Olumlu Benlik Tasarımı
Psikolojinin genel anlamda insan davranışlarını; düşüncelerini ve duygularını inceleyen bir bilim olduğunu biliriz. Hatta bu tanımı biraz daha genişletirsek bireylerin hayatı nasıl anlamlandırmalarını(varoluş) bile incelediğini söyleyebiliriz.
Bu anlamda incelenen bir konuda bireylerin kişilik yapılarıdır. Kişilik genel anlamda bireyi diğerlerinden ayıran özelliklerin tümünü kapsamaktadır. Kişilik denildiğinde huy; karakter ve benlik gibi kavramları da beraberinde düşünmek gerekmektedir. Biz bu yazımızda benlik kavramı üzerinde duracağız.
Benliğin tanımına baktığımızda;Bireyin kendi kişiliğine ilişkin kanılarının toplamı ve kendini değerlendirme biçimidir.[i] Benliğin tanımında da görüldüğü gibi bireyinkendini algılama şekli kişilik gelişimi için önemlidir. Bu da bireyin olumlu; sağlam; normal ve tüm patolojik durumlardan arınmış bir kişilik geliştirmesinde benliğin önemli bir durum olduğunu göstermektedir. Bu durumda birey kendini ya olumlu bir şekilde değerlendirmekte ya da kendine karşı bazı olumsuz bakış açıları geliştirmektedir. İşte birey kendisini olumlu görüyor ve kendini var olan özellikleri ile tamamen kabulleniyorsa o kişinin olumlu bir benlik tasarımı geliştirdiğini söylemek mümkündür.
Bireylerin olumlu bir benlik tasarımının gelişiminde Rogers[ii] koşulsuz sevginin öneminden bahsetmektedir. Bireyin çevresinde gördüğü değer; bireyin kendini değerli görmesinde ve kendisini sevmesinde etkilidir. Bu durumda anne babaların çocuklarını yetiştirmede sevgilerini onlara en iyi şekilde yansıtmaları; çocuklarının olumlu bir benlik tasarlamasını sağlayacaktır. Güzümüzde her anne babanın çocuğunu sevmediğini söylemek mümkün değildir. Ancak anne babaların çocuk yetiştirmede onlara verecekleri sevgileri yansıtmada ve sevgilerinin ayarlamasını yapmada bazı problemlerin olduğu görülmektedir. Sevgiyi tam olarak alamayan çocukların yaşadıkları sevgi yoksunluklarının ileride birçok patolojik duruma neden olduğunu görmekteyiz. Bu patolojik durumların en başında gelen olumsuzluklardan biri de bireylerin olumsuz bir benlik tasarımı geliştirmeleridir. Sevginin azlığı sonucu böyle bir durum ortaya çıkarken sevginin fazla ve aşırıya kaçması sonucu da çocukların anne babalarına karşı bağımlı bir kişilik geliştirdikleri gözlenmektedir. Bu iki durum da bize sevginin ayarını iyi belirlemek gerektiğini göstermektedir.
Olumsuz benlik tasarımı geliştiren bireylerin en bariz problemleri; kendini kabulle ilgili kafalarında bazı soru işaretleri geliştirmeleridir. Yani kendilerini kabul etmede problem yaşamaktadırlar. İşte bu tür bireylerin saç rengini; göz rengini; kaşlarını; burunlarını; ellerinin yapısını; ayaklarının yapısını kısacası vücutları ile ilgili birçok organlarını oldukları gibi kabul etmediklerini ve beğenmediklerini görmekteyiz. Bu beğenmeme ise yerini değiştirme çabalarına bırakmaktadır. Estetik ameliyatların; saç boyatmaların; kaş çektirmelerin v.b. birçok durumun temelinde kendini kabulle ilgili problemlerin olduğu görülmektedir. Kendini kabul etmeme durumunun abartılması sonucu birey derin psikolojik problemlerle karşı karşıya kalabilmektedir.
Olumlu benlik tasarımı ise bireyin psikolojik sağlığı için önemli bir durumdur. Sağlıklı bir birey kendini var olan özellikleri ile kabul eder ve bu özelliklerinin gelişmesi için elinden geleni yapar. Böylece kendinin gücünü görme ve bu gücü değerlendirme imkânını görecektir. Güçlerimizi fark etme dileği ile…
ii Yanbastı; Gülgün. Kişilik Kuramları. 1.Baskı; Ege Üniversitesi Yayınları; İzmir; 1990.
[ii] Hümanist kişilik kuramının temsilcisidir.
ii Yanbastı; Gülgün. Kişilik Kuramları. 1.Baskı; Ege Üniversitesi Yayınları; İzmir; 1990.
[1] Hümanist kişilik kuramının temsilcisidir.
Bu anlamda incelenen bir konuda bireylerin kişilik yapılarıdır. Kişilik genel anlamda bireyi diğerlerinden ayıran özelliklerin tümünü kapsamaktadır. Kişilik denildiğinde huy; karakter ve benlik gibi kavramları da beraberinde düşünmek gerekmektedir. Biz bu yazımızda benlik kavramı üzerinde duracağız.
Benliğin tanımına baktığımızda;Bireyin kendi kişiliğine ilişkin kanılarının toplamı ve kendini değerlendirme biçimidir.[i] Benliğin tanımında da görüldüğü gibi bireyinkendini algılama şekli kişilik gelişimi için önemlidir. Bu da bireyin olumlu; sağlam; normal ve tüm patolojik durumlardan arınmış bir kişilik geliştirmesinde benliğin önemli bir durum olduğunu göstermektedir. Bu durumda birey kendini ya olumlu bir şekilde değerlendirmekte ya da kendine karşı bazı olumsuz bakış açıları geliştirmektedir. İşte birey kendisini olumlu görüyor ve kendini var olan özellikleri ile tamamen kabulleniyorsa o kişinin olumlu bir benlik tasarımı geliştirdiğini söylemek mümkündür.
Bireylerin olumlu bir benlik tasarımının gelişiminde Rogers[ii] koşulsuz sevginin öneminden bahsetmektedir. Bireyin çevresinde gördüğü değer; bireyin kendini değerli görmesinde ve kendisini sevmesinde etkilidir. Bu durumda anne babaların çocuklarını yetiştirmede sevgilerini onlara en iyi şekilde yansıtmaları; çocuklarının olumlu bir benlik tasarlamasını sağlayacaktır. Güzümüzde her anne babanın çocuğunu sevmediğini söylemek mümkün değildir. Ancak anne babaların çocuk yetiştirmede onlara verecekleri sevgileri yansıtmada ve sevgilerinin ayarlamasını yapmada bazı problemlerin olduğu görülmektedir. Sevgiyi tam olarak alamayan çocukların yaşadıkları sevgi yoksunluklarının ileride birçok patolojik duruma neden olduğunu görmekteyiz. Bu patolojik durumların en başında gelen olumsuzluklardan biri de bireylerin olumsuz bir benlik tasarımı geliştirmeleridir. Sevginin azlığı sonucu böyle bir durum ortaya çıkarken sevginin fazla ve aşırıya kaçması sonucu da çocukların anne babalarına karşı bağımlı bir kişilik geliştirdikleri gözlenmektedir. Bu iki durum da bize sevginin ayarını iyi belirlemek gerektiğini göstermektedir.
Olumsuz benlik tasarımı geliştiren bireylerin en bariz problemleri; kendini kabulle ilgili kafalarında bazı soru işaretleri geliştirmeleridir. Yani kendilerini kabul etmede problem yaşamaktadırlar. İşte bu tür bireylerin saç rengini; göz rengini; kaşlarını; burunlarını; ellerinin yapısını; ayaklarının yapısını kısacası vücutları ile ilgili birçok organlarını oldukları gibi kabul etmediklerini ve beğenmediklerini görmekteyiz. Bu beğenmeme ise yerini değiştirme çabalarına bırakmaktadır. Estetik ameliyatların; saç boyatmaların; kaş çektirmelerin v.b. birçok durumun temelinde kendini kabulle ilgili problemlerin olduğu görülmektedir. Kendini kabul etmeme durumunun abartılması sonucu birey derin psikolojik problemlerle karşı karşıya kalabilmektedir.
Olumlu benlik tasarımı ise bireyin psikolojik sağlığı için önemli bir durumdur. Sağlıklı bir birey kendini var olan özellikleri ile kabul eder ve bu özelliklerinin gelişmesi için elinden geleni yapar. Böylece kendinin gücünü görme ve bu gücü değerlendirme imkânını görecektir. Güçlerimizi fark etme dileği ile…
ii Yanbastı; Gülgün. Kişilik Kuramları. 1.Baskı; Ege Üniversitesi Yayınları; İzmir; 1990.
[ii] Hümanist kişilik kuramının temsilcisidir.
ii Yanbastı; Gülgün. Kişilik Kuramları. 1.Baskı; Ege Üniversitesi Yayınları; İzmir; 1990.
[1] Hümanist kişilik kuramının temsilcisidir.