Obezite ve Beslenme
Günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hızla yayılan hastalıklar arasında yer alır. Obezite ; bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranla aşırı artış göstermesi olarak ve aynı zamanda metabolik ; genetik; psikolojik ; kültürel faktörlerin sebep olduğu bir hastalık olarak ifade edilmektedir. Ancak ülkemizde ve dünyada obezitenin görülme oranının hızla artması yaşam tarzımız ve beslenme alışkanlıklarımızdan kaynaklanmaktadır.
OBEZİTE NASIL ÖLÇÜLÜR?
Vücut ağırlığınızı ve vücut yağınızı saptamanın bir çok yolu vardır. Ancak bir insanın vücut yağını tam olarak ölçmek kolay değildir. En doğru yöntemler kişiyi suyun altında veya vücut hacmini ölçmek için hava değişiminden faydalanarak kullanılan odada tartmaktır. Bu yöntemler pahalı olduklarından dolayı daha çok araştırma merkezlerinde kullanılmaktadırlar. Bu gibi ölçümler dışında daha pratik yöntemlerde vardır. Örneğin vücudun bir çok bölümündeki (kol;karın ve uyluk) yağ katmanını ölçmek üzere deri kıvrım kalınlığı kaliperi ile ölçüm yapılabilir. Yıllardır kullanılan boya göre ağırlık çizelgeleride; kişinin boy uzunluğu için kabul edilebilecek ağırlık aralığını verir. Günümüzde obezite için en yaygın kullanılan yöntem ise Beden Kitle İndeksi (BKI)dir.
l Beden Kitle İndeksi (BKİ)
Beden kitle indeksi(BKI) vücut ağırlığının ve vücut ağırlığına bağlı olarak sağlık sorunları riskinin olup olmadığını değerlendirmek üzere kullanılan bir yöntemdir. Beden kitle indeksi(BKI) vücut ağırlığının (kg) boy uzunluğunun metre cinsinden karesine bölünmesi ile hesaplanır. Vücut yağ üzdesi fazla olan kişilerin BKI de fazladır. Kas dokusu yerine vücut yağının fazla olması;kalp hastalıkları ve diyabet gibi sağlık sorunları için risk oluşturur. Bununla birlikte; BKI 30 ve daha yukarısı aşırı vücut yağını belirtir.
OBEZİTENİN NEDENLERİ NELERDİR?
Obezite; alınan enerji ile harcanan enerji arasındaki dengenin bozulması ile sonuçlanan ve sıklıkla enerji yoğunluğu ve yağı fazla besinlerin aşırı alımına bağlı olan bir durumdur. Vücudun normal işlevini sürdürmesi ve fiziksel olarak hareketli olabilmek için enerjiye ihtiyacı vardır; fakat ağırlığımızı korumak için yiyeceklerle aldığımız enerji; kullandığımız enerji ile dengeli olmalıdır.;
Obezitenin nedenlerini sıralayacak olursak;
l Yaş
l Cinsiyet
l Hareketsiz yaşam
l Yeme alışkanlıkları
l Genetik faktörler
l Psikolojik faktörler
l Hamilelik
l Sigara
l ilaç kullanımı
l Hipotroidi;cushing sendromu; polikistik over gibi bazı hastalıklarda ağırlık artışı ve obeziteye yol açabilir.
OBEZİTE NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Sağlıklı vücut ağırlığının korunması; ağırlık değişiminin önlenmesi sağlığın korunması açısından da büyük önem taşır. Yapılan bazı çalışmalar; sürekli kilo alıp vermenin kalp sağlığı başta olmak üzere kişilerde olumsuz etkiler yarattığını göstermiştir. Aynı zamanda verilen kilonun geri kazanımı kişilerde moral bozukluğu ya da başarısızlık gibi duygulara da yol açmaktadır.
Bunu engellemek için sadece kilo vermek gibi kısa süreli sonuçlar yerine uzun süreli çözüm yollarını tercih etmelisiniz. Bunun içinde yeme alışkanlıklarınızda; fiziksel aktivite düzeyinizde ve yaşam tarzınızda yavaş ve kalıcı değişiklikler yapmalısınız. Yani öncelikle sağlıklı beslenmeyi öğrenmelisiniz. Kilo vermek için size birkaç öneri;
v Güne kahvaltı yaparak başlayın; kahvaltı yapmanız metabolizmanızı % 15–20 oranında artırmaya yardımcı olacaktır ve sizde vücudunuzun erken uyanmasını sağlayacaksınız.
v Su için; her gün 8–10 bardak içeceğiniz su metabolizmanızı hızlandırırken; su içilmemesi metabolizma hızını % 2–3 oranında azaltacaktır.
v Öğünlerinizi atlamayın; Sık sık yapılan öğünlerde metabolizmanızı hızlandırmanıza yardımcı olacak ve besinlerin yağ olarak depolanmasını önleyecektir. Az az sık sık beslenmek besinlerin termojenik etkisini de artıracağından metabolizma hızınız üzerinde etkisi olacaktır.
v Fiziksel aktivitenizi artırın; Hareketinizi ne kadar artırırsanız o kadar çok kalori yakarsınız. Gün içerisinde ki aktivitelerinizi artırmaya çalışın. Örneğin arabanızı en uzağa park edin; ya da otobüsten 1 durak önce inin ve gideceğiniz yere kadar yürüyün; asansör yerine merdiven kullanın. Her gün yarım saat tempolu yürüyüş yapmaya çalışın; yürüyüşlerinizi yemekten 1 saat sonra yapmanızın metabolizmanızı daha da hızlandırmanıza yardımcı olacaktır.
v Yeşil Çay için; yemeklerde baharat kullanın; yemeklerinizde çeşitli baharatlar kullanmanın hem yemeğinize lezzet katacak hem de metabolizmanızı % 15–20 oranında hızlandırmanıza yardımcı olacaktır.
OBEZİTE NASIL ÖLÇÜLÜR?
Vücut ağırlığınızı ve vücut yağınızı saptamanın bir çok yolu vardır. Ancak bir insanın vücut yağını tam olarak ölçmek kolay değildir. En doğru yöntemler kişiyi suyun altında veya vücut hacmini ölçmek için hava değişiminden faydalanarak kullanılan odada tartmaktır. Bu yöntemler pahalı olduklarından dolayı daha çok araştırma merkezlerinde kullanılmaktadırlar. Bu gibi ölçümler dışında daha pratik yöntemlerde vardır. Örneğin vücudun bir çok bölümündeki (kol;karın ve uyluk) yağ katmanını ölçmek üzere deri kıvrım kalınlığı kaliperi ile ölçüm yapılabilir. Yıllardır kullanılan boya göre ağırlık çizelgeleride; kişinin boy uzunluğu için kabul edilebilecek ağırlık aralığını verir. Günümüzde obezite için en yaygın kullanılan yöntem ise Beden Kitle İndeksi (BKI)dir.
l Beden Kitle İndeksi (BKİ)
Beden kitle indeksi(BKI) vücut ağırlığının ve vücut ağırlığına bağlı olarak sağlık sorunları riskinin olup olmadığını değerlendirmek üzere kullanılan bir yöntemdir. Beden kitle indeksi(BKI) vücut ağırlığının (kg) boy uzunluğunun metre cinsinden karesine bölünmesi ile hesaplanır. Vücut yağ üzdesi fazla olan kişilerin BKI de fazladır. Kas dokusu yerine vücut yağının fazla olması;kalp hastalıkları ve diyabet gibi sağlık sorunları için risk oluşturur. Bununla birlikte; BKI 30 ve daha yukarısı aşırı vücut yağını belirtir.
OBEZİTENİN NEDENLERİ NELERDİR?
Obezite; alınan enerji ile harcanan enerji arasındaki dengenin bozulması ile sonuçlanan ve sıklıkla enerji yoğunluğu ve yağı fazla besinlerin aşırı alımına bağlı olan bir durumdur. Vücudun normal işlevini sürdürmesi ve fiziksel olarak hareketli olabilmek için enerjiye ihtiyacı vardır; fakat ağırlığımızı korumak için yiyeceklerle aldığımız enerji; kullandığımız enerji ile dengeli olmalıdır.;
Obezitenin nedenlerini sıralayacak olursak;
l Yaş
l Cinsiyet
l Hareketsiz yaşam
l Yeme alışkanlıkları
l Genetik faktörler
l Psikolojik faktörler
l Hamilelik
l Sigara
l ilaç kullanımı
l Hipotroidi;cushing sendromu; polikistik over gibi bazı hastalıklarda ağırlık artışı ve obeziteye yol açabilir.
OBEZİTE NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Sağlıklı vücut ağırlığının korunması; ağırlık değişiminin önlenmesi sağlığın korunması açısından da büyük önem taşır. Yapılan bazı çalışmalar; sürekli kilo alıp vermenin kalp sağlığı başta olmak üzere kişilerde olumsuz etkiler yarattığını göstermiştir. Aynı zamanda verilen kilonun geri kazanımı kişilerde moral bozukluğu ya da başarısızlık gibi duygulara da yol açmaktadır.
Bunu engellemek için sadece kilo vermek gibi kısa süreli sonuçlar yerine uzun süreli çözüm yollarını tercih etmelisiniz. Bunun içinde yeme alışkanlıklarınızda; fiziksel aktivite düzeyinizde ve yaşam tarzınızda yavaş ve kalıcı değişiklikler yapmalısınız. Yani öncelikle sağlıklı beslenmeyi öğrenmelisiniz. Kilo vermek için size birkaç öneri;
v Güne kahvaltı yaparak başlayın; kahvaltı yapmanız metabolizmanızı % 15–20 oranında artırmaya yardımcı olacaktır ve sizde vücudunuzun erken uyanmasını sağlayacaksınız.
v Su için; her gün 8–10 bardak içeceğiniz su metabolizmanızı hızlandırırken; su içilmemesi metabolizma hızını % 2–3 oranında azaltacaktır.
v Öğünlerinizi atlamayın; Sık sık yapılan öğünlerde metabolizmanızı hızlandırmanıza yardımcı olacak ve besinlerin yağ olarak depolanmasını önleyecektir. Az az sık sık beslenmek besinlerin termojenik etkisini de artıracağından metabolizma hızınız üzerinde etkisi olacaktır.
v Fiziksel aktivitenizi artırın; Hareketinizi ne kadar artırırsanız o kadar çok kalori yakarsınız. Gün içerisinde ki aktivitelerinizi artırmaya çalışın. Örneğin arabanızı en uzağa park edin; ya da otobüsten 1 durak önce inin ve gideceğiniz yere kadar yürüyün; asansör yerine merdiven kullanın. Her gün yarım saat tempolu yürüyüş yapmaya çalışın; yürüyüşlerinizi yemekten 1 saat sonra yapmanızın metabolizmanızı daha da hızlandırmanıza yardımcı olacaktır.
v Yeşil Çay için; yemeklerde baharat kullanın; yemeklerinizde çeşitli baharatlar kullanmanın hem yemeğinize lezzet katacak hem de metabolizmanızı % 15–20 oranında hızlandırmanıza yardımcı olacaktır.