Oyunun Önemi; Oyuncak Seçimi; Çocuklarda Psikososyal Gelişim
OYUN
4 yaşından itibaren sosyalleşme yoğun olduğu için grup oyunlarını; yarışmaları çok severler. Dikkate ve kurallara dayalı oyunlarda başarılı olurlar.
5 - 6 yaşlarında cinsiyete göre oyun tercihleribaşlar. Anne-baba ve/veya yakın çevresinden tanıdıkları kişileri izlerler. Oyunlarında onların tavır ve hareketlerine yakın roller alırlar.
7 - 11 yaş arasında okulun etkisi çok belirgindir. Artık bir gruba ait olma; taraftar olma; rekabet; yaşıtlarını etkileme ve yaşıtlarından etkilenme gibi pek çok yeni özellikler görülür. Bu nedenle spor ve sanata dayalı gösteri; organizasyon ve yarışmaları çok severler.
11 - 15 yaş arası çocuklar (kızlarda bir-iki yıl erken) artık ergenlik çağındadırlar. Akran dayanışması; aidiyet duygusu; takım ruhu; rekabet; başkalarını etkileme ve etkilenme; karşı cinsi etkileme ve etkilenme gibi özellikler görülür. Rekabete dayalı münazara gibi etkinlikler ve yarışmaları; spor ve sanata dayalı gösteri ve organizasyonları çok severler.
Çocuğun yaşı ilerledikçe ‘puzzle’; yap-boz; lego gibi oyuncakların ebatı küçülür ve daha ayrıntılı parçalar – şekiller - renkler kullanılır. Parmak boyası yerini aşama aşama pastel; mum; kuru ve sulu boyalara bırakır. (İleri aşamadaki materyali kullanan çocuk zaman zaman küçük yaşında kullandığı materyali de kullanacaktır; tabii...) Kukla; masal; evcilik ve meslek oyunları da yine daha ayrıntılı ve uzun süreli olur.
Kız ve erkek çocukların cinsiyetlerinden ötürü bazı oyuncaklarda farklılaşır.
Ön ergenlik döneminden itibaren zeka ve strateji; atari ve bilgisayar; el - göz koordinasyonu gerektiren oyun malzemeleri tercih edilir.
PSİKOLOJİK ve SOSYAL GELİŞİM
Yaklaşık olarak 1;5 yaşlarında görülen yürüme ile birlikte çocuk yakın çevresini keşfe çıkar. Tüm eşyaları; odaları; dolapları vb. ne varsa yakından incelemek ister. Yetişkinler engel olunca da çok sinirlenir. Artık çocuğun “ben bir bireyim” deme dönemi gelmiştir. Bu dönemde en sevdiği sözcükler “ben; benim; bana ver; hayır” sözcükleridir. Çocuğun egosantrik = ben merkezci olduğu 1;5 – 3 yaş dönemi aslında ergenlik dönemi gibidir. Kuralların belirgin olduğu; sevginin ve ilginin yeterli olduğu durumlarda bu dönem daha rahat atlatılır.
2;5yaş çocuğu her ne kadar egosantrik = ben merkezci dönemindeyse de anaokuluna yarım gün başlayabilir. 3 yaş dönemi bitene kadar oyuncaklarını ve öğretmenini paylaşmakta zorluk çekse de yavaş yavaş alışacaktır.
4 yaşından itibaren çocuk aile içindeki yerini ve önemini bilir. Kendine güveni daha da gelişir. Daha sakin bir dönemdedir. Anaokulu eğitiminin önemli ve gerekli olduğu bir yaştadır. Çocuğun 4 - 6 yaşları arası sosyalleşmenin en hızlı olduğu dönemdir.İçindebulunduğu akraba; anasınıfı; anaokulu; apartman ve mahalledeki yerini ve önemini bilir. İnsanları etkileyen bireysel özelliklerinin yavaş yavaş farkına varır. Çevreden olumlu tepki aldığı davranışlarını tekrarlar; derecesini artırır.
5 – 6 yaş; okul öncesi döneminde bireysel gelişimin en hızlı ve belirgin olduğu dönemdir. Artık çocuğun şahsına münhasır olduğu zamandır.
7 - 11 yaş arasında okulun etkisi çok belirgindir. Artık bir gruba ait olma; taraftar olma; rekabet; yaşıtlarını etkileme ve yaşıtlarından etkilenme gibi pek çok yeni özellikler görülür. Birey ve ait olduğu grubun elemanı olma gururunu taşır; gerektiğinde savunur. Marka ilgisi ve merakı da bu nedenle bu yaşlarda yavaş yavaş başlar. Hemcinsleri ile sohbet etmeyi; oyun oynamayı tercih ederler. Kızlarda 9; erkeklerde 10 yaş çoğunlukla ön ergenlik dönemidir. Bu dönemde karşı cinsle iletişim başlar; artık birbirlerini etkileme konusunda dikkatlidirler. Çocukları bu yaştan itibaren mutlaka sanat veya spor dallarına yönlendirmek gerekir. Psikolojik – sosyal ve akademik gelişimleri için çok çok önemlidir.
11 - 15 yaş arası çocuklar (kızlarda bir - iki yıl erken) artık ergenlik çağındadırlar. Akran dayanışması; aidiyet duygusu; takım ruhu; rekabet; başkalarını etkileme ve etkilenme; karşı cinsi etkileme ve etkilenme gibi özellikler görülür. Çocukları bu yaşa kadar başlanmadıysa; bu yaştan sonra mutlaka profesyonel olarak sanat ve spor dallarından bir ya da ikisine yönlendirmek gerekir. Psikolojik – sosyal ve akademik gelişimleri için bu çok çok önemlidir.
15 – 17 yaş arası derslerin biraz veya çok fazla ihmal edildiği; karşı cinse ilişkin pek çok olumlu – olumsuz durumun yaşandığı ve bu yaşantıların hayatın merkezine oturduğu dönemdir. Aynı 1;5 – 3 yaş dönemindeki gibi hem aileye ihtiyaçları vardır hem de bağımsız olmak isterler. Aile ve yakın çevrelerindeki herkesin sözü önemlidir; alınganlık gösterirler; yakın çevrelerinden ya da popüler dünyadan kendilerine örnek aldıkları kişiler olur.
17 – 19 yaş arası ÖSS telaşı günlük yaşantılarını ve duygularını çok etkiler. Geleceğe yönelik planlar başlar. Temel olarak; ailede sevgi – ilgi – disiplin – eğitim; okulda eğitim – öğretim – aidiyet konularında eksiklik – aşırılık – yanlışlık – problemler varsa sınav kaygısı; gelecek endişesi; panik; umutsuzluk; öfke patlamaları; ani bir içe kapanma; kötü alışkanlıklar vb. pek çok olumsuzluklar yaşanabilir. Artık karakteristik özelliklerin çok belirgin olduğu bir dönemdir.
Not: Geçen yıllarda yapılmış bir araştırma sonucuna göre bilimsel olarak kanıtlanmış bir bilgi var. Bu bilgi; kızların ergenliğinin 23; erkeklerin ise 25 yaşlarında tamamlandığıdır.
- Oyunun önemi
- Gelişim dönemlerine göre oyun
4 yaşından itibaren sosyalleşme yoğun olduğu için grup oyunlarını; yarışmaları çok severler. Dikkate ve kurallara dayalı oyunlarda başarılı olurlar.
5 - 6 yaşlarında cinsiyete göre oyun tercihleribaşlar. Anne-baba ve/veya yakın çevresinden tanıdıkları kişileri izlerler. Oyunlarında onların tavır ve hareketlerine yakın roller alırlar.
7 - 11 yaş arasında okulun etkisi çok belirgindir. Artık bir gruba ait olma; taraftar olma; rekabet; yaşıtlarını etkileme ve yaşıtlarından etkilenme gibi pek çok yeni özellikler görülür. Bu nedenle spor ve sanata dayalı gösteri; organizasyon ve yarışmaları çok severler.
11 - 15 yaş arası çocuklar (kızlarda bir-iki yıl erken) artık ergenlik çağındadırlar. Akran dayanışması; aidiyet duygusu; takım ruhu; rekabet; başkalarını etkileme ve etkilenme; karşı cinsi etkileme ve etkilenme gibi özellikler görülür. Rekabete dayalı münazara gibi etkinlikler ve yarışmaları; spor ve sanata dayalı gösteri ve organizasyonları çok severler.
- Oyuncak seçimi
Çocuğun yaşı ilerledikçe ‘puzzle’; yap-boz; lego gibi oyuncakların ebatı küçülür ve daha ayrıntılı parçalar – şekiller - renkler kullanılır. Parmak boyası yerini aşama aşama pastel; mum; kuru ve sulu boyalara bırakır. (İleri aşamadaki materyali kullanan çocuk zaman zaman küçük yaşında kullandığı materyali de kullanacaktır; tabii...) Kukla; masal; evcilik ve meslek oyunları da yine daha ayrıntılı ve uzun süreli olur.
Kız ve erkek çocukların cinsiyetlerinden ötürü bazı oyuncaklarda farklılaşır.
Ön ergenlik döneminden itibaren zeka ve strateji; atari ve bilgisayar; el - göz koordinasyonu gerektiren oyun malzemeleri tercih edilir.
- Oyunun terapötik etkisi
PSİKOLOJİK ve SOSYAL GELİŞİM
Yaklaşık olarak 1;5 yaşlarında görülen yürüme ile birlikte çocuk yakın çevresini keşfe çıkar. Tüm eşyaları; odaları; dolapları vb. ne varsa yakından incelemek ister. Yetişkinler engel olunca da çok sinirlenir. Artık çocuğun “ben bir bireyim” deme dönemi gelmiştir. Bu dönemde en sevdiği sözcükler “ben; benim; bana ver; hayır” sözcükleridir. Çocuğun egosantrik = ben merkezci olduğu 1;5 – 3 yaş dönemi aslında ergenlik dönemi gibidir. Kuralların belirgin olduğu; sevginin ve ilginin yeterli olduğu durumlarda bu dönem daha rahat atlatılır.
2;5yaş çocuğu her ne kadar egosantrik = ben merkezci dönemindeyse de anaokuluna yarım gün başlayabilir. 3 yaş dönemi bitene kadar oyuncaklarını ve öğretmenini paylaşmakta zorluk çekse de yavaş yavaş alışacaktır.
4 yaşından itibaren çocuk aile içindeki yerini ve önemini bilir. Kendine güveni daha da gelişir. Daha sakin bir dönemdedir. Anaokulu eğitiminin önemli ve gerekli olduğu bir yaştadır. Çocuğun 4 - 6 yaşları arası sosyalleşmenin en hızlı olduğu dönemdir.İçindebulunduğu akraba; anasınıfı; anaokulu; apartman ve mahalledeki yerini ve önemini bilir. İnsanları etkileyen bireysel özelliklerinin yavaş yavaş farkına varır. Çevreden olumlu tepki aldığı davranışlarını tekrarlar; derecesini artırır.
5 – 6 yaş; okul öncesi döneminde bireysel gelişimin en hızlı ve belirgin olduğu dönemdir. Artık çocuğun şahsına münhasır olduğu zamandır.
7 - 11 yaş arasında okulun etkisi çok belirgindir. Artık bir gruba ait olma; taraftar olma; rekabet; yaşıtlarını etkileme ve yaşıtlarından etkilenme gibi pek çok yeni özellikler görülür. Birey ve ait olduğu grubun elemanı olma gururunu taşır; gerektiğinde savunur. Marka ilgisi ve merakı da bu nedenle bu yaşlarda yavaş yavaş başlar. Hemcinsleri ile sohbet etmeyi; oyun oynamayı tercih ederler. Kızlarda 9; erkeklerde 10 yaş çoğunlukla ön ergenlik dönemidir. Bu dönemde karşı cinsle iletişim başlar; artık birbirlerini etkileme konusunda dikkatlidirler. Çocukları bu yaştan itibaren mutlaka sanat veya spor dallarına yönlendirmek gerekir. Psikolojik – sosyal ve akademik gelişimleri için çok çok önemlidir.
11 - 15 yaş arası çocuklar (kızlarda bir - iki yıl erken) artık ergenlik çağındadırlar. Akran dayanışması; aidiyet duygusu; takım ruhu; rekabet; başkalarını etkileme ve etkilenme; karşı cinsi etkileme ve etkilenme gibi özellikler görülür. Çocukları bu yaşa kadar başlanmadıysa; bu yaştan sonra mutlaka profesyonel olarak sanat ve spor dallarından bir ya da ikisine yönlendirmek gerekir. Psikolojik – sosyal ve akademik gelişimleri için bu çok çok önemlidir.
15 – 17 yaş arası derslerin biraz veya çok fazla ihmal edildiği; karşı cinse ilişkin pek çok olumlu – olumsuz durumun yaşandığı ve bu yaşantıların hayatın merkezine oturduğu dönemdir. Aynı 1;5 – 3 yaş dönemindeki gibi hem aileye ihtiyaçları vardır hem de bağımsız olmak isterler. Aile ve yakın çevrelerindeki herkesin sözü önemlidir; alınganlık gösterirler; yakın çevrelerinden ya da popüler dünyadan kendilerine örnek aldıkları kişiler olur.
17 – 19 yaş arası ÖSS telaşı günlük yaşantılarını ve duygularını çok etkiler. Geleceğe yönelik planlar başlar. Temel olarak; ailede sevgi – ilgi – disiplin – eğitim; okulda eğitim – öğretim – aidiyet konularında eksiklik – aşırılık – yanlışlık – problemler varsa sınav kaygısı; gelecek endişesi; panik; umutsuzluk; öfke patlamaları; ani bir içe kapanma; kötü alışkanlıklar vb. pek çok olumsuzluklar yaşanabilir. Artık karakteristik özelliklerin çok belirgin olduğu bir dönemdir.
Not: Geçen yıllarda yapılmış bir araştırma sonucuna göre bilimsel olarak kanıtlanmış bir bilgi var. Bu bilgi; kızların ergenliğinin 23; erkeklerin ise 25 yaşlarında tamamlandığıdır.