Kürtaj Nedir; Nasıl Yapılır
Kürtaj öncesi hazırlık
Kürtaj işlemi öncesinde tam jinekolojik muayene ve transvaginal ultrasonografi ile değerlendirme yapılmalıdır.
Kürtaj yöntemi
Günümüzde genellikle vakum aspirasyon yöntemi ile küretaj yapılmaktadır. Bu işlem sırasında kullanılan vakum sistemi Karmen kanülü olarak isimlendirilmektedir. Bu sistemin uçları plastik olup bir defa kullanıldıktan sonra atılmalı ve tekrar kullanılmamalıdır. Rahim kanalına uygun ebadlarda farklı uçları mevcuttur.
Kürtaj işlemi jinekolojik masada muayene ve ultrasonografik incelemeyi takiben yapılır. Ultrasonografi ile gebelik haftası kesin olarak saptanmalıdır. Son adet tarihinin ilk gününe göre yapılan hesapta gebelik haftasının 10 haftanın üstünde yapılmamaktadır.
Kürtaj ve anestezi
Bu işlem sırasında genel anestezi yada lokal anestezi uygulanabilir. Daha önce doğum yapmamış veya sezaryen ile doğum yapmış hastalarda sıklıkla genel anestezi tercih edilir. Lokal anestezi ile rahim ağzının her iki yanına anestezik ilaç enjekte edildiği halde rahatsızlık hissi ve vakum esnasında ağrı duyulabilir. Kürtajın psikolojik etkisi de düşünüldüğünde genel anestezi tercih edilmektedir. Genel anestezi tecrübeli bir anestezi uzmanı tarafından verilmelidir.Anestezi süresi kürtaj işlemi kısa olduğu için 3-5 dakika kadardır. Uyanma süresi genellikle 5-6 dakikadır.İşlem sonrası 45-50 dakika dinlenmenin ardından anestezi etkisi geçtiği için hasta evine gidebilmekte ve normal yaşantısına dönmektedir. İşlem öncesi mutlaka 6 saat açlık gerekir. Su ve sigara içilmesine de izin verilmez.
Kürtaj öncesi daha önce geçirilmiş operasyon ve hastalıklar sorgulanır.Çiftlerin her ikisinin kan gruplarının da bilinmesi gerekmektedir.Anne kan grubu negatif ve baba kan grubu pozitif ise Rh uygunsuzluğu söz konusu olduğundan kürtaj işlemi sonrası ilk 72 saat içinde uyuşmazlık iğnesinin yapılması ilerdeki gebeliklerin sağlıklı olması açısından çok önemlidir.Bu nedenle çiftlerin her ikisinin kan gruplarını bilmesi gerekmektedir.
Rahim ağzının görülebilmesi için önce vajinal spekulum yerleştirilir. Vagina ve rahim ağzı özel bir solüsyonla silinir.Rahim tek dişli olarak isimlendirilen bir alet ile tutulup çekilir ve düz hale getirilir. Lokal anestezi uygulanacak ise bu işlemden sonra lokal anestezik ilaç yapılır. Genel anestezi uygulanan hastalar bu prosedürü başından itibaren hiç hissetmezler ve görmezler. Buji olarak isimlendirilen aletler yardımı ile gebelik haftasının büyüklüğüne göre rahim ağzı genişletilir. Daha önce doğum yapmış ve gebelik haftası küçük hamilelerde bu dilatasyon bazen gerekmemektedir. Lokal anestezi uygulanan kadınlarda kürtaj işleminin en sıkıntılı ve ağrılı dönem bu dönemdir.
Dilatasyonun yani rahim ağzını genişletmenin ardından steril olan ve özel boyutlarda olan plastik kanüller ile rahim ağzından girilerek rahim boşluğuna ulaşılır. Kanülün ucu özel üretilmiş ve 60 santilitrelik vakum yaratan özel enjektöre monte edilir;enjektör ile negatif basınç sağlanarak rahim içi emilerek temizlenir.Bu yöntem ile keskin;metal küretlerin kullanımı aza indirilmiştir.Eskiden keskin metal küretler ile yapılan kürtajlarda rahim delinmesi;yapışıklık riski daha fazla olmaktaydı. Keskin küretler ile yapılan kürtaş sadece tanı ve biopsi amaçlı Yöntemlerde kullanılmakta olup doğru ve yeterli parça alınması için şarttır.
Anesteziye bağlı riskler nedir?
Lokal anestezi; ile yapılan kürtajda rahim ağzı tek dişli ile tutulu iken ve dilatasyon (rahim ağzının açılması) sırasında ani ağrıya bağlı tansiyon düşmesi; terleme; fenalık hissi ve bayılma oldukça sık görülmektedir. Vakumun yarattığı çekilme hissi de karında kramp tarzına ağrı ve bulantı-kusmaya sebep olabilmektedir. Bu gibi durumda kürtaja ara verilir veya hemen bitirilerek hastanın ayakları yukarı kaldırılıp tansiyonun düzelmesine ve fenalık hissinin geçmesine yardımcı olunur. Ağrıya bağlı şok durumu dahi olabilir. Hemen hastaya damar yolu açılıp serum verilmesi ve gerekli ilaç ile destek tedavisi yapılması gerekebilir. Daha çok lokal anestezi ile yapılan 7 hafta ve daha büyük kürtajlarda sık görülebilir.
Genel anestezi; Riskleri hasta yaşı; genel sağlık durumu; sistemik hastalık varlığı gibi faktörlere bağlıdır.Genel anestezi uzman ve tecrübeli anestezi doktoru tarafından uygulanmalıdır. Kürtaj süresinin kısa olması (3-5 dakika) ve yüzeyel anestezi yapılması riskin çok fazla olmamasını sağlamaktadır. Genellikle hastalar anesteziden uyanırken bazen bulantı- kusmaları olur veya psikolojik sebeplerden dolayı ajite olup ağlayarak uyanırlar.
Kürtaj sonrası olumsuzluklar nedir?
1-Perforasyon (rahim delinmesi ):
Gebe rahmi yumuşak olduğu için dikkatsizce yapılan sert bir hareketle delinebilir.Risk gebelik yaşı büyüdükçe artmakla beraber vakum küretajlarda plastik kanüller kullanıldığından nadir görülür.Çoğu kere delik küçük ve rahmin tepe kısmında olduğundan kanama olmaz ve kendiliğinden kapanır.Delinme alanı büyükse kanama olacağından acil ameliyatla alınması gerekir.
2-Enfeksiyon:
Hijyenik olmayan ortamda işlemin yapılması veya kişinin kendi ihmali (kürtaj sonrası erken cinsel ilişki; havuza girme; antibiyotikleri düzenli kullanmama; dış ortamdan enfeksiyon alma gibi..) sonucu 5-6 gün sonra enfeksiyon gelişebilir. Ağrı;akıntı ve fazla kanama görülür. Koruyucu antibiyotik önlem için kullanılmalıdır. Fallop tüplerinde hasara;rahim içi tabakada yapışıklıklara neden olabilir.
3-Gebeliğin devamı:
Gebelik kesesi rahim içinde görüntülenmeden; çok erken dönemde yani 5 haftadan önce yapılan kürtajlarda meydana gelebilir. Kürtaj sırasında vakum ile kese çok küçük olduğu için alınamaz.1 hafta sonra yapılan kontrolde tespit edilir ve ikinci bir kürtaj gerekir.
4- Asherman sendromu (yapışıklık):
Kürtaj sonrası rahim içi duvarlarında gelişen yapışıklık sonucu adet miktarında azalma ;adet görememe halidir. Kısırlığa neden olabilir.Rahim içi dokusunun keskin küretle kazınması veya kürtaj sonrası enfeksiyon gelişmesi sonucu oluşur.Tedavi olarak spiral takılıp rahim içini destekleyecek hormon ilaçları verilir.Rahim filmi ile kesin tanı konur. Tedavi için gerekirse Histeroskopi uygulanabilir.
Kürtaj sonrası dikkat edilmesi gereken hususlar?
Kürtaj sonrası ilk gün alkol almamaya dikkat edin ;Kürtaj sonrası size tavsiye edilen antibiyotik ve ağrı kesiciyi düzenli bir şekilde alın. Eğer kan uyuşmazlığı (Rh uygunsuzluğu) ver ise kürtaj sonrası 72 saat içinde “uyuşmazlık iğnesi” anti- D yapmayı unutmayın.
Kürtaj sonrası kanama: olabilir ve genellikle 3-4 gün sonra adet tarzında; fazla olmayan ve bazen 10-15 gün devam eden genellikle siyah ve koyu renkte; bazen kan pıhtıları içeren kürtaj sonrası kanamalar başlayabileceğini ve bunun normal olduğunu unutmayın..
Kürtaj sonrası banyo:1 hafta geçince herşey yolunda olsa dahi mutlaka doktorunuza kontrole gidin. Kürtajdan sonra dilerseniz ayaktan istediğiniz kadar duş alarak banyo yapabilirsiniz. Kürtaj sonrası 2-3 hafta havuz ;deniz; küvette; banyo ve jakuzi mutlaka yasaktır; buna dikkat edin..
Kürtaj sonrası adet 4-6 hafta içinde normal adetin görülmesi gerekir.Eğer kürtaş sonrası 45 gün içinde adet görülmez ise doktora başvurmak gerekir.Kürtaj sonrası adet görememe ve kürtaj sonrası adet gecikmesi 45 günü aşıyor ise mutlaka muayene olmanız gerekir.
Kürtaj sonrası cinsellik. Kürtaj sonrası cinsellik ve kürtajdan sonra cinsel ilişki 2-3 hafta ortalama önerilmez; buna dikkat edin. Kürtajdan sonra cinsel ilişki yasaklı dönem dahilinde olursa bir enfeksiyon ve takrar bir kürtaj sonrası geblik (yeni bir gebelik) riski oluşturabilir; unutmayın..
Kürtaj sonrası korunma için hekiminizden mutlaka danışma alın.Kürtajdan sonra gebelik korunma olmaz ise tabii ki tekrar olabilir.
Kürtaj işlemi öncesinde tam jinekolojik muayene ve transvaginal ultrasonografi ile değerlendirme yapılmalıdır.
Kürtaj yöntemi
Günümüzde genellikle vakum aspirasyon yöntemi ile küretaj yapılmaktadır. Bu işlem sırasında kullanılan vakum sistemi Karmen kanülü olarak isimlendirilmektedir. Bu sistemin uçları plastik olup bir defa kullanıldıktan sonra atılmalı ve tekrar kullanılmamalıdır. Rahim kanalına uygun ebadlarda farklı uçları mevcuttur.
Kürtaj işlemi jinekolojik masada muayene ve ultrasonografik incelemeyi takiben yapılır. Ultrasonografi ile gebelik haftası kesin olarak saptanmalıdır. Son adet tarihinin ilk gününe göre yapılan hesapta gebelik haftasının 10 haftanın üstünde yapılmamaktadır.
Kürtaj ve anestezi
Bu işlem sırasında genel anestezi yada lokal anestezi uygulanabilir. Daha önce doğum yapmamış veya sezaryen ile doğum yapmış hastalarda sıklıkla genel anestezi tercih edilir. Lokal anestezi ile rahim ağzının her iki yanına anestezik ilaç enjekte edildiği halde rahatsızlık hissi ve vakum esnasında ağrı duyulabilir. Kürtajın psikolojik etkisi de düşünüldüğünde genel anestezi tercih edilmektedir. Genel anestezi tecrübeli bir anestezi uzmanı tarafından verilmelidir.Anestezi süresi kürtaj işlemi kısa olduğu için 3-5 dakika kadardır. Uyanma süresi genellikle 5-6 dakikadır.İşlem sonrası 45-50 dakika dinlenmenin ardından anestezi etkisi geçtiği için hasta evine gidebilmekte ve normal yaşantısına dönmektedir. İşlem öncesi mutlaka 6 saat açlık gerekir. Su ve sigara içilmesine de izin verilmez.
Kürtaj öncesi daha önce geçirilmiş operasyon ve hastalıklar sorgulanır.Çiftlerin her ikisinin kan gruplarının da bilinmesi gerekmektedir.Anne kan grubu negatif ve baba kan grubu pozitif ise Rh uygunsuzluğu söz konusu olduğundan kürtaj işlemi sonrası ilk 72 saat içinde uyuşmazlık iğnesinin yapılması ilerdeki gebeliklerin sağlıklı olması açısından çok önemlidir.Bu nedenle çiftlerin her ikisinin kan gruplarını bilmesi gerekmektedir.
Rahim ağzının görülebilmesi için önce vajinal spekulum yerleştirilir. Vagina ve rahim ağzı özel bir solüsyonla silinir.Rahim tek dişli olarak isimlendirilen bir alet ile tutulup çekilir ve düz hale getirilir. Lokal anestezi uygulanacak ise bu işlemden sonra lokal anestezik ilaç yapılır. Genel anestezi uygulanan hastalar bu prosedürü başından itibaren hiç hissetmezler ve görmezler. Buji olarak isimlendirilen aletler yardımı ile gebelik haftasının büyüklüğüne göre rahim ağzı genişletilir. Daha önce doğum yapmış ve gebelik haftası küçük hamilelerde bu dilatasyon bazen gerekmemektedir. Lokal anestezi uygulanan kadınlarda kürtaj işleminin en sıkıntılı ve ağrılı dönem bu dönemdir.
Dilatasyonun yani rahim ağzını genişletmenin ardından steril olan ve özel boyutlarda olan plastik kanüller ile rahim ağzından girilerek rahim boşluğuna ulaşılır. Kanülün ucu özel üretilmiş ve 60 santilitrelik vakum yaratan özel enjektöre monte edilir;enjektör ile negatif basınç sağlanarak rahim içi emilerek temizlenir.Bu yöntem ile keskin;metal küretlerin kullanımı aza indirilmiştir.Eskiden keskin metal küretler ile yapılan kürtajlarda rahim delinmesi;yapışıklık riski daha fazla olmaktaydı. Keskin küretler ile yapılan kürtaş sadece tanı ve biopsi amaçlı Yöntemlerde kullanılmakta olup doğru ve yeterli parça alınması için şarttır.
Anesteziye bağlı riskler nedir?
Lokal anestezi; ile yapılan kürtajda rahim ağzı tek dişli ile tutulu iken ve dilatasyon (rahim ağzının açılması) sırasında ani ağrıya bağlı tansiyon düşmesi; terleme; fenalık hissi ve bayılma oldukça sık görülmektedir. Vakumun yarattığı çekilme hissi de karında kramp tarzına ağrı ve bulantı-kusmaya sebep olabilmektedir. Bu gibi durumda kürtaja ara verilir veya hemen bitirilerek hastanın ayakları yukarı kaldırılıp tansiyonun düzelmesine ve fenalık hissinin geçmesine yardımcı olunur. Ağrıya bağlı şok durumu dahi olabilir. Hemen hastaya damar yolu açılıp serum verilmesi ve gerekli ilaç ile destek tedavisi yapılması gerekebilir. Daha çok lokal anestezi ile yapılan 7 hafta ve daha büyük kürtajlarda sık görülebilir.
Genel anestezi; Riskleri hasta yaşı; genel sağlık durumu; sistemik hastalık varlığı gibi faktörlere bağlıdır.Genel anestezi uzman ve tecrübeli anestezi doktoru tarafından uygulanmalıdır. Kürtaj süresinin kısa olması (3-5 dakika) ve yüzeyel anestezi yapılması riskin çok fazla olmamasını sağlamaktadır. Genellikle hastalar anesteziden uyanırken bazen bulantı- kusmaları olur veya psikolojik sebeplerden dolayı ajite olup ağlayarak uyanırlar.
Kürtaj sonrası olumsuzluklar nedir?
1-Perforasyon (rahim delinmesi ):
Gebe rahmi yumuşak olduğu için dikkatsizce yapılan sert bir hareketle delinebilir.Risk gebelik yaşı büyüdükçe artmakla beraber vakum küretajlarda plastik kanüller kullanıldığından nadir görülür.Çoğu kere delik küçük ve rahmin tepe kısmında olduğundan kanama olmaz ve kendiliğinden kapanır.Delinme alanı büyükse kanama olacağından acil ameliyatla alınması gerekir.
2-Enfeksiyon:
Hijyenik olmayan ortamda işlemin yapılması veya kişinin kendi ihmali (kürtaj sonrası erken cinsel ilişki; havuza girme; antibiyotikleri düzenli kullanmama; dış ortamdan enfeksiyon alma gibi..) sonucu 5-6 gün sonra enfeksiyon gelişebilir. Ağrı;akıntı ve fazla kanama görülür. Koruyucu antibiyotik önlem için kullanılmalıdır. Fallop tüplerinde hasara;rahim içi tabakada yapışıklıklara neden olabilir.
3-Gebeliğin devamı:
Gebelik kesesi rahim içinde görüntülenmeden; çok erken dönemde yani 5 haftadan önce yapılan kürtajlarda meydana gelebilir. Kürtaj sırasında vakum ile kese çok küçük olduğu için alınamaz.1 hafta sonra yapılan kontrolde tespit edilir ve ikinci bir kürtaj gerekir.
4- Asherman sendromu (yapışıklık):
Kürtaj sonrası rahim içi duvarlarında gelişen yapışıklık sonucu adet miktarında azalma ;adet görememe halidir. Kısırlığa neden olabilir.Rahim içi dokusunun keskin küretle kazınması veya kürtaj sonrası enfeksiyon gelişmesi sonucu oluşur.Tedavi olarak spiral takılıp rahim içini destekleyecek hormon ilaçları verilir.Rahim filmi ile kesin tanı konur. Tedavi için gerekirse Histeroskopi uygulanabilir.
Kürtaj sonrası dikkat edilmesi gereken hususlar?
Kürtaj sonrası ilk gün alkol almamaya dikkat edin ;Kürtaj sonrası size tavsiye edilen antibiyotik ve ağrı kesiciyi düzenli bir şekilde alın. Eğer kan uyuşmazlığı (Rh uygunsuzluğu) ver ise kürtaj sonrası 72 saat içinde “uyuşmazlık iğnesi” anti- D yapmayı unutmayın.
Kürtaj sonrası kanama: olabilir ve genellikle 3-4 gün sonra adet tarzında; fazla olmayan ve bazen 10-15 gün devam eden genellikle siyah ve koyu renkte; bazen kan pıhtıları içeren kürtaj sonrası kanamalar başlayabileceğini ve bunun normal olduğunu unutmayın..
Kürtaj sonrası banyo:1 hafta geçince herşey yolunda olsa dahi mutlaka doktorunuza kontrole gidin. Kürtajdan sonra dilerseniz ayaktan istediğiniz kadar duş alarak banyo yapabilirsiniz. Kürtaj sonrası 2-3 hafta havuz ;deniz; küvette; banyo ve jakuzi mutlaka yasaktır; buna dikkat edin..
Kürtaj sonrası adet 4-6 hafta içinde normal adetin görülmesi gerekir.Eğer kürtaş sonrası 45 gün içinde adet görülmez ise doktora başvurmak gerekir.Kürtaj sonrası adet görememe ve kürtaj sonrası adet gecikmesi 45 günü aşıyor ise mutlaka muayene olmanız gerekir.
Kürtaj sonrası cinsellik. Kürtaj sonrası cinsellik ve kürtajdan sonra cinsel ilişki 2-3 hafta ortalama önerilmez; buna dikkat edin. Kürtajdan sonra cinsel ilişki yasaklı dönem dahilinde olursa bir enfeksiyon ve takrar bir kürtaj sonrası geblik (yeni bir gebelik) riski oluşturabilir; unutmayın..
Kürtaj sonrası korunma için hekiminizden mutlaka danışma alın.Kürtajdan sonra gebelik korunma olmaz ise tabii ki tekrar olabilir.