Genç Kızların Popüler Sorunu: Polikistikover
Genç kızlarımızın birçoğunda görülen sorunlardır aslında: adet düzensizliği; sivilcelenme; saç dökülmesi; kıllanma; yapılan onca diyete ve spora rağmen kilo verememe…Sıradan görülen bu bulgular aslında çağımızın çok önemli hastalıklarından birisi olan “Polikistik Over’in” baş belirtileridir. Genellikle genç kızlar arasında görülen bu hastalık evli kadınlarda da çocuk sahibi olamamalarında sonra ortaya çıkar.
poli=çok sayıda; kistik= kist içeren; over=yumurtalık dokusu demektir yani polikistik over: "çok sayıda kist içeren yumurtalık dokusu" anlamına gelmektedir. Hastaya yapılan ultrason sonucunda overlerde yani yumurtalıklarda 8-10 mm çapında birçok küçük kistçiklerin bulunması ve kanda yüksek dozda androjen (erkeklik hormonu) saptanması sonucunda tanı konulur. Bazı olgularda insülin direnci denilen şeker metabolizmasında bozukluk ve şişmanlık yaratabilen hormon bozuklukları da mevcuttur.
Kısaca maddelemek gerekirse kadınlar da bu türdeki sürekli bir yumurtlama bozukluğu aşağıdaki sonuçları beraberinde getirir:
· Yalnızca yumurtlama olduğunda üretilebilen progesteron hormonu üretiminin aksaması; adet döngüsünün uzamasına; yani adet gecikmelerine veya düzensiz adet kanamalarına yol açar.
· Çatlayamayan foliküller fazla miktarlarda testosteron ("erkeklik hormonu") üretir. Kadında fazladan üretilen erkeklik hormonu tüylenme ve sivilcelenme gibi kozmetik sorunlar yaratır.
· Yumurtlama olmaması kadını zor gebe kalma veya gebe kalamama sorunuyla; gebe kalınması durumunda ise artmış düşük yapma riskiyle başbaşa bırakır.
· Kan şekerinin düzenlenmesinden sorumlu olan insülin hormonu salgısının bu hastalıkta bozulması kilo alma sorununa veya ileri yaşlarda şeker hastalığına yakalanma riskinde artışa neden olur.
· Uzun dönemde ortaya çıkabilen sorunlardan en önemlisi rahim iç tabakasını östrojen hormonunun kalınlaştırıcı etkisinden koruyucu özelliği olan progesteron hormonunun eksik kalması nedeniyle ortaya çıkan artmış rahim kanseri riskidir.
· Diğer bir uzun vadeli sorun da testosteron hormonunun sürekli olarak yüksek kalmasına bağlı olarak kan yağlarının seviyesinin yükselmesidir. Bu durum uzun vadede kadının çeşitli kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırır.
Polikistik overin tedavisinde ise ilk yapılması gereken yumurtlamayı yeniden sağlamaktır. Eğer çocuk yapma isteği var ise yumuertlamayı uyarıcı ilaçlar kullanılabilir. Şişman hastalarda ise kilo verilmesi çoğu zaman yumurtlamanın yeniden başlaması için yeterli olmaztadır çünkü vücuttaki yağ dokusu fazla miktarda östrojen ürettiğinden yumurtlamaya engel olmaktadır.
Genç kızlarda ve çocuk istemeyen hastalarda adeti düzene sokmak için doğum kontrol hapları tercih edilir. 6-12ay süre ile kullanılır. Ya da adetin 15. gününden sonra kullanılan progestoren ilaçlar vardır. Buda 2. bir seçenektir. Hastanın çocuk isteyip istememsine bağlı olarak tedavi yönetimi seçilir.
Tüylenmeye çözüm bulabilmek için ise öncelikle hastaya horman testi yapılmalıdır. Hormon seviyesi yüksek mi?; değil mi? yüksekse bunun sebebi nedir?... gibi soruların cevabı bulunduktan sonra uygun hormon tedavisi uygulanır. Asıl amaç erkeklik hormonunu bastırmak olduğu için mevcut kıllanmanın yok edilmesi sonraki aşamadır. Bunun için lazer epilasyon gibi yöntemler tercih edilir. Yapılan lazer ile varolan tüylerde azalma görülmez sadece yeni çıkacak tüyler engellenir.
İleriki dönemlerde ciddi problemler açan bu hastalığın belirtileri eğer sizde de bulunuyorsa mutlaka bir kadın doğum uzmanına başvurmanızı tavsiye ederim. İyi haftalar dilerim.
Op.Dr. Mitra Özdemir
poli=çok sayıda; kistik= kist içeren; over=yumurtalık dokusu demektir yani polikistik over: "çok sayıda kist içeren yumurtalık dokusu" anlamına gelmektedir. Hastaya yapılan ultrason sonucunda overlerde yani yumurtalıklarda 8-10 mm çapında birçok küçük kistçiklerin bulunması ve kanda yüksek dozda androjen (erkeklik hormonu) saptanması sonucunda tanı konulur. Bazı olgularda insülin direnci denilen şeker metabolizmasında bozukluk ve şişmanlık yaratabilen hormon bozuklukları da mevcuttur.
Kısaca maddelemek gerekirse kadınlar da bu türdeki sürekli bir yumurtlama bozukluğu aşağıdaki sonuçları beraberinde getirir:
· Yalnızca yumurtlama olduğunda üretilebilen progesteron hormonu üretiminin aksaması; adet döngüsünün uzamasına; yani adet gecikmelerine veya düzensiz adet kanamalarına yol açar.
· Çatlayamayan foliküller fazla miktarlarda testosteron ("erkeklik hormonu") üretir. Kadında fazladan üretilen erkeklik hormonu tüylenme ve sivilcelenme gibi kozmetik sorunlar yaratır.
· Yumurtlama olmaması kadını zor gebe kalma veya gebe kalamama sorunuyla; gebe kalınması durumunda ise artmış düşük yapma riskiyle başbaşa bırakır.
· Kan şekerinin düzenlenmesinden sorumlu olan insülin hormonu salgısının bu hastalıkta bozulması kilo alma sorununa veya ileri yaşlarda şeker hastalığına yakalanma riskinde artışa neden olur.
· Uzun dönemde ortaya çıkabilen sorunlardan en önemlisi rahim iç tabakasını östrojen hormonunun kalınlaştırıcı etkisinden koruyucu özelliği olan progesteron hormonunun eksik kalması nedeniyle ortaya çıkan artmış rahim kanseri riskidir.
· Diğer bir uzun vadeli sorun da testosteron hormonunun sürekli olarak yüksek kalmasına bağlı olarak kan yağlarının seviyesinin yükselmesidir. Bu durum uzun vadede kadının çeşitli kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırır.
Polikistik overin tedavisinde ise ilk yapılması gereken yumurtlamayı yeniden sağlamaktır. Eğer çocuk yapma isteği var ise yumuertlamayı uyarıcı ilaçlar kullanılabilir. Şişman hastalarda ise kilo verilmesi çoğu zaman yumurtlamanın yeniden başlaması için yeterli olmaztadır çünkü vücuttaki yağ dokusu fazla miktarda östrojen ürettiğinden yumurtlamaya engel olmaktadır.
Genç kızlarda ve çocuk istemeyen hastalarda adeti düzene sokmak için doğum kontrol hapları tercih edilir. 6-12ay süre ile kullanılır. Ya da adetin 15. gününden sonra kullanılan progestoren ilaçlar vardır. Buda 2. bir seçenektir. Hastanın çocuk isteyip istememsine bağlı olarak tedavi yönetimi seçilir.
Tüylenmeye çözüm bulabilmek için ise öncelikle hastaya horman testi yapılmalıdır. Hormon seviyesi yüksek mi?; değil mi? yüksekse bunun sebebi nedir?... gibi soruların cevabı bulunduktan sonra uygun hormon tedavisi uygulanır. Asıl amaç erkeklik hormonunu bastırmak olduğu için mevcut kıllanmanın yok edilmesi sonraki aşamadır. Bunun için lazer epilasyon gibi yöntemler tercih edilir. Yapılan lazer ile varolan tüylerde azalma görülmez sadece yeni çıkacak tüyler engellenir.
İleriki dönemlerde ciddi problemler açan bu hastalığın belirtileri eğer sizde de bulunuyorsa mutlaka bir kadın doğum uzmanına başvurmanızı tavsiye ederim. İyi haftalar dilerim.
Op.Dr. Mitra Özdemir