Kedi ve Köpeklerde Böbrek Yetmezliği Belirtileri ve Teşhis
Kedi Ve Köpeklerde Böbrek Yetmezliği Belirtileri
Oluşan semptomlar sorunun ne kadar süredir olduğu ile ve böbrek hasarının sebebi ile ilişkilidir. Bazı belirtileri evde kendimiz de fark edebiliriz:
Aşırı su içme ve idrara çıkma (PU/PD) Poliüri-Polidipsi
Bu polyuria/polydypsia (PU/PD) olarak bilinir. Böbrek hastalığının en istikrarlı belirtisidir. PU/PD ayrıca şeker hastalığında (diabetes mellitus) ve hipertroidizmde de sıkça görülen bir belirtidir. PU/PD belirtileri olan bir hayvanda doğru bir teşhis yapmak için takip edilecek diyagnostik yöntemler tanı sürecini belirleyecektir. Eğer evde beslenen bir pet için PU/PD’den şüpheleniyorsak günlük sıvı alımını ölçmeli ve değişen miktarları belirlemeliyiz.
Akut böbrek yetmezliğinde hiç idrar görülmeyebilir. Bu oldukça acil bir durumdur. Anürinin iki önemli nedeni daha vardır; antifriz zehirlenmesi ve idrar yollarında tıkanma olan erkek kedilerde sıkça görülen üretranın tıkanması ile karakterize üriner kanal hastalığı (FUS) bu durumun iki önemli nedenidir.
Kilo Kaybı
Kilo kaybı; iştahın azalması ve böbreklerin vücuttaki toksinleri temizlemek için çalışması sırasında oluşan protein kaybına bağlı olarak meydana gelir.
İştahsızlık (anorexia)
Toksinlerin çoğalması; elektrolit dengesizliği; dehidrasyon ve anemi böbrek hastalıklarında görülen iştahsızlığın ana nedenlerindendir. Akut böbrek hastalığında pet sahiplerinin petlerini bize getirmelerinin en önemli nedeni bu yaşanan iştahsızlık durumudur
Güçsüzlük
Dehidrasyon ve iştahsızlık güçsüzlüğe neden olur. Potasyum olarak bilinen elektrolitin dengesizliği durumunda belirgin bir güçsüzlük halsizlik görülür. Böbrek hastalığı olan hayvana sıvı tedavisine ek olarak potasyum vermemizin sebebi güçsüzlüğe engel olmak içindir. Oral potasyum gıda katkı maddeleri de verilebilir.
Kusma (emesis)
Toksinlerin çoğalması kusmanın en büyük sebebidir. Kusma daha fazla potasyum kaybına ve dehidrasyona sebep olur. Kusma böbrek hastlaığı olan hayvanın daha da kötüleşmesine neden olur.
Epilepsi-Sara (İstem dışı ataklar)
Vücutta üre arttığında beyin bu toksinlerden; üremiden olumsuz etkilenir ve nörolojik değişiklikler meydana gelir.
Ülserler
Eğer atık maddeler; toksinler vücuttan elimine edilemez ise özellikle sindirim sisteminde; midede ülsere neden olur. Üreyi bakterilerin tükürükte amonyağa dönüştürmesi ile ağız ülseri olabilir. Ülsere karşı gerekli tedavi mutlaka yapılmalıdır.
Oral ülserler; ağızda bulunan bakteriler tarafından salyadaki ürenin amonyağa yıkımlanması sonucu oluşurlar. Ülserasyonların diğer nedenleri; travma; elektrik kordonlarının ısırılması; zehirler ve viruslerdir.
Körlük
Körlük; özellikle CRF’da hipertansiyonun (yüksek tansiyon) önemli bir sonucu olarak gelişir. Kan basıncı sürekli olarak 180-190 mm.yi aşan bir kedide derhal ilaç tedavisine başlanmalıyız.
Bir kedinin kan basıncını ölçmek insanlarda olduğu kadar basit değildir. Bunun için doppler ultrason gibi özelleştirilmiş cihazlar kullanılmaktadır.
Bir kedinin kan basıncını ölçmek insanlarda olduğu kadar basit değildir. Bunun için doppler ultrason gibi özelleştirilmiş cihazlar kullanılmaktadır.
Bir kedinin kan basıncını ölçmek insanlarda olduğu kadar basit değildir. Bunun için doppler ultrason gibi özelleştirilmiş cihazlar kullanılmaktadır.
Teşhis
Böbrek hastalıklarının semptomları ; diğer pek çok hastalığın semptomlarını taklit ettiği için ayırıcı tanı koymak oldukça önemlidir. Maalesef bu yüzden ARF nin erken teşhisi mümkün olamamaktadır.
Teşhis idrar ve kan tahlilleri ve diğer ileri tanı yöntemleri ile konabilir.İdrarda protein atılımı; kan üre nitrojeni ve kreatinin böbrek için önemli incelenmesi gereken kriterlerdir.
Belirtiler
Böbrek hastalıkları herhangi bir yaşta olabilir. Erken yaşlarda olduğunda; nedeni çoğunlukla toksinler; kistler ve travmadır ve çoğunlukla akut olarak gelişir. CRF ise; yaygın olarak yaşlı hayvanlarda görülür.
Kronik Böbrek Yetmezliğine (CRF) yatkın bazı kedi ırkları:
Böbrek hastalığı; özellikle PU / PD olmak üzere;yukarıda belirtilen herhangi bir belirti ile teşhis edilebilir. nitelendirdi hayvan şüpheleniliyor.Son zamanlardaki ilaç kullanımı; antifriz değişimi; yakın zamanda uygulanan anestezi yararlı ipuçlarıdır. Özellikle kalp hastalığı ve hipertroidizm gibi böbrekleri etkileyen diğer hastalıkları bulunan petler; böbrek hastalığı için potansiyel olarak risk altındadırlar.
Fiziksel Muayene
Fizyolojik muayenede; böbreklerin çalışmasına engel olan nedenler tespit edilebilir; hastalığın ne kadar süredir devam ettiği araştırılabilir ve hastalığın akut ya da kronik formda olup olmadığı ortaya çıkarılabilir.
Fizyolojik muayene şu basamakları içermelidir:
İdrar tahlili böbrek hastalığının tanısında önemli bir araçtır.. Parametrelerdeki değişiklikler böbrek hastalığının göstergesi olabilir.
Specific Gravity (S.G.) İdrar Özgül Ağırlığı
Böbreklerin idrarı sulandırmak ya da yoğunlaştırmaktaki yeteneği hakkında önemli bilgi veren bir parametredir. Suyun spesifik gravitesi 1.000’dir. Böbrek yetmezliği olan bir hayvanın spesifik gravititesi 1.008-1.012 arasındadır. Bu anormal aralıktaki S.G (izostenüri)“isosthenuria” olarak adlandırılır. Normal böbrek fonksiyonuna sahip bir kedide S.G 1;035’ten; köpeklerde ise 1;025’ten daha büyük olması gerekmektedir.
Eğer dehidrasyon ya da böbrek hastalığı yüzünden BUN yükselmiş ise bu sayı böbreklerin durumu hakkında karar vermemizde bize yardımcı olacaktır. Dehidrasyon ve böbrek hastalığı eş zamanlı ortaya çıkabilir ve durumu daha da komplike hale sokabilir. Ayrıca karaciğer hastalıkları da özellikle yaşlı hastalarda duruma etki edebilir.
SG’nin doğru ölçülebilmesi için idrar alınır alınmaz refraktometre ile kontrol edilmesi gerekir.
Protein
İdrarda aşırı protein proteinüri denilen ve CRF’ da sık görülen bir bulgudur.. Glomerulonephritis; pyelonephritis ve amyloidosis durumunda proteinüri oluşabilir. İdrar proteini : Kreatinin oranı yaşam süresinde önemli bir belirteçtir. Bu oranı 0.4’den az olan kediler daha uzun süre yaşarlar.
Hücreler
Cast (kast) olarak adlandırılan özelleşmiş hücre tipleri; böbrek hastalıkları için belirleyici olabilirler.
Röntgen: Radiography
Radyografi böbrek hastalığının tanısında oldukça faydalıdır. Böbrekleri görüntülememize yarar; üriner sistemdeki taşları görüntüleyebiliriz; böbrek hastalığına eşlik eden kalsifikasyonların tanısını koyabiliriz ve ayrıca diğer organlardaki anomalileri görüntüleyebiliriz.
Ultrason:
Böbrek hastalıklarının tanısında kullanılan çok değerli bir diğer yöntem de ultrasondur (USG). Böbreklerin iç yapısına;anatomisine; böbrek ölçüsüne bakabilmeyi ve böbrekten biyopsi almayı kolaylaştırmak için kullanılır. Bir çok vakada USG kullanımı laparoskobik tanıya; operatif tanı yöntemine gerek duymadan teşhis koymamızı sağlar.
Boşaltım Ürogramı ( Excretory Urogram)
IVP (intravenous pyelogram) olarak da bilinen bu özel test; bize böbrek sistemi hakkında önemli bilgiler verir. Bu yöntem kullanılırken; eğer ARF ya da CRF’den şüpheleniliyorsa çok dikkatli olunmalıdır çünkü durumu şiddetlendirebilir. Kana enjekte edilen bir radyopak madde kan yoluyla böbreklere;üreterlere ve idrar kesesine kadar iletilir.Tüm sistemin görüntüsü böylelikle alınabilir.
Laparotomi
Keşif operasyonu (Exploratory surgery) yani laparotomi renal hastalıkların tanı ve tedavisinde özellikle de kanserde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. USG ile tanıya varılamadığı zamanlarda ve USG’nin avantajlı olmadığı vakalarda bu yönteme başvurulur.
Çeviren: Vet.Hek.Işıl Tomur Karatan
Kaynak: http://www.lbah.com/feline/kidney.htm
Oluşan semptomlar sorunun ne kadar süredir olduğu ile ve böbrek hasarının sebebi ile ilişkilidir. Bazı belirtileri evde kendimiz de fark edebiliriz:
Aşırı su içme ve idrara çıkma (PU/PD) Poliüri-Polidipsi
Bu polyuria/polydypsia (PU/PD) olarak bilinir. Böbrek hastalığının en istikrarlı belirtisidir. PU/PD ayrıca şeker hastalığında (diabetes mellitus) ve hipertroidizmde de sıkça görülen bir belirtidir. PU/PD belirtileri olan bir hayvanda doğru bir teşhis yapmak için takip edilecek diyagnostik yöntemler tanı sürecini belirleyecektir. Eğer evde beslenen bir pet için PU/PD’den şüpheleniyorsak günlük sıvı alımını ölçmeli ve değişen miktarları belirlemeliyiz.
Akut böbrek yetmezliğinde hiç idrar görülmeyebilir. Bu oldukça acil bir durumdur. Anürinin iki önemli nedeni daha vardır; antifriz zehirlenmesi ve idrar yollarında tıkanma olan erkek kedilerde sıkça görülen üretranın tıkanması ile karakterize üriner kanal hastalığı (FUS) bu durumun iki önemli nedenidir.
Kilo Kaybı
Kilo kaybı; iştahın azalması ve böbreklerin vücuttaki toksinleri temizlemek için çalışması sırasında oluşan protein kaybına bağlı olarak meydana gelir.
İştahsızlık (anorexia)
Toksinlerin çoğalması; elektrolit dengesizliği; dehidrasyon ve anemi böbrek hastalıklarında görülen iştahsızlığın ana nedenlerindendir. Akut böbrek hastalığında pet sahiplerinin petlerini bize getirmelerinin en önemli nedeni bu yaşanan iştahsızlık durumudur
Güçsüzlük
Dehidrasyon ve iştahsızlık güçsüzlüğe neden olur. Potasyum olarak bilinen elektrolitin dengesizliği durumunda belirgin bir güçsüzlük halsizlik görülür. Böbrek hastalığı olan hayvana sıvı tedavisine ek olarak potasyum vermemizin sebebi güçsüzlüğe engel olmak içindir. Oral potasyum gıda katkı maddeleri de verilebilir.
Kusma (emesis)
Toksinlerin çoğalması kusmanın en büyük sebebidir. Kusma daha fazla potasyum kaybına ve dehidrasyona sebep olur. Kusma böbrek hastlaığı olan hayvanın daha da kötüleşmesine neden olur.
Epilepsi-Sara (İstem dışı ataklar)
Vücutta üre arttığında beyin bu toksinlerden; üremiden olumsuz etkilenir ve nörolojik değişiklikler meydana gelir.
Ülserler
Eğer atık maddeler; toksinler vücuttan elimine edilemez ise özellikle sindirim sisteminde; midede ülsere neden olur. Üreyi bakterilerin tükürükte amonyağa dönüştürmesi ile ağız ülseri olabilir. Ülsere karşı gerekli tedavi mutlaka yapılmalıdır.
Oral ülserler; ağızda bulunan bakteriler tarafından salyadaki ürenin amonyağa yıkımlanması sonucu oluşurlar. Ülserasyonların diğer nedenleri; travma; elektrik kordonlarının ısırılması; zehirler ve viruslerdir.
Körlük
Körlük; özellikle CRF’da hipertansiyonun (yüksek tansiyon) önemli bir sonucu olarak gelişir. Kan basıncı sürekli olarak 180-190 mm.yi aşan bir kedide derhal ilaç tedavisine başlanmalıyız.
Bir kedinin kan basıncını ölçmek insanlarda olduğu kadar basit değildir. Bunun için doppler ultrason gibi özelleştirilmiş cihazlar kullanılmaktadır.
Bir kedinin kan basıncını ölçmek insanlarda olduğu kadar basit değildir. Bunun için doppler ultrason gibi özelleştirilmiş cihazlar kullanılmaktadır.
Bir kedinin kan basıncını ölçmek insanlarda olduğu kadar basit değildir. Bunun için doppler ultrason gibi özelleştirilmiş cihazlar kullanılmaktadır.
Teşhis
Böbrek hastalıklarının semptomları ; diğer pek çok hastalığın semptomlarını taklit ettiği için ayırıcı tanı koymak oldukça önemlidir. Maalesef bu yüzden ARF nin erken teşhisi mümkün olamamaktadır.
Teşhis idrar ve kan tahlilleri ve diğer ileri tanı yöntemleri ile konabilir.İdrarda protein atılımı; kan üre nitrojeni ve kreatinin böbrek için önemli incelenmesi gereken kriterlerdir.
Belirtiler
Böbrek hastalıkları herhangi bir yaşta olabilir. Erken yaşlarda olduğunda; nedeni çoğunlukla toksinler; kistler ve travmadır ve çoğunlukla akut olarak gelişir. CRF ise; yaygın olarak yaşlı hayvanlarda görülür.
Kronik Böbrek Yetmezliğine (CRF) yatkın bazı kedi ırkları:
- Siyam
- Persiyan
- Abyssinian
- Burmese
- Maine Coon
- Russian Blue
- Shih Tzu
- Lhasa apso
- Basenji
- Shar Pei
- Samoyed
Böbrek hastalığı; özellikle PU / PD olmak üzere;yukarıda belirtilen herhangi bir belirti ile teşhis edilebilir. nitelendirdi hayvan şüpheleniliyor.Son zamanlardaki ilaç kullanımı; antifriz değişimi; yakın zamanda uygulanan anestezi yararlı ipuçlarıdır. Özellikle kalp hastalığı ve hipertroidizm gibi böbrekleri etkileyen diğer hastalıkları bulunan petler; böbrek hastalığı için potansiyel olarak risk altındadırlar.
Fiziksel Muayene
Fizyolojik muayenede; böbreklerin çalışmasına engel olan nedenler tespit edilebilir; hastalığın ne kadar süredir devam ettiği araştırılabilir ve hastalığın akut ya da kronik formda olup olmadığı ortaya çıkarılabilir.
Fizyolojik muayene şu basamakları içermelidir:
- Dehidrasyon
- Anemiye bağlı soluk diş eti ve mukoza rengi
- CRF varlığında; küçük ve şekilsiz böbreklerin abdominal palpasyonla hissedilmesi.
- Kist ya da kansen varlığında; büyük ya da nodular böbreklerin hissedilmesi.
- Kilo kaybı
- Büyümüş lenf düğümleri
- Dilate ( genişlemiş) ya da değişken pupillalar
- Güçsüzlük ;halsizlik.
İdrar tahlili böbrek hastalığının tanısında önemli bir araçtır.. Parametrelerdeki değişiklikler böbrek hastalığının göstergesi olabilir.
Specific Gravity (S.G.) İdrar Özgül Ağırlığı
Böbreklerin idrarı sulandırmak ya da yoğunlaştırmaktaki yeteneği hakkında önemli bilgi veren bir parametredir. Suyun spesifik gravitesi 1.000’dir. Böbrek yetmezliği olan bir hayvanın spesifik gravititesi 1.008-1.012 arasındadır. Bu anormal aralıktaki S.G (izostenüri)“isosthenuria” olarak adlandırılır. Normal böbrek fonksiyonuna sahip bir kedide S.G 1;035’ten; köpeklerde ise 1;025’ten daha büyük olması gerekmektedir.
Eğer dehidrasyon ya da böbrek hastalığı yüzünden BUN yükselmiş ise bu sayı böbreklerin durumu hakkında karar vermemizde bize yardımcı olacaktır. Dehidrasyon ve böbrek hastalığı eş zamanlı ortaya çıkabilir ve durumu daha da komplike hale sokabilir. Ayrıca karaciğer hastalıkları da özellikle yaşlı hastalarda duruma etki edebilir.
SG’nin doğru ölçülebilmesi için idrar alınır alınmaz refraktometre ile kontrol edilmesi gerekir.
Protein
İdrarda aşırı protein proteinüri denilen ve CRF’ da sık görülen bir bulgudur.. Glomerulonephritis; pyelonephritis ve amyloidosis durumunda proteinüri oluşabilir. İdrar proteini : Kreatinin oranı yaşam süresinde önemli bir belirteçtir. Bu oranı 0.4’den az olan kediler daha uzun süre yaşarlar.
Hücreler
Cast (kast) olarak adlandırılan özelleşmiş hücre tipleri; böbrek hastalıkları için belirleyici olabilirler.
Röntgen: Radiography
Radyografi böbrek hastalığının tanısında oldukça faydalıdır. Böbrekleri görüntülememize yarar; üriner sistemdeki taşları görüntüleyebiliriz; böbrek hastalığına eşlik eden kalsifikasyonların tanısını koyabiliriz ve ayrıca diğer organlardaki anomalileri görüntüleyebiliriz.
Ultrason:
Böbrek hastalıklarının tanısında kullanılan çok değerli bir diğer yöntem de ultrasondur (USG). Böbreklerin iç yapısına;anatomisine; böbrek ölçüsüne bakabilmeyi ve böbrekten biyopsi almayı kolaylaştırmak için kullanılır. Bir çok vakada USG kullanımı laparoskobik tanıya; operatif tanı yöntemine gerek duymadan teşhis koymamızı sağlar.
Boşaltım Ürogramı ( Excretory Urogram)
IVP (intravenous pyelogram) olarak da bilinen bu özel test; bize böbrek sistemi hakkında önemli bilgiler verir. Bu yöntem kullanılırken; eğer ARF ya da CRF’den şüpheleniliyorsa çok dikkatli olunmalıdır çünkü durumu şiddetlendirebilir. Kana enjekte edilen bir radyopak madde kan yoluyla böbreklere;üreterlere ve idrar kesesine kadar iletilir.Tüm sistemin görüntüsü böylelikle alınabilir.
Laparotomi
Keşif operasyonu (Exploratory surgery) yani laparotomi renal hastalıkların tanı ve tedavisinde özellikle de kanserde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. USG ile tanıya varılamadığı zamanlarda ve USG’nin avantajlı olmadığı vakalarda bu yönteme başvurulur.
Çeviren: Vet.Hek.Işıl Tomur Karatan
Kaynak: http://www.lbah.com/feline/kidney.htm