Serebral Palsi ve Nörogelişimsel Tedavi Yaklaşımı
Serebral Palsy adı altında değerlendirilen bebeklerde motor kabiliyet genelde engellenmiş ya da gecikmiştir. Bu gecikmeler ve anormal hareket kalıpları baş kontrolünün gelişmesinde gecikmeye neden olmakta; gövde stabilitesini; tüm vücut kas tonusunu; el - göz koordinasyonunu ve sosyal – duygusal gelişimi olumsuz etkilemektedir.
Beden farkındalığının doğumdan itibaren olgunlaşmaması aktif hareketin gelişimini zorlaştırır.Çocuğun sensörik deneyimlerinin yetersizliği hareket tecrübesi edinmesini engeller.En erken dönemde uygulanan doğru tutuş (handling) teknikleri ;fasilitasyon ve stimülasyonlar bu olumsuzluklardan daha kolay kurtulmasında önemli rol oynar.
Nörogelişimsel tedavi (Bobath yöntemi) bu durumda tercih edilen en avantajlı tedavi şeklidir. Bu tedavi; bebeğin normal hareket kalıplarının gelişmesini; kaybolması gereken ilkel reflekslerin kaybolmasını; normal kas tonusunun uyarılmasını ve bebeğe duysal-motor becerilerin verilmesini sağlar. Bu becerileri kazanarak büyüyen çocuk; en kısa zamanda normale en yakın seviyeye getirilmeye çalışılır.
Ekstremitelerin fonksiyonel istemli hareketleri; pozisyonlama tekniği ile aktive olur. En uygun duysal motor tecrübe ile motor kaabiliyetlerin arttırılması; vücudun uygun duruş ve stabilitesinin sağlanması amaçlanır. Bununla beraber uzanma; dönme; oturma; emekleme; yer değiştirme hareketleri; ayakta durma ve yürüme öncesi kaabiliyetler geliştirilir. Böylece çocuğun en uygun zamanda oturma ve dengeli yürümesi sağlanır.
Değerlendirmede motor gelişimle birlikte çocuğun algısal ve duygusal durumu da önem taşır. Tedavi programı bunların bir bütünü olarak planlanır. Önemli olan; öğrenilen yöntemin evde de günlük yaşama aktarılarak uygulanmasıdır. Fizyoterapist yemek yeme; giyinme; uyuma; oyun oynama sırasındaki doğru pozisyonları aileye öğretir.Tüm aktivitelerin oyun şeklinde olmasını planlar.
Gelişiminde sorun yaşanan çocuk ; büyürken edindiği tüm doğru yaklaşımları daha sonra mutlaka kullanacak ve böylece gelişimini daha ileri seviyeye taşıması mümkün olacaktır.
EVDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR
Yan yatış en çok tavsiye edilen pozisyondur. Bu pozisyonda bebek orta hattı daha rahat bulur ve fleksör cevaplar daha rahat alınır. Bebeğin stabilizasyonu için havlulardan; battaniyelerden; rulolardan yararlanılabilir. Sağa ve sola yan yatış yapılmalıdır. Beslenmeden sonra gastrik boşalımı uyarmak için bebeğin sağ tarafa yatırılması önerilir.
.
Fleksör cevap alabilmek için bebek yüzükoyun pozisyonda yatırılır. Bir battaniye ya da havlu; rulo yapılarak; pelvis ve karın altına yerleştirilip kalça ve diz fleksiyonu arttırılır. Bu pozisyon aynı zamanda kalçanın abduksiyonu ve aşırı eksternal rotasyonunu da engeller. Gövdenin her iki yanına da rulo konularak simetrik postür sağlanmış olur. Özellikle de düşük doğum tartılı ve prematüre bebekler için anakucağında oturmak; dikleşmenin arttırılması için uygun olabilir.Ayrıca ilerleyen zamanlarda ev içinde gerekli modifikasyonlar ve bunlardan nasıl faydalanılacağı aileye öğretilmelidir.
9. Ayın Sonunda Bebeğinizin Yapabildikleri
12. Ayın Sonunda Bebeğinizin Yapabildikleri
18.Ayın Sonunda;hala bağımsız yürüyememe;taklit ve komutları yapmada zayıflık;hareket kalitesinin ve varyasyonların yetersizliği;yeme sorunları dikkatimizi çekmelidir.
ÇİĞDEM ÜNVER
ÇOCUK FİZYOTERAPİSTİ
BOBATH TERAPİSTİ
Beden farkındalığının doğumdan itibaren olgunlaşmaması aktif hareketin gelişimini zorlaştırır.Çocuğun sensörik deneyimlerinin yetersizliği hareket tecrübesi edinmesini engeller.En erken dönemde uygulanan doğru tutuş (handling) teknikleri ;fasilitasyon ve stimülasyonlar bu olumsuzluklardan daha kolay kurtulmasında önemli rol oynar.
Nörogelişimsel tedavi (Bobath yöntemi) bu durumda tercih edilen en avantajlı tedavi şeklidir. Bu tedavi; bebeğin normal hareket kalıplarının gelişmesini; kaybolması gereken ilkel reflekslerin kaybolmasını; normal kas tonusunun uyarılmasını ve bebeğe duysal-motor becerilerin verilmesini sağlar. Bu becerileri kazanarak büyüyen çocuk; en kısa zamanda normale en yakın seviyeye getirilmeye çalışılır.
Ekstremitelerin fonksiyonel istemli hareketleri; pozisyonlama tekniği ile aktive olur. En uygun duysal motor tecrübe ile motor kaabiliyetlerin arttırılması; vücudun uygun duruş ve stabilitesinin sağlanması amaçlanır. Bununla beraber uzanma; dönme; oturma; emekleme; yer değiştirme hareketleri; ayakta durma ve yürüme öncesi kaabiliyetler geliştirilir. Böylece çocuğun en uygun zamanda oturma ve dengeli yürümesi sağlanır.
Değerlendirmede motor gelişimle birlikte çocuğun algısal ve duygusal durumu da önem taşır. Tedavi programı bunların bir bütünü olarak planlanır. Önemli olan; öğrenilen yöntemin evde de günlük yaşama aktarılarak uygulanmasıdır. Fizyoterapist yemek yeme; giyinme; uyuma; oyun oynama sırasındaki doğru pozisyonları aileye öğretir.Tüm aktivitelerin oyun şeklinde olmasını planlar.
Gelişiminde sorun yaşanan çocuk ; büyürken edindiği tüm doğru yaklaşımları daha sonra mutlaka kullanacak ve böylece gelişimini daha ileri seviyeye taşıması mümkün olacaktır.
EVDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN DURUMLAR
Yan yatış en çok tavsiye edilen pozisyondur. Bu pozisyonda bebek orta hattı daha rahat bulur ve fleksör cevaplar daha rahat alınır. Bebeğin stabilizasyonu için havlulardan; battaniyelerden; rulolardan yararlanılabilir. Sağa ve sola yan yatış yapılmalıdır. Beslenmeden sonra gastrik boşalımı uyarmak için bebeğin sağ tarafa yatırılması önerilir.
.
Fleksör cevap alabilmek için bebek yüzükoyun pozisyonda yatırılır. Bir battaniye ya da havlu; rulo yapılarak; pelvis ve karın altına yerleştirilip kalça ve diz fleksiyonu arttırılır. Bu pozisyon aynı zamanda kalçanın abduksiyonu ve aşırı eksternal rotasyonunu da engeller. Gövdenin her iki yanına da rulo konularak simetrik postür sağlanmış olur. Özellikle de düşük doğum tartılı ve prematüre bebekler için anakucağında oturmak; dikleşmenin arttırılması için uygun olabilir.Ayrıca ilerleyen zamanlarda ev içinde gerekli modifikasyonlar ve bunlardan nasıl faydalanılacağı aileye öğretilmelidir.
9. Ayın Sonunda Bebeğinizin Yapabildikleri
- Yüzüstü pozisyondan oturur duruma geçebilir.Tutulduğunda basabilir.
- El oyunları oynar ve el sallayabilir.Ce-e oynayabilir.
- İstediği yapılmazsa sinirlenebilir.
12. Ayın Sonunda Bebeğinizin Yapabildikleri
- Düzgün bir sırt ve emin bir denge kontrolü kazanmıştır.Tutunarak ayakta durabilir.
- Lateral ve cımbız kavrama yapabilirler.
- Birkaç kelime söyleyebilirler.
- Kaybolan ve saklanan cismi ararlar.
- Bağımsız olarak bir sosyal ilişki kurabilir;değiştirebilirler.
18.Ayın Sonunda;hala bağımsız yürüyememe;taklit ve komutları yapmada zayıflık;hareket kalitesinin ve varyasyonların yetersizliği;yeme sorunları dikkatimizi çekmelidir.
ÇİĞDEM ÜNVER
ÇOCUK FİZYOTERAPİSTİ
BOBATH TERAPİSTİ