Psikodrama; spontan tiyatrodan esinlenerek Moreno tarafından geliştirilmiş bir terapi tekniğidir.
Bir psikodrama terapisti olmak için; psikoloji; psikolojik danışma; tıp gibi alanlardan birinden lisans diplomasına sahip olduktan sonra; uzunca bir eğitimden geçmek gerekir. Uzun yıllar süren terapi eğitimi süresince; eğitimi alan kişiler; önce kendileri terapiden geçerler. Teorik bilgi aldıkları seminerlere katılırlar. Daha sonra süpervizyon eşliğinde grup yönetirler. Başarılı bir şekilde yaptıkları grubu tamamlayabilenler; sınavdan da başarılı olurlarsa bir tez hazırlayarak yardımcı terapist olurlar. Bu aşamada; süpervizyon eşliğinde grup yönetebilirler. Benzer bir sürece devam ederek; terapist olma hakkı elde ederler. Bir psikodrama terapisti; çalışma alanını kendisi belirleyebilir.
Psikodrama yaygın olarak grup çalışması şeklinde kullanılır.
Kişisel gelişimde; kişinin kendini tanıması; kararsızlıklarından; kaygılarından kurtulup hayatın akışına katılması; hedeflerinin peşinden umutla ve inançla koşabilmesi; üretebilmesi; sağlıklı ilişkiler kurabilmesi; bağışlayabilmesi; içindeki sevgiyi ortaya çıkartabilmesi; yaşamında mutlu; huzurlu ve başarılı olması amaçlarıyla kullanılır.
Psikodramada geçmiş ya da gelecek; hayaller; korkular; rüyalar “şimdi ve burada” ya getirilerek çalışılır.
Psikodrama Gruplarından Neler Öğreniyoruz?
Aslında; hayatımız boyunca; gelişimimiz devam ediyor. Ancak psikodrama gruplarında; gelişimimizi; kendi kontrolümüz altına alabiliyoruz.
Karar veremediğimiz seçenekler arasından; kendimiz için en doğru olanıyla tanışıyoruz.
Kaygı ve korkularımızla karşılaşmayı ve başa çıkmayı öğreniyoruz.
Suçluluk duygularımızın; hayatımızı nasıl etkilediğini ve kendimizi bağışlamak ve kendimizi sevmek için neler yapabileceğimizi öğreniyoruz.
Psikodrama Gruplarında Çalışma Nasıl Olur?
Her sene; psikodrama grupları başladığında; yeni bir heyecan ve yeni bir umut oluşur. İlk oturum; grup üyelerinin; o yıl için; kendinden ve hayattan beklentilerinin neler olduğunu keşfettikleri ve ifade ettikleri bir grup oyunuyla başlar.
İlerlemiş gruplarda; ikinci oturumdan itibaren “protogonist” ile çalışmalara başlanır. “Protogonist” diye tanımlanan kişi; o haftaki oturumda çalışmak istediği konuyu açıklar. ‘İlerlemiş grup’ diye söz ettiğimiz durum; aynı grup üyelerinin; belli bir süre birlikte psikodrama gruplarına katılmış olması ve aralarında güven ilişkisinin gelişmiş olmasıdır. Güven geliştikten sonra; bu çalışma gruplarında herkes; her konuyu çalışabilmektedir.
Genellikle; birden fazla kişi; kendi konusunu çalışmak ister. Bir seçim yapılır. Ve genelde; bir kişinin konusu çalışılır. Ancak psikodrama gruplarında; konusunu çalışan kişi; sahnede oyununu oynarken; diğer grup üyelerine roller verir. Pek çok grup üyesi - bazen hepsi - sahnede rollerini alırlar. Bu roller sırasında; kendileri ve diğerleri ile ilgili pek çok bilgi edinirler.
Grup üyesi; bir role boşu boşuna seçilmez. Role seçilen kişilerden; paylaşım sırasında; sık sık; ‘ bu tam bana göre ‘ ya da ‘ beni anlatan bir rol oldu ‘ cümlesini duyarız. Bu; aslında şaşırtıcı değildir! Bu; tele ilişkisidir. İnsanlar birbirini tanımasa da; birbirlerini hissedebilirler. Bu sırada dirençler de teker teker kırılır. Bir kişinin kendi başına asla fark etmeyeceği ya da itiraf etmeyeceği duygu ve düşünceleri; başkasının rolündeyken ağzından dökülüverir. Ve paylaşım sırasında; kendisiyle rolün ilişkisini anlayıp bağlantı kurabilir.
Psikodrama gruplarında üyeler; günlük yaşam akışları içinde; kendilerini etkileyen olayları; gelecekle ilgili planlarını; alacağı kararları; rüyalarını; korkularını; öfkelerini; geçmişle ilgili içinde ukde kalmış durumları; günlük hayatlarındaki kişiler arası ilişkileri; motivasyon ihtiyaçlarını; liderlik becerilerini; empati yeteneklerini; evlilik ilişkisi içindeki çıkmazlarını; eş seçimi ya da evlilik konusundaki kararsızlıklarını; hayır deme becerilerini; uyum ve anlayış gösterme yeteneklerini vb. çalışırlar.
Psikodrama grubunda her şeyi çalışmak mümkündür!
Bir kişi; kendini tanımak ve geliştirmek için pek çok yol kullanabilir. İnsanlarla konuşmak; gezmek; yeni kültürler tanımak; okumak; film; tiyatro vb. izleyerek üzerinde düşünmek; bilgileri içinde analizler yaparak; yeni yorumlara ulaşmak; kişinin büyüme sürecine ciddi katkılar yapmaktadır. Ancak psikodrama grup çalışmalarında birey; hangi yönlerini geliştirebileceğini keşfederek onun üzerine gidebilir. Böylece normal gelişim sürecinde belki on; belki yirmi yıl sonra fark edeceklerini bir - iki yıl içinde fark ettiği için; değişmek ve yeniden yapılanmak için zamanı kalır.
Bir kişi mutsuzluklarını; içsel huzursuzluklarını tanımadan devam ettiği zaman genellikle hastalanır. Bu hastalıklar bazen psikolojik kökenli de olsa; fiziksel boyutlarla ortaya çıkar. Tedavi olurlar. Farklı bir noktadan; yeni semptomlar ortaya çıkar. Yeniden aynı süreç tekrarlanır. Bir semptom ortadan kalkar; diğeri ortaya çıkar. Bu aslında; psikolojik rahatsızlıklarda da görülen bir durumdur. Panik atak; depresyon; anksiyete gibi rahatsızlıkların ortaya çıkardığı semptomlar; ilaçla tedavi edilerek iyileştirilse de iç dünyada; onu oluşturan olumsuz bilgiler değişmedikçe; başka semptomlarla ortaya çıkacaktır.
Psikodrama gruplarında; kişinin hayatında; ya da geçmişinde; kendisini mutsuz eden yaşantıları anlaması ve bunları farklı algılamak ya da değiştirmek için gerekli gücü kazanması sağlanır.
Evlilik ilişkisi hakkında; dışarıdan fikir beyan etmek çok kolaydır. Dışarıdan bakıldığında kolayca anlaşılan davranış biçimini; kişinin kendi kendisine anlaması çok zordur. Psikodrama grup çalışmasında; bir kişinin; hem kendisini dışarıdan seyretme şansı vardır hem de eşinin rolüne girerek; onun neler hissettiğini anlaması mümkün olmaktadır.
Kadın erkek ilişkilerinde; arkadaşlık ilişkilerinde; üst ast ilişkilerinde; aile ilişkilerinde yaşanan problemler; genellikle birbirlerini anlamamak; yanlış anlamak; farklı beklentiler içinde olmak gibi durumlardan ortaya çıkar. Gruplarda; bunların farkına varmak her zaman mümkündür. Ayrıca iletişimimizde kullandığımız yapının; ilişkimizi nasıl etkilediğini fark ettikten sonra; bunu değiştirebiliriz. Ancak bunu değiştirmeye yönelik dirençlerimiz devreye girebilir. Bu durumda; geçmiş zamanlarda öğrendiğimiz temel bilgileri tanıyıp; onlarla ilgilenebiliriz.
Psikodrama gruplarında; bazen 2 saatlik bir çalışmada; 20 yılı izleyebiliriz.
Psikodrama gruplarında; kişisel gelişimi sağlayarak; ayaklarımızı güvenle yere basmayı hedefleriz.