Dişlerde Erozyona Neden Olan Faktörler
Dişlerde sert doku kayıpları dört farklı grupta toplanabilir:
1)Çürük: Etkeni mikroorganizmaların metabolik ürünleri;asitler ve proteolitik enzimler olup;ortam pH sı 4-4.5 civarındayken etken süresi uzun süreli olduğunda dişin klinik kuron kısmında görülen sert soku kaybıdır.
2)Erozyon:Etkeni ağız ortamındaki asitler(besin;mide;ilaç kaynaklı asitler) olup;ortam pH sı 2-3 civarındayken kısa etken süresiyle klinik kuronda görülen sert doku kaybıdır.
3)Aşınma:Etkeni mekanik olup;ortam pH sı nötrken uzun süre etkene maruz kalma sonucu ortaya çıkan sert doku kayıplarıdır.
4)Rezorbsiyon:Etkeni odontoklast hücrelerinin enzimleri ve asit ürünleriyle fagositoz proçesi olup;ortam ph sı 7 değerinin altındayken 24 saat aralıkla yıkıcı ataklar şeklinde gelişen klinik kök yüzeyini de kapsayan sert doku kayıplarıdır.
Toplumda diş çürükleri ve diş eti hastalıklarının yanı sıra en sık görülen sorunlardan biri de Diş Erozyonlarıdır.Her geçen gün kliniklere çürük olmadığı halde hassasiyet şikayetiyle başvuran hasta sayısı artmakta;yoğun bir şekilde çeşitli hassasiyet giderici ürünler piyasaya sunulmaktadır.Oysa ki hassasiyete neden olan ana nedenlerden biri olan erozyon konusunda hastaların bilinçlendirilmesi sorunun çözümüne ulaşmayı da kolaylaştıracaktır.
Dişlerde erozyonun şiddetini asit konsantrasyonu;etkenin etki süresi ve diş minesinin içerdiği fluorid oranı belirlemektedir.Ayrıca chalat oluşturan asitler ve yaş faktörü de erozyon şiddetini dolaylı olarak etkilemektedir.
Erozyonun nedenleri ana başlıklar halinde özetlenecek olursa ;
1)Mesleki nedenler: Mesleğinin gereği yoğun asit buharı altında çalışmak zorunda kalan bireylerde görülmektedir.Günümüzde iyi proflaksi ve gelişmiş teknoloji sayesinde mesleğe bağlı erozyona çok sık rastlanmamaktadır.
2)Beslenme faktörü: Asit içeriği fazla olan gıdaların tüketimi erozyonda çok önemli rol oynamaktadır.Özellikle günümüzde sık tüketilen asitli içecekler bireylerde sıklıkla erozyona rastlamamıza neden olmaktadır.Sık tüketilen bu içeceklerden bazılarının pH değerleri şöyle sıralanabilir.
Limon suyu - pH:2.0
Cola - pH:2.5
Portakal suyu - pH:3.5
Elma suyu - pH:3.5
Ayran - pH:4.4
Maden suyu - pH:5.2-6.3
pH değeri düştükçe ve ağızda uzun süre kaldıkça ya da sık aralıklarla tüketildikçe dişlerde erozyon miktarı da o oranda artmaktadır.
3)İlaçlar: C-vitaminli şekerler;emme tabletleri;efervesan tabletler erozyona nedene olabilmektedirler.
4)Endojen faktörler: Mideden gelen asidin etkisi sonucu erozyona neden olan faktörlerdir.İki grupta incelenir:
a)Kronik Kusmalar: Anorexia nevrosa;blumia;psikojen kusmalar;alkolizm;hiperemezis;östrojen ve sitotoksik ilaçlara bağlı kronik kusmalardır.
b)Mide Hastalıkları: Regurgitasyon(özafagus darlığı);alkoliklerde kronik gastrit sorunu;reflü gibi hastalıklardır.
Bu gruptaki erozyonlar üst çenede dişlerin damağa bakan tarafında daha ileri vakalarda ise yan dişlerin iç ve çiğneyici yüzeylerinde madde kayıpları şeklinde kendini göstermektedir.
5)Tükrük yetersizliği: Tükrük akış hızındaki azalma ve tükrük tamponlama kapasitesindeki düşüklük dişlerde erozyona neden olmaktadır.Bu duruma neden olan faktörler :
a)İlaçlar: Antidepresanlar;antihistaminikler;antihipertansifler;iştah kesiciler;diüretikler;trankilizanlar;sitostatikler tükrük akış hızını yavaşlatarak ağız kuruluğuna ve dolayısıyla da erozyona nedne olmaktadırlar.
b)Radyoterapi: Özellikle baş-boyun bölgesine uygulanan radyoterapi asiner hücrelere etki ederek erozyona neden olmaktadır.
c)Tükrük bezi hastalıkları: Sjögren sendromu;otoimmun eksokrinopati;tükrük bezlerinde lenfositer infiltrasyona bağlı iltihap;asiner hücrelerde tahribat ve minör ve majör tükrük bezlerinin tutulumu konuşma ve yutkunma zorluğuna ve de dişlerde erozyona sebep olmaktadır.
1)Çürük: Etkeni mikroorganizmaların metabolik ürünleri;asitler ve proteolitik enzimler olup;ortam pH sı 4-4.5 civarındayken etken süresi uzun süreli olduğunda dişin klinik kuron kısmında görülen sert soku kaybıdır.
2)Erozyon:Etkeni ağız ortamındaki asitler(besin;mide;ilaç kaynaklı asitler) olup;ortam pH sı 2-3 civarındayken kısa etken süresiyle klinik kuronda görülen sert doku kaybıdır.
3)Aşınma:Etkeni mekanik olup;ortam pH sı nötrken uzun süre etkene maruz kalma sonucu ortaya çıkan sert doku kayıplarıdır.
4)Rezorbsiyon:Etkeni odontoklast hücrelerinin enzimleri ve asit ürünleriyle fagositoz proçesi olup;ortam ph sı 7 değerinin altındayken 24 saat aralıkla yıkıcı ataklar şeklinde gelişen klinik kök yüzeyini de kapsayan sert doku kayıplarıdır.
Toplumda diş çürükleri ve diş eti hastalıklarının yanı sıra en sık görülen sorunlardan biri de Diş Erozyonlarıdır.Her geçen gün kliniklere çürük olmadığı halde hassasiyet şikayetiyle başvuran hasta sayısı artmakta;yoğun bir şekilde çeşitli hassasiyet giderici ürünler piyasaya sunulmaktadır.Oysa ki hassasiyete neden olan ana nedenlerden biri olan erozyon konusunda hastaların bilinçlendirilmesi sorunun çözümüne ulaşmayı da kolaylaştıracaktır.
Dişlerde erozyonun şiddetini asit konsantrasyonu;etkenin etki süresi ve diş minesinin içerdiği fluorid oranı belirlemektedir.Ayrıca chalat oluşturan asitler ve yaş faktörü de erozyon şiddetini dolaylı olarak etkilemektedir.
Erozyonun nedenleri ana başlıklar halinde özetlenecek olursa ;
1)Mesleki nedenler: Mesleğinin gereği yoğun asit buharı altında çalışmak zorunda kalan bireylerde görülmektedir.Günümüzde iyi proflaksi ve gelişmiş teknoloji sayesinde mesleğe bağlı erozyona çok sık rastlanmamaktadır.
2)Beslenme faktörü: Asit içeriği fazla olan gıdaların tüketimi erozyonda çok önemli rol oynamaktadır.Özellikle günümüzde sık tüketilen asitli içecekler bireylerde sıklıkla erozyona rastlamamıza neden olmaktadır.Sık tüketilen bu içeceklerden bazılarının pH değerleri şöyle sıralanabilir.
Limon suyu - pH:2.0
Cola - pH:2.5
Portakal suyu - pH:3.5
Elma suyu - pH:3.5
Ayran - pH:4.4
Maden suyu - pH:5.2-6.3
pH değeri düştükçe ve ağızda uzun süre kaldıkça ya da sık aralıklarla tüketildikçe dişlerde erozyon miktarı da o oranda artmaktadır.
3)İlaçlar: C-vitaminli şekerler;emme tabletleri;efervesan tabletler erozyona nedene olabilmektedirler.
4)Endojen faktörler: Mideden gelen asidin etkisi sonucu erozyona neden olan faktörlerdir.İki grupta incelenir:
a)Kronik Kusmalar: Anorexia nevrosa;blumia;psikojen kusmalar;alkolizm;hiperemezis;östrojen ve sitotoksik ilaçlara bağlı kronik kusmalardır.
b)Mide Hastalıkları: Regurgitasyon(özafagus darlığı);alkoliklerde kronik gastrit sorunu;reflü gibi hastalıklardır.
Bu gruptaki erozyonlar üst çenede dişlerin damağa bakan tarafında daha ileri vakalarda ise yan dişlerin iç ve çiğneyici yüzeylerinde madde kayıpları şeklinde kendini göstermektedir.
5)Tükrük yetersizliği: Tükrük akış hızındaki azalma ve tükrük tamponlama kapasitesindeki düşüklük dişlerde erozyona neden olmaktadır.Bu duruma neden olan faktörler :
a)İlaçlar: Antidepresanlar;antihistaminikler;antihipertansifler;iştah kesiciler;diüretikler;trankilizanlar;sitostatikler tükrük akış hızını yavaşlatarak ağız kuruluğuna ve dolayısıyla da erozyona nedne olmaktadırlar.
b)Radyoterapi: Özellikle baş-boyun bölgesine uygulanan radyoterapi asiner hücrelere etki ederek erozyona neden olmaktadır.
c)Tükrük bezi hastalıkları: Sjögren sendromu;otoimmun eksokrinopati;tükrük bezlerinde lenfositer infiltrasyona bağlı iltihap;asiner hücrelerde tahribat ve minör ve majör tükrük bezlerinin tutulumu konuşma ve yutkunma zorluğuna ve de dişlerde erozyona sebep olmaktadır.