Kısırlık bir çiftin en az 1 yıl süreyle korunmasız ilişkisine rağmen gebe kalamama durumu olarak tarif edilmektedir.Bu tanımlama 35 yaş üstü bayanlar için korunmasız ilişki bekleme süresi 6 aya kadar indrilebilir. Toplumda her 10 çiftten biri infertilite yani kısırlık sorunuyla karşıkarşıyadır. Korunmasız ilişiki derken çitlerin haftada en az 2 kez ilişkiye girmesi; ayrılma gibi durumların bu süreden hariç tutulması gerekir. Bu tanımlamaya uyan çiftlerde infertilite değerlendirmesi için hastanın adet düzeni; daha önce geçirdiği hastalıklar; daha önce geçirdiği operasyonlar; daha önce bu konuda yapılan tetkikler; uygulanan tedaviler; daha önceki korunma yöntemi; anormal blgelerde kıllanma olması; her adet döneminde ağrı olması gibi durumlar sorgulanmalıdır.
Kısırlık tetkikleri nelerdir?
Kısırlığın sebebinin araştırılmasında hastanın detaylı tıbbı sorgulaması ve genel jinekolojik muayenesinin ardından adetin 3. günü FSH;LH;E2;TSH;PRL gibi hormona tetkik yapılması; erkek eşin sperm tahlili ve rahim filmi çekilmelidir.Bu tetkikler yapıladan kesinlikte tedavi başlanmamalıdır. Malesef bazı meslektaşlarımız kısırlık için yapılaması gereken bu temel tetkikleri yapmadan tedavilere başlamaktadır. Bu durum belkide direkt tüp bebek yapılacak bir çifti oyalamak anlamına gelir. Ayrıca bu tetkiklerden rahim filmi hem hastaların korkusu hemde ilk etapta yapılması istenmeyen bir tetkik olduğu için yapılma zamanı ötelenebilmektedir. Rahim filmi tekbaşına tetkik değil aynı zamanda çekim sonrası rahim ve tüplerin temizlenmesine bağlı olarak kendiliğinden tedavisiz gebelik oluşumuna sebep olmaktadır. Yani tedavi edici özelliği de bulunmaktadır. Temel infertilite tetkiklerinin yapılmasından sonra % 10 çiftte bir sebep bulunamayabilinir. İnferetilite tetkikleri gerekirse laparoskopi ve histeroskopiyle devam edebilir.( Tüplerde tıkanıklık; endometriosiz şüphesi veya yumurtalık kisti varsa laparoskopi yapılabilir; şayet rahim içinde yapışıklık; rahimiçi polip; rahim içinde perde varsa histeroskopi yapılabilir)
Kısırlık sebepleri nelerdir?
Kısırlık sebepleri başlıca erkeğe yönelik sebepler ve kadına yönelik sebepler olarak ikiye ayrılır. Bunlardan erkeğe ait sebepler%30-35; kadına yönelik sebepler % 40-55 arasında değişen orana sahiptir.
Erkekte kısırlık sebebi genellikle yapılan sperm tahlilinde total hareketli sperm sayısının az olmasıyla ortaya çıkar. Bunun hesaplaması : volum*sayı*a+b hareketli sperm sayısı ile hesaplanır. Eledilen değer 10 milyonun üstünde ise normal; 5-10 milyon arasında ise aşılama; 5 milyonun altında ise direkt tüp bebek yapılmalıdır.
Kadına ait sebepler; genellikle yumurtalığa ait sebepler(polikistik over; over yetmezliği; çukolata kisti....) tüplere ait sebepler( tıkanıklık olması;tüplerin yokluğu; rahim ve tüplerin doğuştan beraber anormallikleri); rahime ait sebepler( rahim içi perde ; polip ve yapışıklıklar...); hipofiz ve hipotalamusa ait sebepler; troid bezi ve süt hormonu anormallikleri en sık görülen sebeplerdir.
Kısırlığa yönelik tedavi yöntemleri nelerdir?
Kısırlığa ait tedaviler sebebe yönelik değişikliker göstermektedir.Hastanın yaşı; infertilite süresi; daha önceden yapılan tedavilere göre değişiklik gösterebilir.
genel olarak basitten daha zor tedavilere göre; ağızdan alınan haplarla yumurtaların geliştirilip yeterli olgunluğa ulaştıktan sonra çatlatılması ve zamanlı ilişkiye girme; benzer şekilde yumurtaların günlük kullanılan iğnelerle geliştirilip yeterli olgunluğa ulaştıktan sonra çatlatılması ve zamanlı ilşikiye girilmesi veya bu yumurta geliştirme işlemi sonrasında aşılama yapılıp tedavinin başarı şansı artırılabilir.Şayet bu tedavilerden yanıt alınamazsa (2-3 deneme sonrası) tüp bebek yapılması gerekir.Bazı hasta gruplarında bu tedavi yöntemleri kullanılmadan direkt tüp bebek yapılması önerilebilir.(35 yaş üstü hastalar; ileri evre endometriosiz hastaları; her iki tüpü kapalı olan hastalar; erkek eşte total hareketli sperm sayısı 5 milyonun altında olanlar...)