Çocuk Gelişiminde ‘sen’ ve ‘ben‘ Dili
SEN DİLİ: anne- baba ve çocuk arasındaki anlaşmazlıklar; çocuğun yaptığı olumsuz davranışlar sonucu oluşur. Çocuğun olumsuz davranışları ya da sözleri anne-baba da hoşnutsuzluk; kızgınlık gibi duygular yaratabilir.
’Ne laf anlamaz çocuksun’
’Sana bin kere tembih ettim’
’Neden dikkat etmiyorsun’
SEN MESAJI; sen kelimesi; sen-dilidir.
Bu ifade fiziksel cezalardan daha olumsuz etki yapar.
Sen dili kızgınlığın gerçek nedenini açıklamaz.
Çocuk anne babasının neden kızdığını anlayamaz. Ancak çocuk;’Benim annem babam her şeye kızar’ der. Sen dili ile gönderilen kızgınlık ifadeleri; davranışa değil; kişiye yönelik açık saldırıdır.
Kızgınlığın kişiye yönelik olması çocuğu sarsar; gücendirir; kızdırır; onun karşılık vermesine yol açar. Zamanla çocuk içine kapanır iletişimini keser.
Çocuk sevilmediğini düşünebilir.
Onuru kırılan çocuk; "Ama siz de hatalı davranıyorsunuz" diyerek karşılık vermeye başlar. O da duygularını sen dili ile ifade etmeyi öğrenir.
Bu durumda anne-babalar çocuğa daha fazla ceza vermeye başlarlar.
"Ben" dili; kişinin o anda karşılaştığı durum veya davranış karşısında; kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerle açıklayan bir ifade tarzıdır.
Duygu ve düşüncelerimizi içtenlikle ifade etmemizdir.
Başkalarıyla ilgili değerlendirme ve yorumlarımızı değil; kendi duygu ve yaşantılarımızı açıklarlar.
"Ben" mesajını duyan kişi; karşısındakine ne hissettirdiğini öğrenir ve eğer bu olumsuz bir duyguysa; kendi isteğiyle davranışını değiştirir ya da değiştirmez. Yani davranışının sorumluluğu tümüyle kendine aittir.
Suçlama olmadığı için "ben" mesajı ile gönderilen iletiler; genellikle gönüllü bir farklı davranma çabasına zemin hazırlayabilir.
"Ben" dilinin en önemli yararı ise; karşımızdaki kişiye "ben böyle hissediyorum ama bu davranışın herkese böyle hissettirmeyebilir" anlamını içeren bir ileti gönderildiğinden; onun suçlanmadan kendini gözden geçirmesine olanak tanımasıdır.
Çünkü kesinlik içeren yargılamalar karşısında özellikle çocuklar; ne yapacaklarını bilemezler.
-"Sen" mesajı yerine...
- Baba: Çok kabasın! Her zaman sözümü kesiyorsun!
-"Ben" mesajı verin...
- Baba: Bir şey söylemeye başlayıp ta bir türlü sonunu getiremediğim zaman çok rahatsız oluyorum.
-"Sen" mesajı yerine...
- Anne: Kes şunu!! Çekiştirip durma kolumu!!
-"Ben" mesajı verin...
- Anne: Kolumun çekiştirilmesinden hoşlanmıyorum.
-"Sen" mesajı yerine...
- Baba: Her akşam aynı şey; tutturuyorsun oyun oynayalım diye! Benim yorgun olabileceğim hiç aklına gelmiyor değil mi? Yaramaz ve şımarık bir çocuk gibi davranıyorsun!
-"Ben" mesajı verin...
- Baba: Bu akşam çok yorgun hissediyorum canım. İstersen oyun oynamayı başka bir akşama erteleyelim.
"Sen" mesajı iletişimi engeller. Sen mesajı; sen dilidir ve genellikle kızgınlık ifadesi için kullanılır. Sen mesajları; bizim hakkımızda bir ileti göndermez; odak hep karşımızdaki kişidir.
"Ben" mesajı gönderen kişi; kendi hislerini ve duygularını karşısındaki kişiyle paylaşmak isteğindedir.
"Ben" mesajları karşımızdaki kişiyi suçlayıcı ifadelerden arınmış ve tümüyle kendi duygu ve düşüncelerimizi içerdiğinden; iletişimin olumlu sürmesine yardımcı olabilirler.
Kızgınlık hissettiğimiz durumlarda; bunu "ben" mesajı ile iletmemiz; karşımızdakinin savunmaya geçmesini; öfkeyle karşılık vermesini; kendini kıstırılmış hissetmesini; suçlanmasını ve konuşmaktan kaçınmasını engelleyebilir.
Size sözle saldırılmadığı sürece; rahatsızlığını ve kızgınlığını dile getiren biriyle anlaşmak mümkündür.
Ne dersiniz?...
’Ne laf anlamaz çocuksun’
’Sana bin kere tembih ettim’
’Neden dikkat etmiyorsun’
SEN MESAJI; sen kelimesi; sen-dilidir.
Bu ifade fiziksel cezalardan daha olumsuz etki yapar.
Sen dili kızgınlığın gerçek nedenini açıklamaz.
Çocuk anne babasının neden kızdığını anlayamaz. Ancak çocuk;’Benim annem babam her şeye kızar’ der. Sen dili ile gönderilen kızgınlık ifadeleri; davranışa değil; kişiye yönelik açık saldırıdır.
Kızgınlığın kişiye yönelik olması çocuğu sarsar; gücendirir; kızdırır; onun karşılık vermesine yol açar. Zamanla çocuk içine kapanır iletişimini keser.
Çocuk sevilmediğini düşünebilir.
Onuru kırılan çocuk; "Ama siz de hatalı davranıyorsunuz" diyerek karşılık vermeye başlar. O da duygularını sen dili ile ifade etmeyi öğrenir.
Bu durumda anne-babalar çocuğa daha fazla ceza vermeye başlarlar.
"Ben" dili; kişinin o anda karşılaştığı durum veya davranış karşısında; kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerle açıklayan bir ifade tarzıdır.
Duygu ve düşüncelerimizi içtenlikle ifade etmemizdir.
Başkalarıyla ilgili değerlendirme ve yorumlarımızı değil; kendi duygu ve yaşantılarımızı açıklarlar.
"Ben" mesajını duyan kişi; karşısındakine ne hissettirdiğini öğrenir ve eğer bu olumsuz bir duyguysa; kendi isteğiyle davranışını değiştirir ya da değiştirmez. Yani davranışının sorumluluğu tümüyle kendine aittir.
Suçlama olmadığı için "ben" mesajı ile gönderilen iletiler; genellikle gönüllü bir farklı davranma çabasına zemin hazırlayabilir.
"Ben" dilinin en önemli yararı ise; karşımızdaki kişiye "ben böyle hissediyorum ama bu davranışın herkese böyle hissettirmeyebilir" anlamını içeren bir ileti gönderildiğinden; onun suçlanmadan kendini gözden geçirmesine olanak tanımasıdır.
Çünkü kesinlik içeren yargılamalar karşısında özellikle çocuklar; ne yapacaklarını bilemezler.
-"Sen" mesajı yerine...
- Baba: Çok kabasın! Her zaman sözümü kesiyorsun!
-"Ben" mesajı verin...
- Baba: Bir şey söylemeye başlayıp ta bir türlü sonunu getiremediğim zaman çok rahatsız oluyorum.
-"Sen" mesajı yerine...
- Anne: Kes şunu!! Çekiştirip durma kolumu!!
-"Ben" mesajı verin...
- Anne: Kolumun çekiştirilmesinden hoşlanmıyorum.
-"Sen" mesajı yerine...
- Baba: Her akşam aynı şey; tutturuyorsun oyun oynayalım diye! Benim yorgun olabileceğim hiç aklına gelmiyor değil mi? Yaramaz ve şımarık bir çocuk gibi davranıyorsun!
-"Ben" mesajı verin...
- Baba: Bu akşam çok yorgun hissediyorum canım. İstersen oyun oynamayı başka bir akşama erteleyelim.
"Sen" mesajı iletişimi engeller. Sen mesajı; sen dilidir ve genellikle kızgınlık ifadesi için kullanılır. Sen mesajları; bizim hakkımızda bir ileti göndermez; odak hep karşımızdaki kişidir.
"Ben" mesajı gönderen kişi; kendi hislerini ve duygularını karşısındaki kişiyle paylaşmak isteğindedir.
"Ben" mesajları karşımızdaki kişiyi suçlayıcı ifadelerden arınmış ve tümüyle kendi duygu ve düşüncelerimizi içerdiğinden; iletişimin olumlu sürmesine yardımcı olabilirler.
Kızgınlık hissettiğimiz durumlarda; bunu "ben" mesajı ile iletmemiz; karşımızdakinin savunmaya geçmesini; öfkeyle karşılık vermesini; kendini kıstırılmış hissetmesini; suçlanmasını ve konuşmaktan kaçınmasını engelleyebilir.
Size sözle saldırılmadığı sürece; rahatsızlığını ve kızgınlığını dile getiren biriyle anlaşmak mümkündür.
Ne dersiniz?...