Köpeklerde Gençlik Hastalığı Belirtiler Aşı Yeni Tedavi Yöntemleri.....
KÖPEKLERDE GENÇLİK HASTALIĞI BELİRTİLER AŞI YENİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Paramyxoviidae familyasına ait bir virüstür.köpeklerde gençlik hastalığı yüksek ateşle seyretmektedir;viral bir enfeksiyondur.Köpeklerde gençlik hastalığı 3-12 aylık köpeklerde sıklıkla görülmektedir.Bulaşıcılığı 3-12 aylık köpeklerde yüksek bir oranda seyretmektedir;yaşlı köpeklerde nadiren görülmektedir.Köpeklerde görülen gençlik hastalıgı virüsü tek RNA lıdır.Ultraviole;kuru hava koşullarıve 50-60 c den daha yüksek sıcaklıklarda virüs etkisini yitirmektedir.Dezenfektanlara karşı duyarlıdır;kış aylarında daha yüksek oranda görülmektedir;dondurulunca köpeklerde gençlik hastalığı virüsü birkaç hafta canlı kalabilmektedir.Sinirsel formu özellikle 4-6 yaşlı köpeklerde daha sık görülmektedir.yaşlı köpek ensefalitisi 6 yaş üzerinde görülmektedir.
Köpeklerde gençlik hastalığı 10 gün sürebileceği gibi aylarca da sürebilir;tedaviden sonra kalıcı hasarlarda görülebilir.Köpeklerde gençlik hastalığı hava yolu ;salya burun akıntısı ile çevreye ve köpeklere bulaşabilmektedir.Enfeksiyona yakalanan köpekler aylarca gençlik hastalığı virüsünü etrafa yayarlar.Aşılanmış köpeklerde etkenin yayılması daha zordur.Hamile köpeklerde anneden yavrulara enfeksiyon geçebilir;o yüzden hamilelikten önce annenin aşılanması gerekmektedir.Aerosol yolla dha nadir yayılmaktadır.Aşılanmamış köpekler gençlik hastalığı virüsüne karşı çok duyarlıdır.Virüs soğuk havalarda daha uzun yaşar özellikle parklarda ;köpek üretim ve pansiyon merkezleri;evcil hayvan fuarlarında;barınaklarda ;pet şhoplarda;yurt dışından getirilen özellikle doğu blokundan getirilen yavru köpeklerde;sokaklarda sahipsiz köpeklerde(aşısız) daha sık enfeksiyon görülmektedir.Köpeklerin aşılarının yapılmadan bu tür yerlerde gezdirilmeleri kontamine olasılığını artıran etken olarak karşımıza çıkar.Sekresyon(salya akıntısı) bulaşmada önemli rol oynamaktadır;genç köpelerde köpek gençlik hastalığı virüsü hızlı bir şekilde yayılmakta ve ölümcül seyretmektedir.Listeriyosis;hard pad disease;kanlı ishalle;toxoplazma;mycoplasmal enfeksiyonlar;coccidiosis;kuduz;yalancı kuduz;sarılık;canine hepatitis le karıştırılabilir.Anne köpekten yeterli sürede anne sütü alan yavru köpeklerde aşılı olan anneden alınan antikorlar yavruyu8-9 hafta bazende 12-14 hafta kadar koruma sağlamaktadır.Köpeklerdeki gençlik hastalığı bazı köpek ırklarında daha şiddetli sekilde seyretmektedir ve bu ırk köpeklerde daha tahribat fazla olamaktadır(chow chow;siyah belçika kurdu;sky;terrier;ırish seter;cocke spaniel;kuvarz ırkı ).
Köpeklerde gençlik hastalığına yakalanan köpeklerde yapılan kan testleri yanıltıcı olabilmektedir.Aşıların yapılmamış olması veya eksik yapılması tanıda belirleyici rol oynamaktadır.Kusma;ishale neden olan hastalıklarla karışabilir.Gençlik hastalığına yakalanan köpeklerde labratuvar bulguları özellikle lenfopeni ve trombositopeni görülmektedir.Hastalık tanısında anemnez ve klinik semptomlar önemlidir.özellikle gençlik hastalığına karşı aşılanmamış genç köpeklerde ve yaşlı köpeklerde ateş;rhinitis;öksürük;ishal;ayaklarının altında hiperkertoz ve nörolojik bulgular gençlik hastalığını işaret etmektedir.Tanıda burun akıntısının olması başka bir enfeksiyonun geliştiğine dair önemli bir ipucudur.Kesin tanıda immunfloresan(konjektival sıvıdan)virüs nötralizasyon;komplement fiksasyon yöntemleri kullanılabilir.Gençlik hastalığı virüsü önce üst solunum yolu epitelini tahrip etmeye başlar sonra virüs tonsillere;lenf yumrularına;lokal lenflere yayılır ve bir hafta içinde epithel doku ve merkezi sinir sistemine ulaşır.tanıda kandan yapılan sürme preperatlarda nötrofillerde ve lenfositlerde virüse özgü karekteristik inklüzyon cisimcikleri görülebilir.inklizyon cisimcikleri kanın hücre kısmında ;konjiktiva epitelinde ve kemik iliği asratlarında görülebilir.Distempere özgü virüsün ana spesifik İgG ler BOS da saptanabilir.Teşhiste labratuvar bulgularında IgG;IgM ELISA;immunositoloji ve virüs izalasyon yöntemleri ile izlenebilir.
Hastalıgın seyrinde kuku ön plandadır;genç köpeklerde gençlik hastalığı daha şiddetli seyreder;bazen deyişik derecede duyarlılıklar;bireysel olarak görülebilir.nörolojik semptom belirtilerinin oluşması olumlu değildir;hastalığa yakalanan köpekler hastalıktan kurtulsalar dahi ömür boyu belirtiler kalıcı olabilir.Köpeklerde gençlik hastalığında belirtiler özellikle enfeksiyon oluşumundan bir hafta sonra konjunktivitis;depresyon;iştahsızlık;ateş ve zayıflama başlar.özellikle nörolojik dönemden kurtulan köpeklerde epileptik kasılmalar ;arka ve ön bacaklarda güçsüzlük;iskelet kaslarında tikler uykudada devam edebilir.Akut formda inkubasyon süresi 14-18 gündür.Ateş 4-7 gün içinde 40-41 c ve leucopeni tablosu oluşur.ateş 7-14 gün sonra normale döner rinitis ve konjektivitis oluşumuyla ateş tekrar yükselir ve leucopenia tablosu oluşur.Çok deyişik formları bulunmaktadır.İlk belirtileri kusmadır;bazı vakalarda sadece öksürük ve burun akıntısı görülmektedir.
Gastro intestinal formunda kilo kaybı;kusma;ishal;dehidrasyon;barsak parazitlerinin yoğun olduğu olgularda barsak tıkanıkları görülebilir.
Deri formunda kötü kokulu;püstül;eritem özellikle karın bölgesinde kılsız bölgelerde görülmektedir.deride kalınlaşmalar meydana gelir.Deri lezyonları gelişen köpeklerde iyileşme olasılığı yüksektir.
Solunum formunda belirtiler köpeklerde akciğer kontrolllerinde kuru ve yaş harharalar;burun akıntısı solunum güçlüğü;öksürük görülmektedir.
Sinirsel formunda belirtiler arka bacaklarda ataksi;tikler(bacak ve yüz kaslarında )kordinasyon eksiklikleri;bağırma;körlük belirtileri;bağırtı acı çekiyormuş gibi ;körlük bu belirtiler bazen haftalar aylar sonrada ortaya çıkabilir.
Kronik ensefalitis kordinasyon eksikliği ;kalça bölümünde zayıflama;başını tutamama;baş bölgesinde titremeler;göz küresinde dönme hareketi;yüzde felçler;patilerde sertleşmeler;görme bozuklukları;kordinasyon eksiklikleri;tikler görülmektedir.
Köpeklerde gençlik hastalığında enfeksiyon kalıcı dişlerin çıkmasından önce oluşursa diş bozuklukları görülebilir.yaşlı köpek ensefaliti çok nadir olarak altı yaş üstü köpeklerde görülür.ilk belirtiler görme yetersizliği ;ilerleyen vakalarda sahibini tanımama;tepki vermeme;zihinsel bozukluklar;kafada tikler;kendi etrafında dönmeler ve kafa bölgesinde tikler görülebilir.
Bazı vakalarda gözün retinasında deyişiklikler kemiklerde osteosklerozise.gençlik hastalığının tanısında semptomlar ve anemnez önemlidir.şiddetli enfeksiyonlarda klinik bulgular çok belirgindir.orta şiddette giden olgularda klinik belirtiler daha çok göz ve solunum sistemindedir ve buda tanıyı zorlaştırmaktadır.
Tedavisinde destekleyici tedavi yöntemleri kullanılmaktadır.geniş spektrumlu antibiyotikler;vitamin c;b vitaminleri;sıvı elektrolit tedavisi;özellikle distemper sonrası sinirsel formların tedavisinde deksamethasone;antikonvülson ajanlar kullanılır.kalori kaybını engelleyici tedavi uygulanmalıdır.solunum sisteminde sekonder enfeksiyon ve gözde konjuktivitis oluşumunun engellenmesine yönelik tedavi unutulmamalıdır.nadiren kramplarda diazem;ayrıca bağışıklık güçlendirici ve otoimmun serumların uygulanması tedaviyi olumlu olarak etkilemektedir. Köpeklerde gençlik hastalığında korunmada 6 haftadan 12 haftaya kadar yavrular 3-4 haftada bir aşılanmaları gerekmektedir(Aşı firmaları tarafından karma aşı 3 dozönerilmektedir).yetişkinköpeklerdegençlikhastalığına karşı yılda tek doz uygulamaları yeterlidir.Aşı yüksek bir koruma sağlamaktadır.Hastalıktan kurtulan köpeklerde uzun süreli immmun bağışıklık oluşur.Nörolojik belirtilerin oluştuğu durumlarda vakalarda kötüleşme görülürse ötenazi veteriner hekim tarafından önerilebilir.köpeklerde gençlik hastalığı ile ilğili olarak bornova izmirdeki kliniğimizde haftada 2-3 vaka gelmektedir;bu sayı yıllar öncesine görekomik kalmaktadır;buda aşılamaların yıllar içindeki başarısını göstermektedir.Tedavisinin çok zor olduğu ama aşılamanın çok kolay olduğu düşünülürse köpeklerimize gençlik aşısı(karma aşı)yaptırmayı ihmal etmiyelim.saygılarımla
Tolgay Aytar
Veteriner Hekim
Paramyxoviidae familyasına ait bir virüstür.köpeklerde gençlik hastalığı yüksek ateşle seyretmektedir;viral bir enfeksiyondur.Köpeklerde gençlik hastalığı 3-12 aylık köpeklerde sıklıkla görülmektedir.Bulaşıcılığı 3-12 aylık köpeklerde yüksek bir oranda seyretmektedir;yaşlı köpeklerde nadiren görülmektedir.Köpeklerde görülen gençlik hastalıgı virüsü tek RNA lıdır.Ultraviole;kuru hava koşullarıve 50-60 c den daha yüksek sıcaklıklarda virüs etkisini yitirmektedir.Dezenfektanlara karşı duyarlıdır;kış aylarında daha yüksek oranda görülmektedir;dondurulunca köpeklerde gençlik hastalığı virüsü birkaç hafta canlı kalabilmektedir.Sinirsel formu özellikle 4-6 yaşlı köpeklerde daha sık görülmektedir.yaşlı köpek ensefalitisi 6 yaş üzerinde görülmektedir.
Köpeklerde gençlik hastalığı 10 gün sürebileceği gibi aylarca da sürebilir;tedaviden sonra kalıcı hasarlarda görülebilir.Köpeklerde gençlik hastalığı hava yolu ;salya burun akıntısı ile çevreye ve köpeklere bulaşabilmektedir.Enfeksiyona yakalanan köpekler aylarca gençlik hastalığı virüsünü etrafa yayarlar.Aşılanmış köpeklerde etkenin yayılması daha zordur.Hamile köpeklerde anneden yavrulara enfeksiyon geçebilir;o yüzden hamilelikten önce annenin aşılanması gerekmektedir.Aerosol yolla dha nadir yayılmaktadır.Aşılanmamış köpekler gençlik hastalığı virüsüne karşı çok duyarlıdır.Virüs soğuk havalarda daha uzun yaşar özellikle parklarda ;köpek üretim ve pansiyon merkezleri;evcil hayvan fuarlarında;barınaklarda ;pet şhoplarda;yurt dışından getirilen özellikle doğu blokundan getirilen yavru köpeklerde;sokaklarda sahipsiz köpeklerde(aşısız) daha sık enfeksiyon görülmektedir.Köpeklerin aşılarının yapılmadan bu tür yerlerde gezdirilmeleri kontamine olasılığını artıran etken olarak karşımıza çıkar.Sekresyon(salya akıntısı) bulaşmada önemli rol oynamaktadır;genç köpelerde köpek gençlik hastalığı virüsü hızlı bir şekilde yayılmakta ve ölümcül seyretmektedir.Listeriyosis;hard pad disease;kanlı ishalle;toxoplazma;mycoplasmal enfeksiyonlar;coccidiosis;kuduz;yalancı kuduz;sarılık;canine hepatitis le karıştırılabilir.Anne köpekten yeterli sürede anne sütü alan yavru köpeklerde aşılı olan anneden alınan antikorlar yavruyu8-9 hafta bazende 12-14 hafta kadar koruma sağlamaktadır.Köpeklerdeki gençlik hastalığı bazı köpek ırklarında daha şiddetli sekilde seyretmektedir ve bu ırk köpeklerde daha tahribat fazla olamaktadır(chow chow;siyah belçika kurdu;sky;terrier;ırish seter;cocke spaniel;kuvarz ırkı ).
Köpeklerde gençlik hastalığına yakalanan köpeklerde yapılan kan testleri yanıltıcı olabilmektedir.Aşıların yapılmamış olması veya eksik yapılması tanıda belirleyici rol oynamaktadır.Kusma;ishale neden olan hastalıklarla karışabilir.Gençlik hastalığına yakalanan köpeklerde labratuvar bulguları özellikle lenfopeni ve trombositopeni görülmektedir.Hastalık tanısında anemnez ve klinik semptomlar önemlidir.özellikle gençlik hastalığına karşı aşılanmamış genç köpeklerde ve yaşlı köpeklerde ateş;rhinitis;öksürük;ishal;ayaklarının altında hiperkertoz ve nörolojik bulgular gençlik hastalığını işaret etmektedir.Tanıda burun akıntısının olması başka bir enfeksiyonun geliştiğine dair önemli bir ipucudur.Kesin tanıda immunfloresan(konjektival sıvıdan)virüs nötralizasyon;komplement fiksasyon yöntemleri kullanılabilir.Gençlik hastalığı virüsü önce üst solunum yolu epitelini tahrip etmeye başlar sonra virüs tonsillere;lenf yumrularına;lokal lenflere yayılır ve bir hafta içinde epithel doku ve merkezi sinir sistemine ulaşır.tanıda kandan yapılan sürme preperatlarda nötrofillerde ve lenfositlerde virüse özgü karekteristik inklüzyon cisimcikleri görülebilir.inklizyon cisimcikleri kanın hücre kısmında ;konjiktiva epitelinde ve kemik iliği asratlarında görülebilir.Distempere özgü virüsün ana spesifik İgG ler BOS da saptanabilir.Teşhiste labratuvar bulgularında IgG;IgM ELISA;immunositoloji ve virüs izalasyon yöntemleri ile izlenebilir.
Hastalıgın seyrinde kuku ön plandadır;genç köpeklerde gençlik hastalığı daha şiddetli seyreder;bazen deyişik derecede duyarlılıklar;bireysel olarak görülebilir.nörolojik semptom belirtilerinin oluşması olumlu değildir;hastalığa yakalanan köpekler hastalıktan kurtulsalar dahi ömür boyu belirtiler kalıcı olabilir.Köpeklerde gençlik hastalığında belirtiler özellikle enfeksiyon oluşumundan bir hafta sonra konjunktivitis;depresyon;iştahsızlık;ateş ve zayıflama başlar.özellikle nörolojik dönemden kurtulan köpeklerde epileptik kasılmalar ;arka ve ön bacaklarda güçsüzlük;iskelet kaslarında tikler uykudada devam edebilir.Akut formda inkubasyon süresi 14-18 gündür.Ateş 4-7 gün içinde 40-41 c ve leucopeni tablosu oluşur.ateş 7-14 gün sonra normale döner rinitis ve konjektivitis oluşumuyla ateş tekrar yükselir ve leucopenia tablosu oluşur.Çok deyişik formları bulunmaktadır.İlk belirtileri kusmadır;bazı vakalarda sadece öksürük ve burun akıntısı görülmektedir.
Gastro intestinal formunda kilo kaybı;kusma;ishal;dehidrasyon;barsak parazitlerinin yoğun olduğu olgularda barsak tıkanıkları görülebilir.
Deri formunda kötü kokulu;püstül;eritem özellikle karın bölgesinde kılsız bölgelerde görülmektedir.deride kalınlaşmalar meydana gelir.Deri lezyonları gelişen köpeklerde iyileşme olasılığı yüksektir.
Solunum formunda belirtiler köpeklerde akciğer kontrolllerinde kuru ve yaş harharalar;burun akıntısı solunum güçlüğü;öksürük görülmektedir.
Sinirsel formunda belirtiler arka bacaklarda ataksi;tikler(bacak ve yüz kaslarında )kordinasyon eksiklikleri;bağırma;körlük belirtileri;bağırtı acı çekiyormuş gibi ;körlük bu belirtiler bazen haftalar aylar sonrada ortaya çıkabilir.
Kronik ensefalitis kordinasyon eksikliği ;kalça bölümünde zayıflama;başını tutamama;baş bölgesinde titremeler;göz küresinde dönme hareketi;yüzde felçler;patilerde sertleşmeler;görme bozuklukları;kordinasyon eksiklikleri;tikler görülmektedir.
Köpeklerde gençlik hastalığında enfeksiyon kalıcı dişlerin çıkmasından önce oluşursa diş bozuklukları görülebilir.yaşlı köpek ensefaliti çok nadir olarak altı yaş üstü köpeklerde görülür.ilk belirtiler görme yetersizliği ;ilerleyen vakalarda sahibini tanımama;tepki vermeme;zihinsel bozukluklar;kafada tikler;kendi etrafında dönmeler ve kafa bölgesinde tikler görülebilir.
Bazı vakalarda gözün retinasında deyişiklikler kemiklerde osteosklerozise.gençlik hastalığının tanısında semptomlar ve anemnez önemlidir.şiddetli enfeksiyonlarda klinik bulgular çok belirgindir.orta şiddette giden olgularda klinik belirtiler daha çok göz ve solunum sistemindedir ve buda tanıyı zorlaştırmaktadır.
Tedavisinde destekleyici tedavi yöntemleri kullanılmaktadır.geniş spektrumlu antibiyotikler;vitamin c;b vitaminleri;sıvı elektrolit tedavisi;özellikle distemper sonrası sinirsel formların tedavisinde deksamethasone;antikonvülson ajanlar kullanılır.kalori kaybını engelleyici tedavi uygulanmalıdır.solunum sisteminde sekonder enfeksiyon ve gözde konjuktivitis oluşumunun engellenmesine yönelik tedavi unutulmamalıdır.nadiren kramplarda diazem;ayrıca bağışıklık güçlendirici ve otoimmun serumların uygulanması tedaviyi olumlu olarak etkilemektedir. Köpeklerde gençlik hastalığında korunmada 6 haftadan 12 haftaya kadar yavrular 3-4 haftada bir aşılanmaları gerekmektedir(Aşı firmaları tarafından karma aşı 3 dozönerilmektedir).yetişkinköpeklerdegençlikhastalığına karşı yılda tek doz uygulamaları yeterlidir.Aşı yüksek bir koruma sağlamaktadır.Hastalıktan kurtulan köpeklerde uzun süreli immmun bağışıklık oluşur.Nörolojik belirtilerin oluştuğu durumlarda vakalarda kötüleşme görülürse ötenazi veteriner hekim tarafından önerilebilir.köpeklerde gençlik hastalığı ile ilğili olarak bornova izmirdeki kliniğimizde haftada 2-3 vaka gelmektedir;bu sayı yıllar öncesine görekomik kalmaktadır;buda aşılamaların yıllar içindeki başarısını göstermektedir.Tedavisinin çok zor olduğu ama aşılamanın çok kolay olduğu düşünülürse köpeklerimize gençlik aşısı(karma aşı)yaptırmayı ihmal etmiyelim.saygılarımla
Tolgay Aytar
Veteriner Hekim