Çocuk ve Oyuncak
ÇOCUKLAR HANGİ YAŞTA NE TİP OYUNLARDAN HOŞLANIR? HANGİ OYUNCAKLAR UYGUNDUR?
Oyun ; çocuğun tüm gelişim boyutlarını etki eder.Bunun yanı sıra;ailesiyle süre gelen iletişim bağına da etki eder.
Bebeklik;erken çocukluk;çocukluk döneminde;çocuğun anne babasıyla en yoğun iletişim kurma biçimidir oyun.Bu dönemdeki iletişim kurma yöntemini ailenin sağlıklı kullanabilmesi; daha sonraki dönemleri etkiler.Oyundaki paylaşımı;yoğunluğu;etkileşimi anne ve babasıyla yaşayan çocuk;diline daha çok hakim olmaya başladığı dönemden itibaren;daha çok anlatan;paylaşımcı;danışan bir yapı sergiler.Kendisini ifade etme konusunda daha rahat olur ve ebeveynine daha yakın hisseder.
Bu nedenle;çocuğunuzla birlikte oyun oynarken en çok önemsediğimiz konulardan bir tanesi;oyuncağın çocuk için uygun olduğunun yanı sıra;sizin için de ne kadar uygun olduğudur.Oyuncaktan ya da oyun türünden sizin de keyif almanız;çocuğunuzun keyfini ikiye katlar.Bazı oyunlar başlangıçta;çocukta bir gerilim oluşturabilir.Çocuk başarma ihtiyacı içinde olarak;oyuna ve oyuncağa tereddütle yaklaşabilir.”Bu yap-bozu be yapabilir miyim?” Başarı ve başarısızlığın öğrenilmiş davranışlar olduğundan yola çıkarak;çocuğun bu tereddütünü minimuma indirmek yaşına uygun oyuncak seçimiyle mümkündür.
4;5; ve 6 yaş çocukları ne şekilde oyun düzenlemekten hoşlanırlar ve hangi yaş grubu için hangi oyun türleri ve oyuncaklar uygundur?
4 YAŞ:
Çocuk 4 yaşından itibaren sosyal oyuna yatkındır.(Sosyodramaya) Evcilik; doktorculuk; polisçilik; tamircilik gibi bütün rollere girmek ister.Bunun için bol materyal sağlanması;çocuğun oyunun ayrılmaz parçası olan yaratıcılığını geliştirmesi için zemin sağlar.(Giysiler;aletler;bebekler;arabalar)Evde de;bu malzemelerin bulunması çocuğa keyif verir.
Hayvan figürleri.(Her yaşta ilgilerini çekiyor.)
3 yaşında;tek başına oynamayı tercih eden çocuk; küçük gruplarla oynamaya başlar.Fakat bu gruplar esnek ve değişkendir.
Oyun sırasında; çocuk kendi isteklerini ön planda tutar;oyuncak paylaşımını pek istemeyebilir.Bu da zaman zaman yaşıtlarıyla oynarken soruna yol açabilir.Arkadaşlarıyla başlattığı oyunu tek başına sürdürebilir.
Beden dengelerini;oyun sırasında kurmayı öğrendikleri bu dönemde bahçe oyuncaklarıyla çok ilgilidirler.Kol ve bacak kaslarının gelişiminin desteklenebilmesi ve enerjilerini boşaltabilmeleri açısından;açık havada oynanan tüm oyunlar son derece önem taşır.(Bahçe oyuncaklarıyla;topla;su ve kumla)
Müzik dinlemekten ve dans etmekten keyif alırlar.Bol bol birlikte şarkı söyleyip;ya da müzik dinleyip ;dans edebilirsiniz.
Parmak kuklalarını izlemekten keyif alırlar.Parmak kuklalarını bir çok problemi çözme de;de kullanabilirsiniz.Belli bir süre sonra;onlar da sizi taklit ederek;konuşturmayı denerler.
El-göz koordinasyonunun gelişimi;yaratıcılığını geliştirebilme becerisi açısından;lego;yapı blokları;çok önemli bir oyuncaklardır.Ahşap el-göz koordinasyonunu destekleyen oyuncaklar da alınabilr.
İnce el kaslarının gelişimi açısından bol boya;büyük kağıtlar;seramik hamuru gerekli materyallerdendir.
Dikkat süresine ve belleğe olumlu etki eden; domino; memory; puzzle (şekil-zemin algısı) oyuncaklar tercih edilmelidir.Çocuğun yapısına göre;10 parçayla başlayıp;20 –24 parçaya kadar çıkabilir.
Kitaplara ilgi başlamıştır.Liste verilmişti.Uykuya geçişte;öykü tamamlama.
Sürekli yetişkinlerle birlikte olma; oyun oynama isteği.Tam bunu ifade etmediğinde;anlamsız ısrarlar ve ağlama.
Sorun olan durumların çözümü için oyun kullanılabilir.(Atlama minderi;Elmaları Topla Oyunu;Aynanın Karşısında Oynama Oyunu)
5 YAŞ:
5 yaş çocuğu farklı toplumsal rolleri evcilik oyununda kullandığı gibi;cinsiyet oyunda rollerin belirlenmesinde etkilidir.Empati gelişmeye başlamıştır. Oyunda anne olmak; baba olmak önem kazanmaya başlar.Küçük gruplar halinde oyun yoğundur.Oyuncakları konuşturma.
Bebek seçiminde tek düzelik olmasın.Barbie.Hawk;Poni;Örümcek Adam;Batman.
El-göz koordinasyonuna yönelik etkinliklere ilgi artmıştır.Bol boya;kağıt;makas;artık materyal kutusu;etkinlik köşesi.(Tebrik kartları;..)Resimle çok ilgili olanlara küçük şovale alınabilir.
Mutfakta birlikte; yiyecek üretilebilir.Yoğurma maddeleri.
Açık havada;bisiklete binmek çok büyük keyif.Top ile oynanan oyunlar.
Bahçe oyuncaklarında kendilerini rahat hissettikleri için;kaydıraktan ters inme;...
Kitaplara ve harflere ilgi artmıştır.Kitap sayfalarını dikkatle çevirip;okuyor gibi yaparlar.El kuklalarını çok iyi konuşturabilirler.Dramatizelerde aktif olabilirler.
Toplu ve kurallı oyunlara geçiş.”Kim Bu?; Körebe; Differix; Trafik “
Akıllı Düğmeler.(6 yaşta da)
Lego;yapı blokları;kinex;
Kelime oyunları başlar.(Kelime türetme) 6 yaşta da.
Dikkat süresine ve belleğe olumlu etki eden;mikado;tangram;domino; memory; puzzle (şekil-zemin algısı) oyuncaklar tercih edilmelidir.Çocuğun yapısına göre;20 parçayla başlayıp;40 parçaya kadar çıkabilir.
Müzik dinlemekten ve dans etmekten keyif alırlar.Bol bol birlikte şarkı söyleyip;ya da müzik dinleyip ;dans edebilirsiniz
Marakas.
6 YAŞ
Kızlar kızlarla;erkekler;erkeklerle oynamaya başlar.Taklit çağının yoğun olduğu bir dönemdir.Arkadaşların hayatında çok önem kazandığı bir dönemdir.
Satranç oyunu.
Açık havada;bisiklete binmek çok büyük keyif.Top ile oynanan oyunlar;ip atlama;frizby.
El-göz koordinasyonuna yönelik etkinliklere ilgi artmıştır.Bol boya;kağıt;makas;artık materyal kutusu;etkinlik köşesi.(Tebrik kartları;..)Resimle çok ilgili olanlara küçük şovale alınabilir.Langırt.
Lego;kinex;yapı bloklarıyla komplike yapılar.
Dikkat süresine ve belleğe olumlu etki eden;mikado;tangram; domino; memory; puzzle (şekil-zemin algısı) oyuncaklar tercih edilmelidir.
Düğüm atma panosu.
SIKÇA SORULAN SORULAR:
1-Erkek çocuğun bebekle oynaması problem midir?
Erkek çocuk bebekle; kız çocuk araba ile oynayabilir.Bunun ardında cinsel rolle ilgili bir problem olduğunu düşünmek anlamlı değildir.Bir davranışın sıklığı;yoğunluğu problem olup;olmadığını gösterir.
Hep aynı oyuncakla oynamak;başka hiçbir oyuncakla ilgilenmek gibi bir tutumu varsa;bukonuda çocuğun ilgi alanını genişletmek uygun olur.
2-Çocuğumla oyun oynamaktan çok sıkılıyorum.Ne yapabilirim?
Çocuğunuzun sevdiği oyun türlerini gözden geçirin.Kendinizin de sevdiği oyunları gözden geçirin.Kesişen oyun türü varsa;onu oynamaya çalışın.Çünkü çocuklar keyifsiz oynadığınız oyundan tatmin olmaz.
"Yok böyle bir oyun türü " diyorsanız; oyuncakçı dükkanını taramanızı;kendinize yön verebilecek bir aktivite kitabı satın almanızı; hiçbiri fayda etmiyor ise de; yol yakınken bir uzmandan yardım almanızı öneririm.
3-Oğlum çok sert oyunları seviyor;zarar veriyor;bazen kendi de zarar görüyor;ne yapmalıyım?
Çocuğun oyun biçimi; özgün yapısının yanısıra zamanını nasıl değerlendirdiğini de gösterir.Televizyonun denetimli seyredilmesi; şiddet içeren öğelerin bulunduğu görüntülerin çocuk tarafından izlenmemesi son derece önemli.Aksi takdirde çocuk;şiddet göstermeyi doğal algılayıp;bunu bir duygu dışavurumu olarak görebiliyor.
Oyuncak seçiminde şiddet çağrıştıran oyuncakların satın alınmaması;anne babaya düşen başlıca görevlerden.
Çocuğun enerjisi doğru şekilde yönlendirilebilinir.Sportif bir aktivite yönlenebilir;ya da açık hava etkinliklerine ağırlık verilebilinir.