdan rahatsız olduğunuz herhangi bir zamanda danışmak veya yardım almak amacıyla bir uzmana başvurabilirsiniz.
Kaynaklar
Aker; T.Psikososyal travmaya yaklaşım.2000
Deprem; sel gibi doğal felaketler; savaş; işkence; yaşamı tehdit eden bir hastalık tanısı almak; ölü bir vücudu görme; cinsel ya da fiziksel saldırıya uğrama; tecavüz; aile içi şiddete maruz kalma; tanık olma gibi zorlayıcı ve kişinin başa çıkma yeteneğini aşan olaylar ruhsal açıdan travmatik olaylardır.
Bu travmatik olaylar beklenmediktir; önceden kestirilemez. Günlük yaşam olaylarımızdan farklıdır ve korku; çaresizlik ve dehşete kapılma duygusu yaşatırlar. Bazen travmatik olay öyle hayatımızın içindedir ki sürekli olarak onunla beraber yaşamak zorundayızdır. Örneğin aile içinde maruz kaldığımız eş; baba; anne; kardeş vb. şiddeti gibi.
Hepimizin dünyaya ilişkin bazı temel inançlarımız vardır. Birçoğumuz dünyanın iyi; sevecen; adil olduğunu; kötülüklerin olduğunu ama bu kötülüklerin bizim ve sevdiklerimizin başına gelmeyeceğini düşünürüz. İyi insanlar olmaya çalışırız ve bu çabamızın bizi kötülüklerden koruyacağını düşünürüz. Ancak bir gün beklenmedik; ani kötü bir şeyler başımıza gelir ve bu hayata karşı olan inancımız ve güvenimiz zedelenir. İşte bu zedelenme bazı psikolojik sorunlara zemin hazırlayabilir.
Travmatik bir yaşantıyla karşılaşan kişiler sonrasında;
· Elinde olmadan bu travmatik olayı ya da olayları zihninde tekrar tekrar yaşar. Bu hayal ve düşünceler kişinin aklına davetsiz veya uygunsuz zamanlarda girerler. Rahatsız edicidirler; baş etmesi zordur.
· Olayla ilgili sık sık kabus ve ya sıkıntı verici rüyalar görebilirler.
· Bazı şeyler sık sık yaşadıkları travmatik olayı hatırlatır. Bunlar yaşadıkları kötü olayı hatırlatan yer; kişi ve durumlardır. Ve kişiler sıklıkla yaşadıkları kötü olayı hatırlatan bu durum; yer ve kişilerden kaçmaya çalışırlar.
· Bu olayla ilgili konuşmak istemezler; çünkü yaşanılan olayı düşünmek bile kişilerde bir sıkıntıya yol açabilir.
· Bazen yaşadıkları travmatik olayın ya da olayların belli bir bölümünü hatırlayamazlar.
· Daha önceden sevdikleri etkinliklere karşı ilgileri azabilir; eskisi gibi keyif alamayabilirler. Kimsenin onları anlamadıklarını düşünebilirler.
· Gelecekler ilgili olumsuz düşünebilirler.
· İnsanlardan uzaklaşmak isteyebilirler. İlişkilerinde bozulmalar olabilir.
· Uykuya dalmakta zorluk yaşayabilir ya da uykuları sık sık bölünebilir.
· Sürekli olarak kendilerini tetikte hissedebilirler. Her an kötü bir şey olabilecekmiş gibi hissedebilirler.
· Çok çabuk sinirlenebilir; tahammül etmekte zorlanabilirler
· İşlerine eskisi gibi konsantre olamayabilir; dikkatlerini toplamakta zorluk çekebilirler. İş verimleri düşebilir.
· Fiziksel bir neden bulunamayan baş ağrısı; karın; sırt ağrıları; bulantı boğulma hissi ve sindirim sistemiyle ilgili çeşitli yakınmaları artabilir.
Özellikle sevdiğimiz; değer verdiğimiz; güvendiğimiz birisi tarafından zarar gördüğümüzde
(fiziksel; cinsel; psikolojik şiddet) bu durumla baş etmek daha zor olabilir. Ve yukarıda sayılan rahatsız edici duygu ve davranışları sıklıkla yaşar hale gelebiliriz. Bu eş; sevgili ya da ailenizin bir üyesi olabilir. Bu durumda bununla baş etmek çok daha zordur çünkü her an bu şiddete maruz kalma ihtimalimiz vardır; sürekli tetikte olmamız gerekir. Ve bu durum çok yoğun çaresizlik ve öfke yaşatır.
Bu sizi rahatsız eden duygu ve davranışlarınız iş; okul; aile ve toplumsal yaşantınızı engellemeye başladıysa; davranış ve duygularınızdan rahatsız olduğunuz herhangi bir zamanda danışmak veya yardım almak amacıyla bir uzmana başvurabilirsiniz.
Kaynaklar
Aker; T.Psikososyal travmaya yaklaşım.2000