Çocuğunuza İstediğiniz Davranışı Öğretin
Çocuğunuzda İstediğiniz Davranışı Nasıl Arttırırsınız?
Eğer yaptıkları bir davranış için ödüllendirilirlerse(pekiştirilirse) çocuklar o davranışı tekrarlarlar. Bu yüzden istediğiniz davranışı ödüllendirin ve böylece o davranışı arttırmış olun. İstenen davranışlar dağılan oyuncakları toplamak; ödevini yapmak; yatağını düzeltmek veya kardeşle oyuncakları paylaşmak olabilir. Böyle sessizce yapılan şeylerin bazen hiç farkına bile varmayız.
İstediğiniz davranışları nasıl arttırabilirsiniz?
ü Överek; gülümseyerek; sarılarak; öperek: (Sosyal Ödül)
ü Sevdiği bir işi yaparak; (Örneğin bir öykü okumak; parka götürmek gibi)
ü Puan ya da yıldız verip toplamında istediği bir şeyi almak ya da yapmak: (Simgesel Ödül)
ü Küçük bir hediye vererek: (Maddi Ödül)
Birçok anababa ödülü maddi bir nesne olarak algılar ve eleştirir. Gördüğünüz gibi ödül-pekiştirme sadece maddi değeri olan nesnelerle yapılmaz. Asıl kalıcı davranış geliştiren ödül sistemi maddi olmayanlardır. Unutmayın ki; övgü anababaların da kendilerini iyi hissetmelerini sağlar; devamlı eleştirmek ve tehdit etmek anababaların da kendilerini kötü hissetmelerini sağlar.
Olumlu davranışları hemen ve açık bir biçimde ödüllendirin. Çocuğunuza sizin hoşunuza giden şeyin ne olduğunu söyleyin.
Olumsuz davranışlarıyla ilgi çektiklerinde çocuklar sıklıkla bu durumdan hoşnut olurlar.
Bağırarak; vurarak; küserek de olsa ilgilenmek; istenmeyen davranışları arttırır.
Eğer onun şeker yemesini istemiyorsanız bu isteği duymazdan gelin; hiç pes etmeyin. Bunu her şeker isteyerek ağladığında yapmalısınız.
Bazen İstenmeyen Davranışları Görmezden Gelmek Mümkün Olmayabilir
Eğer davranışlar tehlikeli ve yıkıcı ise o zaman HAYIR demek zorunda kalabilirsiniz ya da onu oradan uzaklaştırmak; sevdiği şeylerden mahrum etmek ve hareketlerini kısıtlamak gerekebilir.
Bu nedenle HAYIR demenizin çok önemli olduğuna karar verdikten sonra bunu sürdürmelisiniz ayrıca davranışınız sözlerinizden daha etkilidir. Yaptırım ya da mahrumiyet vermişseniz bunu uygulayın.
Anababaların yerine getiremedikleri uygulamalar bir süre sonra çocuğun anababalarının sözüne inanmamasına neden olur.
İstenmeyen Davranışları Nasıl Azaltırsınız?
Sonunda pes edip ödüllendirdiğinizde çocuğun istemediğiniz davranışını sürdürmesini sağlamış olursunuz. İstemediğiniz davranışın karşılığında bilgisayarla oynamasını 1 günlüğüne yasaklayacağınızı söylemişseniz mutlaka uygulayın.
Eğer beş on dakika sonra pes ederseniz eğer o süre boyunca bağırırsa sizin sonunda boyun eğeceğinizi öğrenecektir. Bu nedenle pes etmeden sonuna kadar gidebilmelisiniz.
Nasıl Davranan Bir Çocuk İstersiniz?
1. Açık; net ve sürdürülebilir kurallar koyun: Örneğin yatağa yatış saati; ödev zamanları belli değişmez düzen içinde gerçekleşsin. Çocuğunuz kendini güvende hissedecektir.
2. Yapmasını istediğiniz şeyleri net ve tutarlı biçimde anlatın. Çocuğunuzun sizin ne söylediğinizi tam anladığından emin misiniz?
3. Yeni davranışlar öğretin:
a) Yönlendirme: Göstererek; yardımcı olarak ve yapabilmesine izin vererek yeni bir davranış öğretebilirsiniz
b) Her seferde tek bir adım: Zor işleri daha küçük adımlara bölerek çocuğun her seferde bir adım öğrenmesini sağlayabilirsiniz.
c) Gözleyerek öğrenme: Çocuklar anababalarını örnek alır; onlar gibi davranırlar.
Çocuğunuza Duygularıyla Nasıl Baş Edeceğini Öğretin
1. Çocuğunuzun size anlattıklarını dikkatle ve sessizce dinleyin. Olayla ilgili duygusunu net olarak anladığınızda etkili iletişim için kapının aralandığını hemen fark edersiniz.
2. Onların duygularını anladığınızı kısaca ifade edin (evet; anladım gibi)
3. Çocuğunuzun tanımlamaya çalıştığı duygusunun adını koyun. (çok kırılmış olmalısın vs. gibi)
Unutmayınki tüm duygular kabul edilebilir ancak bazı davranışlar kabul edilemez ve sınırlanmalıdır.
SorunlarlaBaşEtmekİçinNeYapabilirsiniz?
1. Problemi tanımlayın:
-Koridor çamur içinde kalmış!
2. Bilgi verin:
- Çamurlu ayakkabıların eve girmeden önce çıkması iyi olur.
3. İsteğinizi kısaca tek kelimeyle belirtin:
-Ayakkabılar!
4. Kendi duygularınızı anlatın:
-Silip temizlediğim yerleri çamur içinde görünce çok kızıyorum.
5. Hatırlatıcı notlar yazın:
-Lütfen eve girer girmez ayakkabılarınızı çıkarın.
Cezalandırmak Yerine Neler Yapılabilir?
1. O andaki duygunuzu çocuğun kişiliğine saldırmadan net şekilde anlatın:
-Notlarının düşük olmasına çok üzüldüm.
2. Kendi beklentinizi ifade edin:
-İkinci dönem notlarının daha yükseleceğini umarım.
3. Çocuğa kendini affettirme yolu gösterin:
-Derslerine daha fazla zaman ayırarak bunu halledebilirsin.
4. Çocuğunuza seçme şansı verin:
-Kendin çalışabilirsin ya da sana derslerinde yardımcı olacak birisi olabilir; nasıl istersin?
5. Problemi çözmek için birlikte çalışın:
a) Çocuğunuzun duygularını konuşun
-Bu karne senin için de çok üzücü olmalı.
b) Çocuğunuzu bu konuda birlikte bir çözüm üretmeye teşvik edin
-Bu sorunu çözmek için sen neler düşünüyorsun?
c) Ortaya çıkan fikirlerin listesini yapın ve bu fikirler içinden hangilerini uygulamaya koyacağınıza birlikte karar verin.
-Evet; bu söylediğini yapabiliriz.
d) İzleyin ve eyleme geçin:
-Bu söylediğini gerçekleştirmek için bir plan yapalım.
e) Hiçbir zaman çocuğun sizi suçlamasına izin vermeyin:
-Sen hiç beni çalıştırmadın; öğretmen dersi kötü anlatıyor.
-Suçlama yok. Burada nasıl bir çözüm üretebileceğimizi düşünmeye çalışıyoruz.
DoğruÖvgü
Övgüler çocuğun kendine güvenini arttırır ve yaptığı işe daha da hevesle sarılmasını sağlar.
Ama överken şunlara dikkat edin:
1. Genel şeylerden kaçının. Onun yerine gördüğünüz şeyi tanımlayın.
“ Çok güzel bir resim yapmışsın “ yerine “ Bu resimde canlı renkler bir arada kullanılmış”
2.Geleceğe yönelik yansıtmalar yapmayın; şimdiye yönelin:
“ Sen büyük bir ressam olacaksın” yerine” Bu resim üzerinde gerçekten sabırla uğraştın.”
3.Kendi duygularınızı anlatın:
“ Bu resme bakınca içimi sevinç kapladı ya senin?”
4. Çocuğun övülmeye değer davranışını kısaca tanımlayın:
“Bu resmi yapmadaki kararlığın beni etkiledi”
Çocuklarınızın başarılı olmasını istiyorsanız önce mutlu olmalarını sağlayın. Görüşmek üzere
Eğer yaptıkları bir davranış için ödüllendirilirlerse(pekiştirilirse) çocuklar o davranışı tekrarlarlar. Bu yüzden istediğiniz davranışı ödüllendirin ve böylece o davranışı arttırmış olun. İstenen davranışlar dağılan oyuncakları toplamak; ödevini yapmak; yatağını düzeltmek veya kardeşle oyuncakları paylaşmak olabilir. Böyle sessizce yapılan şeylerin bazen hiç farkına bile varmayız.
İstediğiniz davranışları nasıl arttırabilirsiniz?
ü Överek; gülümseyerek; sarılarak; öperek: (Sosyal Ödül)
ü Sevdiği bir işi yaparak; (Örneğin bir öykü okumak; parka götürmek gibi)
ü Puan ya da yıldız verip toplamında istediği bir şeyi almak ya da yapmak: (Simgesel Ödül)
ü Küçük bir hediye vererek: (Maddi Ödül)
Birçok anababa ödülü maddi bir nesne olarak algılar ve eleştirir. Gördüğünüz gibi ödül-pekiştirme sadece maddi değeri olan nesnelerle yapılmaz. Asıl kalıcı davranış geliştiren ödül sistemi maddi olmayanlardır. Unutmayın ki; övgü anababaların da kendilerini iyi hissetmelerini sağlar; devamlı eleştirmek ve tehdit etmek anababaların da kendilerini kötü hissetmelerini sağlar.
Olumlu davranışları hemen ve açık bir biçimde ödüllendirin. Çocuğunuza sizin hoşunuza giden şeyin ne olduğunu söyleyin.
Olumsuz davranışlarıyla ilgi çektiklerinde çocuklar sıklıkla bu durumdan hoşnut olurlar.
Bağırarak; vurarak; küserek de olsa ilgilenmek; istenmeyen davranışları arttırır.
Eğer onun şeker yemesini istemiyorsanız bu isteği duymazdan gelin; hiç pes etmeyin. Bunu her şeker isteyerek ağladığında yapmalısınız.
Bazen İstenmeyen Davranışları Görmezden Gelmek Mümkün Olmayabilir
Eğer davranışlar tehlikeli ve yıkıcı ise o zaman HAYIR demek zorunda kalabilirsiniz ya da onu oradan uzaklaştırmak; sevdiği şeylerden mahrum etmek ve hareketlerini kısıtlamak gerekebilir.
Bu nedenle HAYIR demenizin çok önemli olduğuna karar verdikten sonra bunu sürdürmelisiniz ayrıca davranışınız sözlerinizden daha etkilidir. Yaptırım ya da mahrumiyet vermişseniz bunu uygulayın.
Anababaların yerine getiremedikleri uygulamalar bir süre sonra çocuğun anababalarının sözüne inanmamasına neden olur.
İstenmeyen Davranışları Nasıl Azaltırsınız?
Sonunda pes edip ödüllendirdiğinizde çocuğun istemediğiniz davranışını sürdürmesini sağlamış olursunuz. İstemediğiniz davranışın karşılığında bilgisayarla oynamasını 1 günlüğüne yasaklayacağınızı söylemişseniz mutlaka uygulayın.
Eğer beş on dakika sonra pes ederseniz eğer o süre boyunca bağırırsa sizin sonunda boyun eğeceğinizi öğrenecektir. Bu nedenle pes etmeden sonuna kadar gidebilmelisiniz.
Nasıl Davranan Bir Çocuk İstersiniz?
1. Açık; net ve sürdürülebilir kurallar koyun: Örneğin yatağa yatış saati; ödev zamanları belli değişmez düzen içinde gerçekleşsin. Çocuğunuz kendini güvende hissedecektir.
2. Yapmasını istediğiniz şeyleri net ve tutarlı biçimde anlatın. Çocuğunuzun sizin ne söylediğinizi tam anladığından emin misiniz?
3. Yeni davranışlar öğretin:
a) Yönlendirme: Göstererek; yardımcı olarak ve yapabilmesine izin vererek yeni bir davranış öğretebilirsiniz
b) Her seferde tek bir adım: Zor işleri daha küçük adımlara bölerek çocuğun her seferde bir adım öğrenmesini sağlayabilirsiniz.
c) Gözleyerek öğrenme: Çocuklar anababalarını örnek alır; onlar gibi davranırlar.
Çocuğunuza Duygularıyla Nasıl Baş Edeceğini Öğretin
1. Çocuğunuzun size anlattıklarını dikkatle ve sessizce dinleyin. Olayla ilgili duygusunu net olarak anladığınızda etkili iletişim için kapının aralandığını hemen fark edersiniz.
2. Onların duygularını anladığınızı kısaca ifade edin (evet; anladım gibi)
3. Çocuğunuzun tanımlamaya çalıştığı duygusunun adını koyun. (çok kırılmış olmalısın vs. gibi)
Unutmayınki tüm duygular kabul edilebilir ancak bazı davranışlar kabul edilemez ve sınırlanmalıdır.
SorunlarlaBaşEtmekİçinNeYapabilirsiniz?
1. Problemi tanımlayın:
-Koridor çamur içinde kalmış!
2. Bilgi verin:
- Çamurlu ayakkabıların eve girmeden önce çıkması iyi olur.
3. İsteğinizi kısaca tek kelimeyle belirtin:
-Ayakkabılar!
4. Kendi duygularınızı anlatın:
-Silip temizlediğim yerleri çamur içinde görünce çok kızıyorum.
5. Hatırlatıcı notlar yazın:
-Lütfen eve girer girmez ayakkabılarınızı çıkarın.
Cezalandırmak Yerine Neler Yapılabilir?
1. O andaki duygunuzu çocuğun kişiliğine saldırmadan net şekilde anlatın:
-Notlarının düşük olmasına çok üzüldüm.
2. Kendi beklentinizi ifade edin:
-İkinci dönem notlarının daha yükseleceğini umarım.
3. Çocuğa kendini affettirme yolu gösterin:
-Derslerine daha fazla zaman ayırarak bunu halledebilirsin.
4. Çocuğunuza seçme şansı verin:
-Kendin çalışabilirsin ya da sana derslerinde yardımcı olacak birisi olabilir; nasıl istersin?
5. Problemi çözmek için birlikte çalışın:
a) Çocuğunuzun duygularını konuşun
-Bu karne senin için de çok üzücü olmalı.
b) Çocuğunuzu bu konuda birlikte bir çözüm üretmeye teşvik edin
-Bu sorunu çözmek için sen neler düşünüyorsun?
c) Ortaya çıkan fikirlerin listesini yapın ve bu fikirler içinden hangilerini uygulamaya koyacağınıza birlikte karar verin.
-Evet; bu söylediğini yapabiliriz.
d) İzleyin ve eyleme geçin:
-Bu söylediğini gerçekleştirmek için bir plan yapalım.
e) Hiçbir zaman çocuğun sizi suçlamasına izin vermeyin:
-Sen hiç beni çalıştırmadın; öğretmen dersi kötü anlatıyor.
-Suçlama yok. Burada nasıl bir çözüm üretebileceğimizi düşünmeye çalışıyoruz.
DoğruÖvgü
Övgüler çocuğun kendine güvenini arttırır ve yaptığı işe daha da hevesle sarılmasını sağlar.
Ama överken şunlara dikkat edin:
1. Genel şeylerden kaçının. Onun yerine gördüğünüz şeyi tanımlayın.
“ Çok güzel bir resim yapmışsın “ yerine “ Bu resimde canlı renkler bir arada kullanılmış”
2.Geleceğe yönelik yansıtmalar yapmayın; şimdiye yönelin:
“ Sen büyük bir ressam olacaksın” yerine” Bu resim üzerinde gerçekten sabırla uğraştın.”
3.Kendi duygularınızı anlatın:
“ Bu resme bakınca içimi sevinç kapladı ya senin?”
4. Çocuğun övülmeye değer davranışını kısaca tanımlayın:
“Bu resmi yapmadaki kararlığın beni etkiledi”
Çocuklarınızın başarılı olmasını istiyorsanız önce mutlu olmalarını sağlayın. Görüşmek üzere