Posterior Tibial Tendon Disfonksiyonu: Teşhis ve Tedavi
Tendonlar; kemiklere kaslarla bağlanırlar ve bir yandan bir yana sizin eklemi yönetmenize imkan tanıyarak eklemleri gererler. Alt bacaktaki önemli tendonlardan birisi de posterior tibial tendondur. Bu tendon; baldırda başlar; ayak bileğinin arkasının iç tarafına aşağıya doğru uzanır ve ayağın ortasındaki kemiklere bağlanır.
Posterior tibial tendon; ayak kavsinin yukarı kalkmasına yardım eder ve yürürken ayak parmaklarınız adım atmadan ayrıldığında ayağınızı bastıktan sonra kaldırdığınızda; destek sağlar. Eğer; bu tendon aşırı gerilme veya yırtılma ile inflamasyona uğrarsa; daha; içerdeki eklemin üzerinde ağrınız olabilir ve yavaş yavaş ayak tabanındaki iç kavis kaybolarak düz tabanlığa kadar gider.
Posterior tibial tendon disfonksiyonunun belirti ve semptomları:
* Ayak bileğinin iç tarafının üzerinde ağrı ve şişme;
* Ayakkavsinin kaybolması ve düz tabanlığın gelişmesi;
* Ayakta veya ayak bileğinin diğer tarafı üzerinde yavaş yavaş gelişen iğnelenme;
* Ayak parmakları üzerinde durmada zayıflık ve yetersizlik;
* Özellikle; aktivite esnasında ve baskı altındayken orta ayak üzerinde hassasiyet.
Risk faktörleri
Posterior tibial tendontendonun doğuştan anormal olabilmesinden meydana gelir. Ancak; aşağıdaki gibi sıralanan diğer birkaç risk faktörü de vardır: disfonksiyonu; sıklıkla 50 yaşın üstündeki kadınlarda;
* Şişmanlık;
* Şeker hastalığı;
* Yüksek tansiyon;
* Daha önce geçirilen; ayak bileğinin iç taraftaki kenarının kırığı gibi travmalar;
* Lokal steroid enjeksiyonu;
* Reiter sendromu; romatoid artrit; spondilan atropati ve psöriyazis gibi inflamatuar hastalıklar.
Basketbol; tenis; futbol veya hokey gibi sporları yapan sporcular da posterior tibial tendonu yırtabilirler.Bunun yanı sıra; bayırlı patikalarda veya yolda koşarken; ayağın üzerine aşırı bir kuvvet yerleştirildiğinde; tendon inflamasyonu gelişir.
Teşhis:
Teşhis; hikayeye ve fizik muayeneye ve her ikisine birden bağlıdır. Doktorunuz; çıplak ayaklarınızla ayakta durmanızı ve ayak fonksiyonlarınızın nasıl olduğunu görmek için ondan uzaklaşmanızı isteyebilir. Durum ilerlemişse; etkilenen ayağınızın önü dışarıya kayar. Arkadan bakınca sanki bir çok ayak parmaklarınız varmış gibi ; bir görünüm oluşur. Aynı zamanda; parmaklarınızın üzerinde ayakta durmanız veya bir dizinizi kaldırmanız istenebilir: Elleriniz duvarda ayakta durun; sağlam ayağınızı yerden kaldırın ve diğer parmaklarınızın üzerinde yükselin. Normal olarak topuk içe doğru dönecektir. Bu işaretin yokluğu; posterior tibial disfonksiyonunu gösterir.Doktorunuz; ayağınızın rontgen grafilerini; ultrason ve manyetik rezonans görüntülemesini isteyebilir.
Tedavi
Tedavi edilmediği taktirde; posterior tibial disfonksiyonun geliştirdiği düz tabanlık; rijit (sert) hale gelir. Arka ayakta; artritler gelişebilir. Ağrı artar ve ayak bileğinin dış tarafına doğru yayılır. Yürüme şekliniz etkilenebilir ve ayakkabılarınızı giymeniz zorlaşabilir.
Doktorunuzun size tavsiye edeceği tedavi; durumun ne kadar ilerlemiş olduğuna bağlıdır. Erken safhada; posterior tibial tendonayak bileği- ayak ortozu veya desteği kullanmanızı tavsiye edebilir. disfonksiyonu; istirahat; aspirin veya ibuprofen gibi steroid içermeyen antiinflamatuar ilaç tedavisi ve ayağın; altı ve sekiz hafta süreyle; ayağın fazla kullanımını engellemek için; rijit bir diz altı alçısıyla veya botla immobilize edilerek; tedavi edilebilir. Alçının çıkarılmasından sonra; topuk kaması gibi; ayakkabının içine konan destekler veya taban desteği yardımcı olabilir. Eğer durum ilerlemişse; doktorunuz; geleneksel yapım
Konservatif tedavi yeterli olmuyorsa; doktorunuz ameliyatı tavsiye edebilir. Posterior tibial tendon disfonksiyonunu tedavi etmek için sıklıkla; aynı zamanda birden fazla birkaç cerrahi yöntem kullanılır. Doktorunuz; sizin kişisel durumunuza göre; spesifik bir tedavi rotası belirleyecektir. Ameliyat seçenekleri şunları içerir:
* Tenosinevektomi: Bu yöntemde cerrah; tendonun etrafını saran inflamasyonlu dokuyu temizleyerek (debridman) çıkartır (kesip çıkartmak)
* Osteotomi: Bu yöntem topuk kemiğinin (kalkaneus); yeniden düzene girmesini sağlar.Cerrahın bazen kemikten bir parça çıkartması gerekebilir.
* Tendon Transferi: Bu yöntemde; bir başka tendondan alınan lifler (ayak parmaklarını eğen fleksör digitorum longus tendonu) tahrip edilmiş olan posterior tibial tendonu tamir etmek için kullanılır.
* Lateral kolumnanın uzatılması: Bu yöntemde; cerrah; hastanın kalçasından kama şeklinde; küçük bir kemik çıkartır ve kalkaneusun dış kenarının içine yerleştirir. Bu işlem; kemiklerin yeniden sıralanmasına ve arkusun (ayak kavsinin) yenden yaratılmasına yardım eder.
* Artrodez: Bu yöntem; bir veya daha fazla kemiğin kaynak yapılarak birleştirilmesidir. (füzyon ameliyatı) Bu ameliyat; arka ayağı stabilize eder ve daha fazla ilerleme durumlarını önler.
Posterior tibial tendon; ayak kavsinin yukarı kalkmasına yardım eder ve yürürken ayak parmaklarınız adım atmadan ayrıldığında ayağınızı bastıktan sonra kaldırdığınızda; destek sağlar. Eğer; bu tendon aşırı gerilme veya yırtılma ile inflamasyona uğrarsa; daha; içerdeki eklemin üzerinde ağrınız olabilir ve yavaş yavaş ayak tabanındaki iç kavis kaybolarak düz tabanlığa kadar gider.
Posterior tibial tendon disfonksiyonunun belirti ve semptomları:
* Ayak bileğinin iç tarafının üzerinde ağrı ve şişme;
* Ayakkavsinin kaybolması ve düz tabanlığın gelişmesi;
* Ayakta veya ayak bileğinin diğer tarafı üzerinde yavaş yavaş gelişen iğnelenme;
* Ayak parmakları üzerinde durmada zayıflık ve yetersizlik;
* Özellikle; aktivite esnasında ve baskı altındayken orta ayak üzerinde hassasiyet.
Risk faktörleri
Posterior tibial tendontendonun doğuştan anormal olabilmesinden meydana gelir. Ancak; aşağıdaki gibi sıralanan diğer birkaç risk faktörü de vardır: disfonksiyonu; sıklıkla 50 yaşın üstündeki kadınlarda;
* Şişmanlık;
* Şeker hastalığı;
* Yüksek tansiyon;
* Daha önce geçirilen; ayak bileğinin iç taraftaki kenarının kırığı gibi travmalar;
* Lokal steroid enjeksiyonu;
* Reiter sendromu; romatoid artrit; spondilan atropati ve psöriyazis gibi inflamatuar hastalıklar.
Basketbol; tenis; futbol veya hokey gibi sporları yapan sporcular da posterior tibial tendonu yırtabilirler.Bunun yanı sıra; bayırlı patikalarda veya yolda koşarken; ayağın üzerine aşırı bir kuvvet yerleştirildiğinde; tendon inflamasyonu gelişir.
Teşhis:
Teşhis; hikayeye ve fizik muayeneye ve her ikisine birden bağlıdır. Doktorunuz; çıplak ayaklarınızla ayakta durmanızı ve ayak fonksiyonlarınızın nasıl olduğunu görmek için ondan uzaklaşmanızı isteyebilir. Durum ilerlemişse; etkilenen ayağınızın önü dışarıya kayar. Arkadan bakınca sanki bir çok ayak parmaklarınız varmış gibi ; bir görünüm oluşur. Aynı zamanda; parmaklarınızın üzerinde ayakta durmanız veya bir dizinizi kaldırmanız istenebilir: Elleriniz duvarda ayakta durun; sağlam ayağınızı yerden kaldırın ve diğer parmaklarınızın üzerinde yükselin. Normal olarak topuk içe doğru dönecektir. Bu işaretin yokluğu; posterior tibial disfonksiyonunu gösterir.Doktorunuz; ayağınızın rontgen grafilerini; ultrason ve manyetik rezonans görüntülemesini isteyebilir.
Tedavi
Tedavi edilmediği taktirde; posterior tibial disfonksiyonun geliştirdiği düz tabanlık; rijit (sert) hale gelir. Arka ayakta; artritler gelişebilir. Ağrı artar ve ayak bileğinin dış tarafına doğru yayılır. Yürüme şekliniz etkilenebilir ve ayakkabılarınızı giymeniz zorlaşabilir.
Doktorunuzun size tavsiye edeceği tedavi; durumun ne kadar ilerlemiş olduğuna bağlıdır. Erken safhada; posterior tibial tendonayak bileği- ayak ortozu veya desteği kullanmanızı tavsiye edebilir. disfonksiyonu; istirahat; aspirin veya ibuprofen gibi steroid içermeyen antiinflamatuar ilaç tedavisi ve ayağın; altı ve sekiz hafta süreyle; ayağın fazla kullanımını engellemek için; rijit bir diz altı alçısıyla veya botla immobilize edilerek; tedavi edilebilir. Alçının çıkarılmasından sonra; topuk kaması gibi; ayakkabının içine konan destekler veya taban desteği yardımcı olabilir. Eğer durum ilerlemişse; doktorunuz; geleneksel yapım
Konservatif tedavi yeterli olmuyorsa; doktorunuz ameliyatı tavsiye edebilir. Posterior tibial tendon disfonksiyonunu tedavi etmek için sıklıkla; aynı zamanda birden fazla birkaç cerrahi yöntem kullanılır. Doktorunuz; sizin kişisel durumunuza göre; spesifik bir tedavi rotası belirleyecektir. Ameliyat seçenekleri şunları içerir:
* Tenosinevektomi: Bu yöntemde cerrah; tendonun etrafını saran inflamasyonlu dokuyu temizleyerek (debridman) çıkartır (kesip çıkartmak)
* Osteotomi: Bu yöntem topuk kemiğinin (kalkaneus); yeniden düzene girmesini sağlar.Cerrahın bazen kemikten bir parça çıkartması gerekebilir.
* Tendon Transferi: Bu yöntemde; bir başka tendondan alınan lifler (ayak parmaklarını eğen fleksör digitorum longus tendonu) tahrip edilmiş olan posterior tibial tendonu tamir etmek için kullanılır.
* Lateral kolumnanın uzatılması: Bu yöntemde; cerrah; hastanın kalçasından kama şeklinde; küçük bir kemik çıkartır ve kalkaneusun dış kenarının içine yerleştirir. Bu işlem; kemiklerin yeniden sıralanmasına ve arkusun (ayak kavsinin) yenden yaratılmasına yardım eder.
* Artrodez: Bu yöntem; bir veya daha fazla kemiğin kaynak yapılarak birleştirilmesidir. (füzyon ameliyatı) Bu ameliyat; arka ayağı stabilize eder ve daha fazla ilerleme durumlarını önler.