Kurban Bayramında Beslenme - Sağlıklı Et Tüketim Miktarı; Şekli ve Saklama Koşulları
Kurban bayramı toplum içindeki sosyal yardımlaşmanın da arttığı; her bayramda olduğu gibi ailelerin de bir araya geldiği faziletli günlerden biridir. Mısıra; soyaya; domatese; ete bilumum gıda ürünlerine şüpheyle yaklaştığımız bu günlerde; kurban etini içimiz biraz daha rahat tüketilebilmemiz sevindirici! Toplumumuzda kırmızı et her evde sık sık tüketilebilen bir gıda türü değil bu yüzden senede bir gün et yiyoruz diyerek aşırıya kaçmak sağlığımıza zarar verebilir! Kurban bayramında tüketilen kırmızı ette doymuş yağ ve kolesterol oranı yüksektir. Görünür yağlar ayrılsa bile kırmızı et %20 oranında yağ içerir.Yağlı et şeker hastaları; kilo vermek isteyenler; kanda ki kolesterol oranı yüksek olanlar; metabolik hastalığı olanlar; böbrek hastaları ve karaciğer rahatsızlığı olanlarda; kalp-damar rahatsızlığı bulunanlarda sağlık problemlerine neden olabilir.Aşırı miktarda et tüketimi kan yağlarının yükselmesine bağlı kalp damar hastalıklarının oluşmasına neden olur.Çok tüketilen kırmızı etle alınan fazla miktarda ki demir idrarla kalsiyum atımına neden olur.Aşırı et tüketimi sonucu tansiyon yükselmesi ve insülin metabolizması dengesinde bozulma görülür.Bu nedenle et tüketiminde aşırıya kaçmadan kurban bayramında da sağlıklı beslenmenin temel prensiplerine sadık kalarak porsiyon kontrolüne ve besin gruplarının dengeli dağılımına özen gösterilmelidir.Besin grubuna olan ihtiyaç kişinin yaşına; cinsiyetine; kilosuna; boyuna göre farklılık gösterir ancak sağlıklı bir kimse kurban bayramında kişi başına ortalama 90-120 gr kadar et tüketilebilir.
Mutlaka veteriner kontrolünden geçmiş kurbanlıkları tercih edin. Kontrolden geçmemiş kurbanlar insan sağlını bozan mikroorganizmalar taşır. Kurbanın uygun koşullarda kesilmesini sağlayın kaçak ve kontrolsüz kesimler hayvanda bulunan parazitlerin yayılmasına ve bulaşıcı hastalıklara neden olur.
Bayramda kesilen hayvanın eti bekletilmeden birkaç saat içinde tüketilir; hayvan ilk kesildiğinde ölüm sertliği dediğimiz sertlikte olur bekledikçe bu sertlik geçer.Bekletilmeden tüketilen etteki sertlik pişirmede ve sindirimde zorluk yaratır; eti 1-2 gün soğutucuda bekletmek gerekir. Et sindirimi zor bir besin öğesidir aşırı tüketimi de sindirimi güçleştireceğinden mide problemi olanlar da aşırı et tüketiminden kaçınmalıdır.
Et posalı yiyecek grubu değildir çok miktarda tüketimi kabızlığa da neden olabilir.
Et için en uygun pişirme yöntemi haşlama şeklinde pişirmedir; bu yöntemle parazitlerin insana geçmesi önlenmiş olur.Fırınlama ve ızgara gibi yöntemler de tercih edilebilir.Kızartma ve kavurmalardan uzak durmak gerekir.Mangal tercih ediliyorsa ateşle et arasında 15 cm mesafe olmalı et iyi pişirilmeli ancak kömürleşmemelidir; kömürleşen ette kanserojen maddeler oluşur ve kanser riski artar.Etin suyu çok kaybedilmemeli; pişme süresi uzadıkça folik asit; B1; B12 gbi vitaminlerde kayıp olmaktadır.
Kırmızı et en iyi demir kaynaklarındandır; bu demirin vücuttaki biyoyararlılığnı arttırmak için C vitamini yönünden zengin besin kaynaklarını etle birlikte tüketmek gerekir.Biber; domates; sebze yemekleri; bol miktarda limonlu yeşil salata etin yanında tüketebileceğimiz iyi C vitamini kaynakları olmakla birlikte posa içerikleri de zengindir.İçecek olarak da kola;şekerli meyve suları yerine Taze sıkılmış portakal; greyfurt gibi meyve sularını tercih edersek aldığımız C vitamini oranını arttırmış oluruz.
Etler uzun süre saklanılmak istenildiğinde birer pişirimlik parçalara ayrılarak yağlı kağıt; alüminyum folyo yada streç filmlere sarılarak -2 derecedeki buzdolabında birkaç hafta; -18 derecede 6 aya kadar saklanabilir.-18 derecede 6 ay depolanan ette B1 ve B2 vitamin kaybı %1 den daha azdır. Dondurulmuş ürünlerde çözündürme yapılmaksızın pişirme yapılmalıdır; bunun için dondurulan parçaların mümkün olduğunca küçük boyutlarda olması idealdir. Dondurulmuş gıdalar çözündürülüp tüketilecek olursa; çözündürme sırasında dokudan akacak olan su ile birlikte önemli besin kayıpları oluşacak ve gıdanın tekstürü (dokusu) bozulacaktır.Kullanılacak etlerde çözdürme işlemi buzdolabında yaptırılmalıdır.
Et hazırlamada kullanılan kesme tahtalarında çiğ sebze ve meyveleri doğrama işlemi yapılmamalıdır.
Son olarak et tüketimi yanında her bayramda olduğu gibi ziyaretlerdeki ikramlar dolayısıyla tatlı tüketimi de artmaktadır.Ziyaretlerde şerbetli hamur tatlıları yerine sütlü tatlıları tercih edin; gelen misafirlerinize de şeker ve tatlı yerine meyve ikram etmeyi tercih edin.Mutlu bayramlar…
Mutlaka veteriner kontrolünden geçmiş kurbanlıkları tercih edin. Kontrolden geçmemiş kurbanlar insan sağlını bozan mikroorganizmalar taşır. Kurbanın uygun koşullarda kesilmesini sağlayın kaçak ve kontrolsüz kesimler hayvanda bulunan parazitlerin yayılmasına ve bulaşıcı hastalıklara neden olur.
Bayramda kesilen hayvanın eti bekletilmeden birkaç saat içinde tüketilir; hayvan ilk kesildiğinde ölüm sertliği dediğimiz sertlikte olur bekledikçe bu sertlik geçer.Bekletilmeden tüketilen etteki sertlik pişirmede ve sindirimde zorluk yaratır; eti 1-2 gün soğutucuda bekletmek gerekir. Et sindirimi zor bir besin öğesidir aşırı tüketimi de sindirimi güçleştireceğinden mide problemi olanlar da aşırı et tüketiminden kaçınmalıdır.
Et posalı yiyecek grubu değildir çok miktarda tüketimi kabızlığa da neden olabilir.
Et için en uygun pişirme yöntemi haşlama şeklinde pişirmedir; bu yöntemle parazitlerin insana geçmesi önlenmiş olur.Fırınlama ve ızgara gibi yöntemler de tercih edilebilir.Kızartma ve kavurmalardan uzak durmak gerekir.Mangal tercih ediliyorsa ateşle et arasında 15 cm mesafe olmalı et iyi pişirilmeli ancak kömürleşmemelidir; kömürleşen ette kanserojen maddeler oluşur ve kanser riski artar.Etin suyu çok kaybedilmemeli; pişme süresi uzadıkça folik asit; B1; B12 gbi vitaminlerde kayıp olmaktadır.
Kırmızı et en iyi demir kaynaklarındandır; bu demirin vücuttaki biyoyararlılığnı arttırmak için C vitamini yönünden zengin besin kaynaklarını etle birlikte tüketmek gerekir.Biber; domates; sebze yemekleri; bol miktarda limonlu yeşil salata etin yanında tüketebileceğimiz iyi C vitamini kaynakları olmakla birlikte posa içerikleri de zengindir.İçecek olarak da kola;şekerli meyve suları yerine Taze sıkılmış portakal; greyfurt gibi meyve sularını tercih edersek aldığımız C vitamini oranını arttırmış oluruz.
Etler uzun süre saklanılmak istenildiğinde birer pişirimlik parçalara ayrılarak yağlı kağıt; alüminyum folyo yada streç filmlere sarılarak -2 derecedeki buzdolabında birkaç hafta; -18 derecede 6 aya kadar saklanabilir.-18 derecede 6 ay depolanan ette B1 ve B2 vitamin kaybı %1 den daha azdır. Dondurulmuş ürünlerde çözündürme yapılmaksızın pişirme yapılmalıdır; bunun için dondurulan parçaların mümkün olduğunca küçük boyutlarda olması idealdir. Dondurulmuş gıdalar çözündürülüp tüketilecek olursa; çözündürme sırasında dokudan akacak olan su ile birlikte önemli besin kayıpları oluşacak ve gıdanın tekstürü (dokusu) bozulacaktır.Kullanılacak etlerde çözdürme işlemi buzdolabında yaptırılmalıdır.
Et hazırlamada kullanılan kesme tahtalarında çiğ sebze ve meyveleri doğrama işlemi yapılmamalıdır.
Son olarak et tüketimi yanında her bayramda olduğu gibi ziyaretlerdeki ikramlar dolayısıyla tatlı tüketimi de artmaktadır.Ziyaretlerde şerbetli hamur tatlıları yerine sütlü tatlıları tercih edin; gelen misafirlerinize de şeker ve tatlı yerine meyve ikram etmeyi tercih edin.Mutlu bayramlar…