Folik Asit ve Pantotenik Asit Hakkında Bilmek İstedikleriniz
Folik Asit
Günlük Alınması Önerilen Miktar
Yetişkin erkek ve kadınlar için günük alınması önerilen miktar 400 mikrogramdır.
Kaynakları
Yeşil sebzeler; karaciğer ve tam tahıllar; yağlı tohumlar; kurubaklagiller; karnabahar; lahanadır.
Folik Asitin Vücudumuzda Taşınması ve Emilimi
Folik asit ince barsaklardan emilir. Vücudumuzda özellikle karaciğer başta olmak üzere 10 gram folik asit depolanır. Depolanan miktar günlük gereksinimle karşılaştırıldığında çok fazla olmadığı için yeterli düzeyde alınmazsa 2-3 ay gibi kısa bir sürede bu vitaminin yetersizliği oluşabilir.
Folik Asitin Görevleri
· Vücudumuzda hücre çoğalmasını kontrol eden DNA ve RNA üretimine yardım ederek yeni hücrelerin yapımında önemli rol oynar.
· Kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin yapımı için B12 vitamini ile birlikte çalışır.
· Kalp hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterebilir.
· Bebeklerde doğumda gelişebiecek nöraltüp defekti olarak adlandırılan durumun engellenmesinde yardımcıdır.
Yetersizlik
Yetersizlik Görülme Oranı ve Nedenleri
Folik asit depoları günlük alım ile çok az ilişkilidir. Bu nedenle yetersizlik; özellikle hızlı büyüme döneminde birkaç haftada kendini gösterir.
Folik asit yetersizliğinin temel nedenleri ;
1- Yetersiz alım ; Alkolikler; zayıflama diyeti uygulayan bireyler ve yaşlılar da görülen fakir bir diyetle beslenme en yaygın nedenidir.
2- Artan gereksinim; hücre büyümesinin hızlı olduğu durumlardır.
· Hamileler; infantlar veya adolesanlar
· Kanser; inflamatuar durumlar veya iyileşme dönemi
· Hemolitik anemiler
3- Emilim bozuklukları; Çölyak hastalığı veya ince barsak rezeksiyonu gibi durumlarda oluşur.
4- İlaç kullanımı;
· Antikonvülsanlar(fenitoin ve fenobarbiton gibi)-emilim bozulur.
· Dihidrofolat redüktaz inhibitörleri(örneğin; metotreksat)
· Antimalarya ilaçları(primetamin gibi)
5- B12 vitamini yetersizliğinin dolaylı etkisi; B12 vitamini folatın aktif formunun yeterli düzeyde sağlanabilmesi için gereklidir. Diyette yeterli düzeyde folat bulunsa bile B12 vitamini yoksa folatyetersizliği görülür.
Hamilelikte folat yetersiziliği
Fetüste nöral tüp gelişiminin folatın varlığına bağlı olduğu bilinmektedir. Hamile kalmayı düşünen tüm kadınların spina bifida ve anensefali gibi nöral tüp defektlerinin riskini azaltmak için profilaktik olarak ek folat kullanmaları gerekir. Kritik dönem gebeliğin başlangıcından itibaren ilk birkaç haftadır. Bu nedenle kadınların gebeliğin başlandıcından itibaren bu dönemde ek folat alımına başlamaları gerekir. Nöral tüp defekti ile doğan bir bebeğe sahip olan kadının ikinci bebeğinde aynı sorun ile karşılaşma riski 1:20‘dir. Folat suplemanlarının kullanımının bu riski azalttığı gösterilmiştir.
B12 vitamini ve folat yetersizliklerinin karşılaştırılması
Her ikisinin yetersizliği de makrositik; megaloblastik anemiye neden olabilir. Yetersizlikten şüphelenilen hastalarda her ikisinin de yetersizliği varsa mutlaka her iki vitaminin de yetersizliği araştırılmalıdır. Çünkü folik asit uygulaması anemiyi düzeltir fakat B12 vitamini yetersizliğini maskeler. Bu nedenle; pernisiyöz anemi ve diğer B12 vitamini yetersizliklerinin tedavisinde; geri dönüşsüz periferal nöropatiyi çabuklaştırabileceği için folat kesinlikle tek başına uygulanmamalıdır.
Tanı ve Tedavi
Folik asit yetersizliği oluştuğunda vitaminin idrar ve gaita ile atılan miktarı azalır. Kandaki ve karaciğerdeki düzeyi düşer. Tedavi hekim kontrolünde yapılır. Gün içinde ağızdan ek folik asit tabletleri ve ihtiyaç duyulan diğer suplemanlar kullanılarak tedavi edilir.
Aşırı Miktarda Folik Asit Alımı
Çok yüksek düzeyde folik asit alımı B12 vitamini yetersizliğini baskılayabilir. Birçok ilaç ile etkileşime girebilir. Supleman olarak çok yüksek düzeyde alındığında yararlı bir etksine rastlanmamıştır.
Pantotenik asit
Günlük Alınması Önerilen Miktar
Yetişkin kadın ve erkekler için günlük alınması öneriln miktar 5 mg’dır.
Kaynakları
Birçok besinde bulunmakla birlikte yumurta; süt ve ürünleri; etler; bulgur; karnabahar; kuru baklagiller; tam tahıllar; karaciğer ve maya en iyi kaynaklarıdır.
Pantotenik Asitin Görevleri
Hücrelerimizde enerji üretilmesine yadım eder.
Besinlerle aldığımız yağ; karbonhidrat ve proteinlerin vücudumuzda kullanılmasına yardım eder.
Yetersizlik
Yetersizlik Görülme Oranı ve Nedenleri
Pantotenik asit yetersizliği yeterli ve dengeli bir diyetle beslenen sağlıklılı kişilerde az rastlanan bir sorundur. Pantotenik asitten yetersiz saflaştırılmış diyetlerle beslenen kişilerde kusma; karın ağrıları; kramplar ve yorgunluk gibi spesifik olmayan belirtiler görülmüştür.
Aşırı Miktarda Pantotenik Asit Alımı
Aşırı pantotenik asit alımı durumunda gözle görülebilen tek belirti aralıklı ishal ve vücutta ödem oluşmasıdır.
Günlük Alınması Önerilen Miktar
Yetişkin erkek ve kadınlar için günük alınması önerilen miktar 400 mikrogramdır.
Kaynakları
Yeşil sebzeler; karaciğer ve tam tahıllar; yağlı tohumlar; kurubaklagiller; karnabahar; lahanadır.
Folik Asitin Vücudumuzda Taşınması ve Emilimi
Folik asit ince barsaklardan emilir. Vücudumuzda özellikle karaciğer başta olmak üzere 10 gram folik asit depolanır. Depolanan miktar günlük gereksinimle karşılaştırıldığında çok fazla olmadığı için yeterli düzeyde alınmazsa 2-3 ay gibi kısa bir sürede bu vitaminin yetersizliği oluşabilir.
Folik Asitin Görevleri
· Vücudumuzda hücre çoğalmasını kontrol eden DNA ve RNA üretimine yardım ederek yeni hücrelerin yapımında önemli rol oynar.
· Kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin yapımı için B12 vitamini ile birlikte çalışır.
· Kalp hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterebilir.
· Bebeklerde doğumda gelişebiecek nöraltüp defekti olarak adlandırılan durumun engellenmesinde yardımcıdır.
Yetersizlik
Yetersizlik Görülme Oranı ve Nedenleri
Folik asit depoları günlük alım ile çok az ilişkilidir. Bu nedenle yetersizlik; özellikle hızlı büyüme döneminde birkaç haftada kendini gösterir.
Folik asit yetersizliğinin temel nedenleri ;
1- Yetersiz alım ; Alkolikler; zayıflama diyeti uygulayan bireyler ve yaşlılar da görülen fakir bir diyetle beslenme en yaygın nedenidir.
2- Artan gereksinim; hücre büyümesinin hızlı olduğu durumlardır.
· Hamileler; infantlar veya adolesanlar
· Kanser; inflamatuar durumlar veya iyileşme dönemi
· Hemolitik anemiler
3- Emilim bozuklukları; Çölyak hastalığı veya ince barsak rezeksiyonu gibi durumlarda oluşur.
4- İlaç kullanımı;
· Antikonvülsanlar(fenitoin ve fenobarbiton gibi)-emilim bozulur.
· Dihidrofolat redüktaz inhibitörleri(örneğin; metotreksat)
· Antimalarya ilaçları(primetamin gibi)
5- B12 vitamini yetersizliğinin dolaylı etkisi; B12 vitamini folatın aktif formunun yeterli düzeyde sağlanabilmesi için gereklidir. Diyette yeterli düzeyde folat bulunsa bile B12 vitamini yoksa folatyetersizliği görülür.
Hamilelikte folat yetersiziliği
Fetüste nöral tüp gelişiminin folatın varlığına bağlı olduğu bilinmektedir. Hamile kalmayı düşünen tüm kadınların spina bifida ve anensefali gibi nöral tüp defektlerinin riskini azaltmak için profilaktik olarak ek folat kullanmaları gerekir. Kritik dönem gebeliğin başlangıcından itibaren ilk birkaç haftadır. Bu nedenle kadınların gebeliğin başlandıcından itibaren bu dönemde ek folat alımına başlamaları gerekir. Nöral tüp defekti ile doğan bir bebeğe sahip olan kadının ikinci bebeğinde aynı sorun ile karşılaşma riski 1:20‘dir. Folat suplemanlarının kullanımının bu riski azalttığı gösterilmiştir.
B12 vitamini ve folat yetersizliklerinin karşılaştırılması
Her ikisinin yetersizliği de makrositik; megaloblastik anemiye neden olabilir. Yetersizlikten şüphelenilen hastalarda her ikisinin de yetersizliği varsa mutlaka her iki vitaminin de yetersizliği araştırılmalıdır. Çünkü folik asit uygulaması anemiyi düzeltir fakat B12 vitamini yetersizliğini maskeler. Bu nedenle; pernisiyöz anemi ve diğer B12 vitamini yetersizliklerinin tedavisinde; geri dönüşsüz periferal nöropatiyi çabuklaştırabileceği için folat kesinlikle tek başına uygulanmamalıdır.
Tanı ve Tedavi
Folik asit yetersizliği oluştuğunda vitaminin idrar ve gaita ile atılan miktarı azalır. Kandaki ve karaciğerdeki düzeyi düşer. Tedavi hekim kontrolünde yapılır. Gün içinde ağızdan ek folik asit tabletleri ve ihtiyaç duyulan diğer suplemanlar kullanılarak tedavi edilir.
Aşırı Miktarda Folik Asit Alımı
Çok yüksek düzeyde folik asit alımı B12 vitamini yetersizliğini baskılayabilir. Birçok ilaç ile etkileşime girebilir. Supleman olarak çok yüksek düzeyde alındığında yararlı bir etksine rastlanmamıştır.
Pantotenik asit
Günlük Alınması Önerilen Miktar
Yetişkin kadın ve erkekler için günlük alınması öneriln miktar 5 mg’dır.
Kaynakları
Birçok besinde bulunmakla birlikte yumurta; süt ve ürünleri; etler; bulgur; karnabahar; kuru baklagiller; tam tahıllar; karaciğer ve maya en iyi kaynaklarıdır.
Pantotenik Asitin Görevleri
Hücrelerimizde enerji üretilmesine yadım eder.
Besinlerle aldığımız yağ; karbonhidrat ve proteinlerin vücudumuzda kullanılmasına yardım eder.
Yetersizlik
Yetersizlik Görülme Oranı ve Nedenleri
Pantotenik asit yetersizliği yeterli ve dengeli bir diyetle beslenen sağlıklılı kişilerde az rastlanan bir sorundur. Pantotenik asitten yetersiz saflaştırılmış diyetlerle beslenen kişilerde kusma; karın ağrıları; kramplar ve yorgunluk gibi spesifik olmayan belirtiler görülmüştür.
Aşırı Miktarda Pantotenik Asit Alımı
Aşırı pantotenik asit alımı durumunda gözle görülebilen tek belirti aralıklı ishal ve vücutta ödem oluşmasıdır.