Asilik- Gençler- Anne Babalar
Özellikle ergenlik döneminde ailelerin büyük çoğunluğu çocuklarının davranış sorunlarıyla ilgili şikayetlerde bulunabilirler. Bu dönemde ailelerin kendisini çaresiz; güçsüz hissetmesi de olası yaşantılar arasındadır. Özellikle karşı çıkma; karşı koyma; her şeyi reddetme; sürekli eleştirme; uyumsuzluk; anne babayı beğenmeme; dağınıklık; amaçsızlık; kendi kendine bahaneler üreterek sorumluluk almaktan kaçınma ve bunlara benzer davranışlar gözlenebilmektedir. Çoğumuz anne ve baba olarak bu çetrefilli durumda nasıl yollar bulunmalı ne tür çözümler üretilmeli; bu noktada sorun yaşayan kişiye nasıl davranılmalı şeklinde sorular karşısında yanıtsız kalabilmekte ve sonunda bir uzman yardımına başvurmaya karar vermekteyiz.
Anne babaların yaşadığı en zor dönemlerden birisi olan çocuğun gençliğe adım attığı dönem belki de sabrın en çok zorlandığı dönemlerden birisidir. Bu dönemde yaşanan birçok ikilem olabilmektedir. Sıralayacak olursak anne babaların sık sık aşağıdaki noktalarda çıkmazlara girebildikleri fark edilebilir.
- Çocuğum ergenliğe girdi mi? Eğer girdiyse neden hala çocukmuş gibi davranıyor?
- Ben ona çocuk gibi mi davranmalıyım yoksa bir gence davranır gibi mi?
- Eğer artık büyüdüyse neden bir yetişkin gibi sorumluluk almıyor?
- Sürekli odası neden dağınık? Bu hep böyle mi devam eder acaba?
- Sürekli sevgili mi değiştiriyor acaba?
- Neden benim gençliğimdeki gibi “düzgün-uzun süreli-gerçek aşka dair” ilişkiler kuramıyor da hep gelip geçici ilişkiler kuruyor?
- Ailesini neden sevmiyor?
- Sürekli bize bağırıyor? Bizi neden sevmiyor?
- Geleceğe dair amaçları yok mu? Neden bana boşuna yaşıyormuş gibi geliyor?
- Sürekli kendiyle ilgilenip sürekli aynaya bakmasının nedeni ne?
- Bedenini neden hep negatif olarak değerlendiriyor?
- Para yönetimi konusunda çok kontrolsüz mü?
- Arkadaşlarının yanında evdekinin tam tersine bir kişiliğe bürünüyor; neden?
- Bizim ailemizi beğenmediği halde arkadaşlarının anne babasına nasıl hayranlık duyuyor?
- Dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı çok mu savunmasız ve korunaksız?
- Sevdiğini neden belli edemiyor?
- Her an bizimle savaş halinde gibi; büyükleri olarak en azından bizlere saygı duyması gerekmez miydi?
- Sevgilileri için her türlü yalanı neden kolayca söyleyebiliyor?
- Sanal alemde geçirdiği vakti gerçek iletişim kurmada neden kuramıyor?
- Bizler nerede hata yaptık?
- Niye bu çocuk böyle oldu?
Bu ve bunlara benzer onlarca soru anne babalar tarafında belki de defalarca sorulmakta ve sorun yumağının içerisinde birçok vakit geçirilmektedir. Doğrusu bu dönem anne baba için olduğu kadar çocuk ya da genç yetişkin için de oldukça zor ve önemli bir dönemdir. Bu açıdan bakıldığında bu durumda aslında tek başına ailenin alacağı destek bazen yetememekte bunun yanı sıra gence de destek verilmesi gerekmektedir. Ailenin tüm bileşenleriyle birlikte ele alınması ve sorunlara her açıdan bakılması oldukça önemli ve gerekli olabilir. Bu sorun giderme süreci sırasında asla suçlu aranmamalı sadece olayı doğası ve çözüm yollarına odaklanılmamalıdır. Ailenin genci; gencin de aileyi sürekli suçlu göstermesine izin vermeyen daha geniş bir pencereden sorunu ele yaklaşımlar daha kısa sürede aile ve genci rahatlatabilir.
Aileler bu dönemdeki gençleri kendi gençlikleriyle kıyaslama yoluna gittiklerinde gencin kendilerinden uzaklaşmasına neden olabilirler. Aynı şekilde gençlerin de kendi ailelerini çevrelerindeki diğer aileler bilhassa arkadaşlarının aileleriyle kıyaslaması ailenin savunmaya geçmesine neden olabilir. Bu ve benzeri durumlar sıklıkla karşılıklı olarak tekrar ediliyor ve hem aile hem de çocuk eğer problemin büyümesine bu yolla destek oluyorsa çözüm giderek daha da zorlaşırken sorun da zamanla kemikleşebilir. Doğru zamanda doğru kararlar alınması ve uygun davranış değişiklikleriyle aileler yaşadıkları sorunlu dönemi biraz daha rahat atlatabilirler. Ailenin sorunu çözemediğini; sürekli olarak gencin kendilerinden uzaklaştığını fark ettikleri noktalarda ise bir uzman yardımına başvurmaları önerilebilir.
Fatma KIRIMLI TAŞKIN
Uzman Psikolojik Danışman