Beyinde Manyetik Alan Tedavisi (Ardışık Manyetik Uyarım Tedavisi; Rtms)
Tıpta manyetik alan üzerinden elektrik akımı geçirilen özel bobinler ile elde edilir. Elde edilen manyetik alan Tesla birimi ile ölçülür.
Manyetik alan elektrik akımı ile elde edilebilir; ancak manyetik alan içinde hareket eden iletkenler üzerinde elektrik akımı veya alanı oluşur. Bu bildiğimiz elektrik jeneratörlerinin çalışma prensibini oluşturur. Eğer iletken sabit tutulup manyetik alan hareket ederse yine aynı elektrik oluşur. İşte beyni uyarabilen manyetik sistemlerin çalışma mantığı budur.
Çok kısa süre ile (100 mikro saniye) uygulanan manyetik alan beyin dokusuna ulaşarak orada bir elektrik akımı oluşturur. Eğer manyetik uyarı ard arda verilir ve yavaş bir hızda verilirse beyin hücrelerinin aktivitesinde yavaşlamaya neden olur. Eğer yüksek hızda verilecek olursa (saniyede 5 ten çok) o zaman beyin hücrelerini daha çok çalıştırır; aktive eder. Yani biz ardışık manyetik uyarıları beyine vererek beynin istediğimiz bir bölgesinde hücrelerin çalışmasını yavaşlatabilir veya hızlandırabiliriz. Üstelik bu işlemi ardışık olarak belirli bir süre hergün yaparsak bu etkiyi kalıcı hale getirebiliriz.
Üstelik manyetik uyarının tek etkisi de bu değildir. Uyarılan bölgede beyin kan akımını artırır; beyinde bazı maddelerin miktaını değiştirir örneğin dopamin; enkefalin; GABA gibi maddelerin düzeylerini artırır.
Ardışık beyin manyetik uyarımı ki buna tıp literatüründe rTMS denmektedir; yan etkisi hemen hemen hiç olmayan; bugüne kadar hiç bir hastada önemli bir yan etki oluşturmamış bilinen en güvenli tedavi yöntemlerinden biridir. Gebelerde bile güvenle kullanılabilir. Tek uygulanmaması gereken durum vucütta kalp pili; beyin pili gibi bazı pillerin bulunması ya da beyine bir ameliyatla yerleştirilmiş metallerin bulunmasıdır.
Peki hangi hastalıklarda rTMS kullanılabilmektedir?; Epilepsi; depresyon; kronik ağrılı durumlar; başağrısı; migren; beyin felci; distoni; tinnutus (kulak çınlaması); çeşitli psikiyatrik hastalıklar; bazı uyku bozuklukları; yazıcı krampı; konuşma bozuklukları; parkinson hastalığı; bazı demans sendromları; nöropatik ağrı bunlardan bazılarıdır. Bu uygulama alanlarına ait güvenilir tıp literatürleri vardır.
rTMS nerelerde uygulanabilmektedir?. Bazı üniversite hastanelerinde; bazı özel merkezlerde uygulanmaktadır. Burada önemli olan uygulama değil; nasıl ve hangi yöntemle ve ne kadar süre uygulama yapılacağı ve yapılacak tedavinin size uygun olup olmadığının bu konuda deneyimli bir hekim tarafından belirlenmesidir.
Soru ve Cevaplar
1- SGK bu tedavi ücretini ödüyor mu?
Cevap:Malesef hayır.
2- Bir seans rTMS ne kadar sürmektedir? 20-40 dk. Ancak son yıllarda geliştirilen teta-burst stimülasyon ile bu süre bir kaç dakikaya indirilebilir.
3-Kaç seans uygulama yeterli olabilir?
Cevap:Bu konuda kesin bir kural yoktur. Ben en az 10 seans uygulama yapmaktayım. İdeal olarak 20 uygulama uyguluyorum.
4- rTMS uygulamanın etkisi ne zaman başlamaktadır?
Cevap:İlk bir kaç seansta etkili olup olmadığı anlaşılabilmektedir.
5-rTMS uygulamasında bir seferde ne kadar manyetik uyarım verilir?
Cevap:En az 500. Fakat ben en az 2000 uygulama yapmaktayım.
6-RTMS uygulamasında manyetik alan hangi şiddette verilir?
Cevap: Kullanılan bobinler genellikle en çok 1.5- 2 Tesla lık manyetik alan ve çok kısa süre ile üretirler. Bu değer bir MR cihazının ürettiği manyetik alan eşittir. Uygulama sırasında çoğunlukla bu değerin yarısı şiddette manyetik uyarım verilmektedir.
7-rTMS hangi nörolojik hastalıklarda kullanılabilir?
Cevap: Beyin felci; afazi (felç sonrası konuşma bozukluğu); epileptik nöbetler (sara); tinnutus (kulak çınlaması); Distoni (vücudun bir bölgesinde istemsiz kasılmalar); Nöropatik ağrı; santral ağrı; parkinson hastalığı; spastik durumlar; Yazıcı ve diğer mesleki kramplar; bazı başağrıs türleri; fibromiyalji vb.
8-Hangi pskiyatrik bozukluklarda rTMS kullanılmaktadır?
Cevap: Depresyon; mani; obssesif kompulsif bozukluk; halüsinasyon vb.
Prof.Dr. Burhanettin Uludağ
Manyetik alan elektrik akımı ile elde edilebilir; ancak manyetik alan içinde hareket eden iletkenler üzerinde elektrik akımı veya alanı oluşur. Bu bildiğimiz elektrik jeneratörlerinin çalışma prensibini oluşturur. Eğer iletken sabit tutulup manyetik alan hareket ederse yine aynı elektrik oluşur. İşte beyni uyarabilen manyetik sistemlerin çalışma mantığı budur.
Çok kısa süre ile (100 mikro saniye) uygulanan manyetik alan beyin dokusuna ulaşarak orada bir elektrik akımı oluşturur. Eğer manyetik uyarı ard arda verilir ve yavaş bir hızda verilirse beyin hücrelerinin aktivitesinde yavaşlamaya neden olur. Eğer yüksek hızda verilecek olursa (saniyede 5 ten çok) o zaman beyin hücrelerini daha çok çalıştırır; aktive eder. Yani biz ardışık manyetik uyarıları beyine vererek beynin istediğimiz bir bölgesinde hücrelerin çalışmasını yavaşlatabilir veya hızlandırabiliriz. Üstelik bu işlemi ardışık olarak belirli bir süre hergün yaparsak bu etkiyi kalıcı hale getirebiliriz.
Üstelik manyetik uyarının tek etkisi de bu değildir. Uyarılan bölgede beyin kan akımını artırır; beyinde bazı maddelerin miktaını değiştirir örneğin dopamin; enkefalin; GABA gibi maddelerin düzeylerini artırır.
Ardışık beyin manyetik uyarımı ki buna tıp literatüründe rTMS denmektedir; yan etkisi hemen hemen hiç olmayan; bugüne kadar hiç bir hastada önemli bir yan etki oluşturmamış bilinen en güvenli tedavi yöntemlerinden biridir. Gebelerde bile güvenle kullanılabilir. Tek uygulanmaması gereken durum vucütta kalp pili; beyin pili gibi bazı pillerin bulunması ya da beyine bir ameliyatla yerleştirilmiş metallerin bulunmasıdır.
Peki hangi hastalıklarda rTMS kullanılabilmektedir?; Epilepsi; depresyon; kronik ağrılı durumlar; başağrısı; migren; beyin felci; distoni; tinnutus (kulak çınlaması); çeşitli psikiyatrik hastalıklar; bazı uyku bozuklukları; yazıcı krampı; konuşma bozuklukları; parkinson hastalığı; bazı demans sendromları; nöropatik ağrı bunlardan bazılarıdır. Bu uygulama alanlarına ait güvenilir tıp literatürleri vardır.
rTMS nerelerde uygulanabilmektedir?. Bazı üniversite hastanelerinde; bazı özel merkezlerde uygulanmaktadır. Burada önemli olan uygulama değil; nasıl ve hangi yöntemle ve ne kadar süre uygulama yapılacağı ve yapılacak tedavinin size uygun olup olmadığının bu konuda deneyimli bir hekim tarafından belirlenmesidir.
Soru ve Cevaplar
1- SGK bu tedavi ücretini ödüyor mu?
Cevap:Malesef hayır.
2- Bir seans rTMS ne kadar sürmektedir? 20-40 dk. Ancak son yıllarda geliştirilen teta-burst stimülasyon ile bu süre bir kaç dakikaya indirilebilir.
3-Kaç seans uygulama yeterli olabilir?
Cevap:Bu konuda kesin bir kural yoktur. Ben en az 10 seans uygulama yapmaktayım. İdeal olarak 20 uygulama uyguluyorum.
4- rTMS uygulamanın etkisi ne zaman başlamaktadır?
Cevap:İlk bir kaç seansta etkili olup olmadığı anlaşılabilmektedir.
5-rTMS uygulamasında bir seferde ne kadar manyetik uyarım verilir?
Cevap:En az 500. Fakat ben en az 2000 uygulama yapmaktayım.
6-RTMS uygulamasında manyetik alan hangi şiddette verilir?
Cevap: Kullanılan bobinler genellikle en çok 1.5- 2 Tesla lık manyetik alan ve çok kısa süre ile üretirler. Bu değer bir MR cihazının ürettiği manyetik alan eşittir. Uygulama sırasında çoğunlukla bu değerin yarısı şiddette manyetik uyarım verilmektedir.
7-rTMS hangi nörolojik hastalıklarda kullanılabilir?
Cevap: Beyin felci; afazi (felç sonrası konuşma bozukluğu); epileptik nöbetler (sara); tinnutus (kulak çınlaması); Distoni (vücudun bir bölgesinde istemsiz kasılmalar); Nöropatik ağrı; santral ağrı; parkinson hastalığı; spastik durumlar; Yazıcı ve diğer mesleki kramplar; bazı başağrıs türleri; fibromiyalji vb.
8-Hangi pskiyatrik bozukluklarda rTMS kullanılmaktadır?
Cevap: Depresyon; mani; obssesif kompulsif bozukluk; halüsinasyon vb.
Prof.Dr. Burhanettin Uludağ