‘Birisi hayatımızdan gittiğinde bunu anlamlandırmak zordur.’

Kişi herhangi bir kayıp veya ayrılık yaşadığında zihinsel; duygusal ve fiziksel reaksiyonlar gösterir. Bu reaksiyonlar ‘yas’tır.

Yas; kedere verilen tepkidir.

Yas Süreci Nedir;Ne İşe Yarar?

Yas; önemli değişikliklerin; kayıp; ayrılık; ölümün ardından kişinin uyum sağlama sürecidir. Yasın yaşanması gereklidir zira doğru ve zamanında yaşanmayan yas; sonrasında patalojik problemlere yol açabilir.

Yas Sürecinin Evreleri

Yas yaşamaya başlayan kişiler şu evrelerden geçer:

1.)İnkar: Kişinin hayatında sanki hiçbir şey yokmuş gibidir. Bir nevi şok gibi düşünülebilir. Kişi dirençlidir ve sanki durum onu hiç etkilemeyecekmiş gibi bir inkar durumu yaşamaktadır.
“Hayır; O ölmedi”.

2.)Kızgınlık: Durumun değiştiği anlaşılmaya başlanır.Kişi kendisini öfkeli ve çaresiz hisseder.
“Niye ben?”
“Nasıl bırakıp gider?”

3.)Pazarlık: Üzüntü; boşluk duygusu iç içe geçmiştir. Kişinin bir anlam arayışı vardır. İnsanlarla ya da Allah’la pazarlık eder.
‘Allah’ım bana sabır ver; bu acı geçmezse canımı al’.

4.) Depresyon: Durumun kalıcı olduğu ve geri dönüş olmadığı görülür ve bu durum kişiyi derinden etkiler.İçe kapanılabilir ya da dışa dönülebilir.Depresyondaki belirtiler kendini gösterir.

5.) Kabullenme-Yüzleşme: Başetme-uyum süreci ve olgunlaşma evresidir. Gündelik yaşantıya geri dönülmeye başlanır.

Tüm bu süreçlerle uzunluk süresi kişinin 3 ay- 6 ay arası sürmektedir. Ancak yaşanma şiddeti kişinin yapılanmasına ve donanınıma bağlıdır. Her bireyin yası yaşayışı ve tepkileri farklıdır. Yas sürecini yaşamanın gerekliliğindeki amaç; kaybedilen kişiyi unutmak değil yasla mücadeleyi öğrenmek ve benzer acı veren durumlara karşı hazırlıklı olmaktır.

Kayıp yaşayan kişi bu süreci normal bir şekilde tamamlayamazsa ortaya ‘Komplikasyonlu Yas’ durumu çıkabilir. Bu durum çoğunlukla 6 ay sonrasında ortaya çıkmaktadır. Patalojik belirtiler vardır ve kişi aşırı tepkiler verebilir. Her konuşmada aynı acıyı yaşar ve bunu belli eder. Sağlık problemleri geliştirebilir ve yalnız kalmak isteyebilir.Kişi kendisi de bu normal olmayan tepkileri fark edebilir ancak çevresindekiler durumun tespitini daha iyi yapar.
Ancak bu yaşananların normal yas süreci veya patalojik bir durum olduğunu tespit etmek için yası yaşayan kişi ya da yakınları tarafından mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına başvurulmalıdır.

Neler Yapılmalı?

-Kaybı yaşayan kişi normalde nasılsa öyle olmalıdır. Kendini nasıl rahat hissediyorsa öyle davranmalıdır.
-Duygular bastırılmaya; ağlamamaya çalışılmamalıdır.
-Aile çevresi ve yakınlarla birlikte olunmalı ve düşünceler-duygular ifade edilmelidir.
-Belli bir süre yalnız kalmak kişiye iyi gelebilir ancak yakınları tedbirli olmalıdır.
-Kişi kendi kararı ile ilaç kullanmamalıdır.
-Tüm bunlarla birlikte bunun bir süreç olduğu unutulmamalıdır.
Gündelik yaşantıya dönmek için bu süreci en doğru şekilde yaşamak gereklidir.

Sevgilerimle







YASLA İLGİLİ ÖNEMLİ BİLGİLER:

İnsanlar neden yas tutarlar?

"Yas; içimizden bir parça kopması hissinin iyileştirilmesi sürecidir. Yaşamımıza devam etmemizi; yine başkalarını sevebilmemizi ve kaybımızı kabullenebilmemizi sağlar. Tabii ki yas süreci sonrasında kaybetmiş olmanın verdiği üzüntü hâlâ vardır ama bu artık hayatımızı sürdürmeye engel olacak boyutlarda olmayacaktır. Ancak kaybın sadece sevilen birinin ölümü olmadığı; kişinin sağlık; güç; ya da fonksiyon kaybından da kaynaklanabileceği unutulmamalıdır."

Yas sürecini herkes aynı şekilde mi yaşar?

"Kaybın doğası kişinin tecrübe ettiği yasın niteliğini belirler. Örneğin çocuğunu kaybeden anne bu durumla hiçbir hazırlık ya da uyarı olmaksızın karşı karşıya kalmıştır. Doğal ölümlerde yaşanan yas ile travmatik ölümlerde yaşanan yas farklıdır. Travmatik ölüm diye tanımlayabileceğimiz ölümler; ani; beklenmedik; başka birisinin neden olduğu bir kaza; saldırı; ya da doğal afetler ve amansız hastalıklar sonucunda yaşanan kayıplardır. Kişinin ailesi yakınları yoğun bir haksızlık hissi yaşar."