Lenfödem ve Kompleks Fiziksel Terapi
Lenfödem;lenfatik sıvının hücreler arası dokuda birikerek sıklıkla kollarda veya bacaklarda;ara sıra gövde de şişmeye neden olmasıdır.
Lenfödem; lenf sistemi damarlarının yapısal olarak eksikliğinden veya bozukluğundan primer; lenf damarları zedelendiğinde veya lenf nodları çıkarıldığında sekonder meydana gelir.
Lenfatik sıvı; lenfatik transport kapasitesini aşınca; etkilenen bölgede proteinden zengin anormal sıvı birikimi meydana gelmeye başlar. Tedavisiz bırakılan vakalarda artan şişmeye bağlı doku oksijenlenmesi azalır; yara iyileşmesi bozulur. Proteinden zengin sıvı bakterilerin beslenmesine oldukça iyi ortam hazırlar.Lenfanjit denilen yumuşak doku iltihabına neden olur.
Lenfödem; venöz yetmezlik sonucu oluşan ödemle karıştırılmamalıdır. Bununla beraber tedavi edilmeyen venöz yetmezlik kombine venöz lenfatik sistem yetmezliğine dönüşür ve lenfödem şeklinde tedavi edilir.
Lenfödemin nedenleri :
Primer lenfödem; bir veya daha çok ekstremiteyi veya vücudun bir kısmını etkiler. Doğumda; ergenliğin başlangıcında veya yetişkinlik çağında sebebi bilinmeyen şekilde başlayabilir; veya vasküler anormalliklerle birliktedir.
Sekonder lenfödem veya edinilmiş lenfödem; cerrahi sonrası radrasyon; enfeksiyon veya travma sonrası gelişebilir. Spesifik cerrahiler; örneğin melenom veya meme; jinekolojik; baş ve boyun; prostat veya testiküler; mesane; kolon kanserleri veya lenf nodlarının alınması lenf ödem açısından daima risk taşır.
Sekonder lenfödem :
Malin hastalık veya tedavisi sonrasında mastektom sonrası kol şişmesi veya abdominal operasyon sonrası bacak şişmeleri
Enflamasyonlar
Ven hastalıkları
Travma ve skar dokuları
Böcek ısırmaları veya zehirli otlar
Mantar hastalıkları; parazitik hastalıklar
Radyasyon zedelenmesi
Lenfödem Belirtileri Nelerdir?
Kol veya bacakta dolgunluk hissi;
Deride gerginlik;
El bileği veya ayak bileği ve parmakların hareketliliğinin azalması;
Giysi; bilezik; saat; yüzük; ayakkabı; çorap; gibi eşyaların dar gelmesi; iz bırakması;
Bu belirtilerin biri bile dikkatinizi çektiğinde; derhal doktorunuza başvurmalısınız.
Hastalığın ciddiyeti:
Lenfödemin klinik tablosu ciddiyetine göre 3 döneme ayrılır. 4. dönem de literatürde yer alır.
Dönem 1
Reversıbl lenfödem (Geri dönebilen lenfödem)
Ödem gün içinde giderek artar geceden sonra dağılır.
Kesin tanımlamayan yakınmalarla birlikte geçici şişme görülür
Dönem 2
Kronik geri dönmeyen lenf ödem
Sürekli şişlik; ağır hissetme
Ağrı; yanma ( etkilenen ekstremitede)
Hareket kısıtlanması
Hastanın günlük rutin yaşamında ödemin önemsiz şekilde etkilenmesi
Konnektif dokunun artmasına yatkınlık
Dönem 3
Lenfostatik Elafantiasis
Zaman geçtikce artan ekstremite deformasyonu
Önemli ölçüde hareket ve fonksiyon kısıtlanması
Ciddi ağrılar
Dönem 4
Steward Treves sendromu
Lenfenjiosarkom; daima öldürücü
LENF ÖDEMİN SEBEP OLABİLECEĞİ KOMPLİKASYONLAR
*Ödemin sertleşmesi(Fibroz)
*Deri altındaki aşırı yağlanmalar
*İltihaplanmalar
*Ödemli bölgede kötü huylu urlar gelişebilir
*El;kol;ayak ve bacaklarda duygusuzluk
*Hareketlerini frenleme (acı nedeni ile)
*Ödemin sürekli büyümesi
Zamanında doğru teşhis ve müdahele ile tedavisi mümkündür.
LENF ÖDEM TEDAVİ EDİLEBİLİRMİ?
Lenf kanallarında meydana gelen hasar onarılamayabilir.Bu nedenle lenf ödem sadece kontrol altına alınabilir.Tedavinin amacı lenf sıvısının akışını sağlamak ve ödem oluşan bölgenin uzun süreli kontrolünü sağlamaktır.
Lenf ödem tedavisi;cilt bakımı;elastik bandaj ve çorap kullanımı;egzersiz ve masajdan oluşur.
UYGULANAN TEDAVİ NEDİR?
*Cilt bakımı
Tedavinin en önemli adımlarındandır.Ödem oloşumu ile cilt enfeksiyonlara daha duyarlıdır.Çatlayan ve kuruyan cilt mikroplara davet niteliği taşır
*Manşet ve kompresyon bandajları
Tüm gün ödem oluşumunu azaltmak için kullanılmalıdır
*Egzersiz-hareket
*Lenf drenaj masajı
KOMPLEKS FİZİKSEL TERAPİ (C.P.T) NEDİR?
C.P.T günümüzde lenf ödem tedavisinde dünyadaki bir çok klinikte başarıyla uygulanan bir tedavi yöntemidir.C.P.T iki aşamadan oluşur.
1.Aşama: Ödemi azaltmak
2.Aşama: Durumu devam ettirmek
Elle yapılan tedavi;kullanılan bandajlar ve bandajlaöa teknikleri oldukça özeldir ve eğitimi fizyoterapistler tarafından yapılmaktadır.Tedavi kürü 3-4 hafta veya daha fazla sürebilmektedir.Hastanın maksimum faydalanma düzeyine ulaştığına karar verildiğinde hastaya uygun basınçlı giysi verilir.Bu kompresyon giysileri uygun şekilde giyilmeli ve gevşediğinde değiştirilmelidir.Ciddi vakalarda 6-9 ay sonra (doku şekillenmesi bittikten sonra)2.kür uygulanabilir.Tedavi süresi;tedavi kürleri arasındaki süre;kür sayısı hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilir.
Lenfödem; lenf sistemi damarlarının yapısal olarak eksikliğinden veya bozukluğundan primer; lenf damarları zedelendiğinde veya lenf nodları çıkarıldığında sekonder meydana gelir.
Lenfatik sıvı; lenfatik transport kapasitesini aşınca; etkilenen bölgede proteinden zengin anormal sıvı birikimi meydana gelmeye başlar. Tedavisiz bırakılan vakalarda artan şişmeye bağlı doku oksijenlenmesi azalır; yara iyileşmesi bozulur. Proteinden zengin sıvı bakterilerin beslenmesine oldukça iyi ortam hazırlar.Lenfanjit denilen yumuşak doku iltihabına neden olur.
Lenfödem; venöz yetmezlik sonucu oluşan ödemle karıştırılmamalıdır. Bununla beraber tedavi edilmeyen venöz yetmezlik kombine venöz lenfatik sistem yetmezliğine dönüşür ve lenfödem şeklinde tedavi edilir.
Lenfödemin nedenleri :
Primer lenfödem; bir veya daha çok ekstremiteyi veya vücudun bir kısmını etkiler. Doğumda; ergenliğin başlangıcında veya yetişkinlik çağında sebebi bilinmeyen şekilde başlayabilir; veya vasküler anormalliklerle birliktedir.
Sekonder lenfödem veya edinilmiş lenfödem; cerrahi sonrası radrasyon; enfeksiyon veya travma sonrası gelişebilir. Spesifik cerrahiler; örneğin melenom veya meme; jinekolojik; baş ve boyun; prostat veya testiküler; mesane; kolon kanserleri veya lenf nodlarının alınması lenf ödem açısından daima risk taşır.
Sekonder lenfödem :
Malin hastalık veya tedavisi sonrasında mastektom sonrası kol şişmesi veya abdominal operasyon sonrası bacak şişmeleri
Enflamasyonlar
Ven hastalıkları
Travma ve skar dokuları
Böcek ısırmaları veya zehirli otlar
Mantar hastalıkları; parazitik hastalıklar
Radyasyon zedelenmesi
Lenfödem Belirtileri Nelerdir?
Kol veya bacakta dolgunluk hissi;
Deride gerginlik;
El bileği veya ayak bileği ve parmakların hareketliliğinin azalması;
Giysi; bilezik; saat; yüzük; ayakkabı; çorap; gibi eşyaların dar gelmesi; iz bırakması;
Bu belirtilerin biri bile dikkatinizi çektiğinde; derhal doktorunuza başvurmalısınız.
Hastalığın ciddiyeti:
Lenfödemin klinik tablosu ciddiyetine göre 3 döneme ayrılır. 4. dönem de literatürde yer alır.
Dönem 1
Reversıbl lenfödem (Geri dönebilen lenfödem)
Ödem gün içinde giderek artar geceden sonra dağılır.
Kesin tanımlamayan yakınmalarla birlikte geçici şişme görülür
Dönem 2
Kronik geri dönmeyen lenf ödem
Sürekli şişlik; ağır hissetme
Ağrı; yanma ( etkilenen ekstremitede)
Hareket kısıtlanması
Hastanın günlük rutin yaşamında ödemin önemsiz şekilde etkilenmesi
Konnektif dokunun artmasına yatkınlık
Dönem 3
Lenfostatik Elafantiasis
Zaman geçtikce artan ekstremite deformasyonu
Önemli ölçüde hareket ve fonksiyon kısıtlanması
Ciddi ağrılar
Dönem 4
Steward Treves sendromu
Lenfenjiosarkom; daima öldürücü
LENF ÖDEMİN SEBEP OLABİLECEĞİ KOMPLİKASYONLAR
*Ödemin sertleşmesi(Fibroz)
*Deri altındaki aşırı yağlanmalar
*İltihaplanmalar
*Ödemli bölgede kötü huylu urlar gelişebilir
*El;kol;ayak ve bacaklarda duygusuzluk
*Hareketlerini frenleme (acı nedeni ile)
*Ödemin sürekli büyümesi
Zamanında doğru teşhis ve müdahele ile tedavisi mümkündür.
LENF ÖDEM TEDAVİ EDİLEBİLİRMİ?
Lenf kanallarında meydana gelen hasar onarılamayabilir.Bu nedenle lenf ödem sadece kontrol altına alınabilir.Tedavinin amacı lenf sıvısının akışını sağlamak ve ödem oluşan bölgenin uzun süreli kontrolünü sağlamaktır.
Lenf ödem tedavisi;cilt bakımı;elastik bandaj ve çorap kullanımı;egzersiz ve masajdan oluşur.
UYGULANAN TEDAVİ NEDİR?
*Cilt bakımı
Tedavinin en önemli adımlarındandır.Ödem oloşumu ile cilt enfeksiyonlara daha duyarlıdır.Çatlayan ve kuruyan cilt mikroplara davet niteliği taşır
*Manşet ve kompresyon bandajları
Tüm gün ödem oluşumunu azaltmak için kullanılmalıdır
*Egzersiz-hareket
*Lenf drenaj masajı
KOMPLEKS FİZİKSEL TERAPİ (C.P.T) NEDİR?
C.P.T günümüzde lenf ödem tedavisinde dünyadaki bir çok klinikte başarıyla uygulanan bir tedavi yöntemidir.C.P.T iki aşamadan oluşur.
1.Aşama: Ödemi azaltmak
2.Aşama: Durumu devam ettirmek
Elle yapılan tedavi;kullanılan bandajlar ve bandajlaöa teknikleri oldukça özeldir ve eğitimi fizyoterapistler tarafından yapılmaktadır.Tedavi kürü 3-4 hafta veya daha fazla sürebilmektedir.Hastanın maksimum faydalanma düzeyine ulaştığına karar verildiğinde hastaya uygun basınçlı giysi verilir.Bu kompresyon giysileri uygun şekilde giyilmeli ve gevşediğinde değiştirilmelidir.Ciddi vakalarda 6-9 ay sonra (doku şekillenmesi bittikten sonra)2.kür uygulanabilir.Tedavi süresi;tedavi kürleri arasındaki süre;kür sayısı hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilir.