Duyusal Bütünleme Bozuklukları
DUYUSALBÜTÜNLEMEBOZUKLUKLARI
Duyusal bütünleme bozukluğu (SID) bir nörolojik bozukluk olduğunu 1970 yılında Dr.A.Jean Ayres tarafından açıklanmıştır.
Dr. Ayres davranış ve beyin işlevi arasındaki ilişkiyi açıklamak için duyusal bütünleme teorisini geliştirmiştir.
Bireyin zihin ve beden taleplerini karşılamak ve eksiksiz yerine getirmek için duyuların doğru bilgiyi işleyip doğru ileti olarak geri göndermesi gerekmektedir.Çevresel ve iç bilgi işlem bireyin duygular ; düşünceler ve eylemler üzerin de büyük etkisi vardır.
Zihinsel süreçteki ufak bir değişiklik günlük yaşam becerilerini yönetmekte bireye zorluklar yaşattırabilir.
Bireyin yaşam becerilerini uygulayabilmesi için uzak ve yakın duyulara ihtiyaç duymaktadır. Yakın duyular Auditory (işitsel); Visual (görsel);Smell (koku); uzak duyular Vestibular (his hareketleri); Proprioseptic (derin duyu);Tactile (dokunsal).
Duyusal bütünleme sorunları üç aşamada ele almaktadır;
_Beyin gelen ileti işlemini az işlemler..
_Beyin gelen ileti işlemini aşırı işlemler
_Girişim ile işleme arasında kopukluk yaşar. Buna ‘beyaz gürültü’ denilebilir.
Aşağıda bazı çocuklarda görülen duyusal iletiyi bütünleştirme zorluklarına örnekler verilmiştir;
_Arka plan görüntüleri bir akut farkındalığı
_Işık; su ;yaprak uzu süreli bakmak
_El çırparak tekrarlı hareketler
_Öğeleri; nesneleri çevirme
_Ayak parmakları ucunda yürüme
_Ağrı veya sıcaklığı az hissetme
_Koordinasyon sorunları
_Geçişlerde zorluk yaşamaları
_Kendine vurma;saldırganlık
_Kişilerden kaçınma (dokunma ve fiziksel temas)
_Yüksek uyaranlara tepki gösterme
_Dikkat süresinin kısa olması
_Günlük yaşam becerilerine tepkili olma
_Seslere alışılmadık bir duyarlılık gösterme
_Yeme içme problemleri
_öğrenme güçlüğü
_İletişim problemleri
Duyusal sistemler üzerindeki :
Duyusal Belirtileri
İşitsel Auditory _Seslere karşı olumsuz tepkiler
_Elerini kulaklarına kapatma
Görsel Visual _karanlığı tercih etmek
_Parlak nesne ve ışığa uzun süre
bakmak.
_Göz teması kurmama
Koku Smell _Rutin gıda dışı nesneleri koklaması
_Güçlü kokuları alamaması
Vücut Pozisyonu _Her türlü dışarı hareket
Faaliyetlerinde süreklilik ister. _Diğer insanların nesneleri bildik bir durumda olmasını ister.
_Kasları zayıf görünür.dayanıklılık zayıftır
_Parmak ucunda yürür.
Haraket _haraket endişeli ve sıkıntı anların da ayaklarını yere vurur.
_Tırmanma ve atlamadan kaçınır.
_Amaçsız her türlü hareket günlük yYaşamını etkiler.
_Oynarken hiçbir güvenlik bilinci yoktur aşırı riskden kaçınmaz
Dokunma _Bazı kumaşlara duyarlı olurlar
_Bireyi rahatsız edici düzeyde nesnelere dokunurlar.
_ağrı ve sıcaklığa az duyarlılık gösterirler.
Dikkat; Davranış ve Sosyal Beceri _Dikkatte zorluk yaşarlar
_endişeli görünürler
_kazaya eğilimlidirler
_Sevgi göstermede aşırıya kaçarlar.
_kişilerle iletişime girmekte zorluk çekerler.
_Zor arkadaşlıklar edinirler.
_Duygularını ifade etmekte zorluk yaşarlar.
Ne zaman bir duyu sistemi yeterince nöron hücresini dendrites ve sinapslarda genişletmek değil; yetersizlikleri ve bunları bağlayan nöron hücre sınırlayabilir.
Duyusal bozukluğu olan çocuklar kendi etkinlik seviyesinde sorunları gösterebilirler.Kendi etkinliği çocuk dağınık görülebilir veya etkinlik amacı eksiktir.Çocuk ortamı keşfetmek istemez yada eksik oyun faaliyetlerinde bulunur.beceriksiz görünebilir ve denge problemi vardır.fiziksel aktiviteden aşırı miktarda duyusal giriş isteyebilir.bu özellikler uygunsuz çalışmasını ve herhangi duyu sistemlerinin veya bunların bir bileşimi olarak gelebilir.
Çocukların olumsuz davranış sergilemesinde bazı nedenler bulunmaktadır.Yapmak istediği şey için esneklik gösteremeyebilir;patlayıcı olabilir yada geçişlerinde zorluk yaşabilir.Engellendiğinde ise ne istediğini anlatamaz tepkisini sinirli davranarak veya ağlayarak gösterebilir.Bunun altında yatan önemli sebeplerden bir tanesi ‘keşif’ duygusuna doğru yanıtlar bulamaması olabilir.Bu duyusal bozukluğu nedeniyle erişebilen sorunlar ışığında çocukta merak olmayabilir.bu durum duyusal istikrarsızlık ve sosyal beceri eksikliğine ortam hazırlamaktadır.
Kaynakçalar;
Carol KronowitzOut-of-Sync Child
Sensory işleme bozukluğu ile child paentins
ChristoplerAuer ve Sucan Blumberg by
Tuğçe Ceylan Duyusal bütünleme üniversite bitirme projesi
Doç. Dr Yeşim Fazlıoğlu Duyusal bütünleme Doktora tezi
Remzi GÜLEÇ
Duyusal bütünleme bozukluğu (SID) bir nörolojik bozukluk olduğunu 1970 yılında Dr.A.Jean Ayres tarafından açıklanmıştır.
Dr. Ayres davranış ve beyin işlevi arasındaki ilişkiyi açıklamak için duyusal bütünleme teorisini geliştirmiştir.
Bireyin zihin ve beden taleplerini karşılamak ve eksiksiz yerine getirmek için duyuların doğru bilgiyi işleyip doğru ileti olarak geri göndermesi gerekmektedir.Çevresel ve iç bilgi işlem bireyin duygular ; düşünceler ve eylemler üzerin de büyük etkisi vardır.
Zihinsel süreçteki ufak bir değişiklik günlük yaşam becerilerini yönetmekte bireye zorluklar yaşattırabilir.
Bireyin yaşam becerilerini uygulayabilmesi için uzak ve yakın duyulara ihtiyaç duymaktadır. Yakın duyular Auditory (işitsel); Visual (görsel);Smell (koku); uzak duyular Vestibular (his hareketleri); Proprioseptic (derin duyu);Tactile (dokunsal).
Duyusal bütünleme sorunları üç aşamada ele almaktadır;
_Beyin gelen ileti işlemini az işlemler..
_Beyin gelen ileti işlemini aşırı işlemler
_Girişim ile işleme arasında kopukluk yaşar. Buna ‘beyaz gürültü’ denilebilir.
Aşağıda bazı çocuklarda görülen duyusal iletiyi bütünleştirme zorluklarına örnekler verilmiştir;
_Arka plan görüntüleri bir akut farkındalığı
_Işık; su ;yaprak uzu süreli bakmak
_El çırparak tekrarlı hareketler
_Öğeleri; nesneleri çevirme
_Ayak parmakları ucunda yürüme
_Ağrı veya sıcaklığı az hissetme
_Koordinasyon sorunları
_Geçişlerde zorluk yaşamaları
_Kendine vurma;saldırganlık
_Kişilerden kaçınma (dokunma ve fiziksel temas)
_Yüksek uyaranlara tepki gösterme
_Dikkat süresinin kısa olması
_Günlük yaşam becerilerine tepkili olma
_Seslere alışılmadık bir duyarlılık gösterme
_Yeme içme problemleri
_öğrenme güçlüğü
_İletişim problemleri
Duyusal sistemler üzerindeki :
Duyusal Belirtileri
İşitsel Auditory _Seslere karşı olumsuz tepkiler
_Elerini kulaklarına kapatma
Görsel Visual _karanlığı tercih etmek
_Parlak nesne ve ışığa uzun süre
bakmak.
_Göz teması kurmama
Koku Smell _Rutin gıda dışı nesneleri koklaması
_Güçlü kokuları alamaması
Vücut Pozisyonu _Her türlü dışarı hareket
Faaliyetlerinde süreklilik ister. _Diğer insanların nesneleri bildik bir durumda olmasını ister.
_Kasları zayıf görünür.dayanıklılık zayıftır
_Parmak ucunda yürür.
Haraket _haraket endişeli ve sıkıntı anların da ayaklarını yere vurur.
_Tırmanma ve atlamadan kaçınır.
_Amaçsız her türlü hareket günlük yYaşamını etkiler.
_Oynarken hiçbir güvenlik bilinci yoktur aşırı riskden kaçınmaz
Dokunma _Bazı kumaşlara duyarlı olurlar
_Bireyi rahatsız edici düzeyde nesnelere dokunurlar.
_ağrı ve sıcaklığa az duyarlılık gösterirler.
Dikkat; Davranış ve Sosyal Beceri _Dikkatte zorluk yaşarlar
_endişeli görünürler
_kazaya eğilimlidirler
_Sevgi göstermede aşırıya kaçarlar.
_kişilerle iletişime girmekte zorluk çekerler.
_Zor arkadaşlıklar edinirler.
_Duygularını ifade etmekte zorluk yaşarlar.
Ne zaman bir duyu sistemi yeterince nöron hücresini dendrites ve sinapslarda genişletmek değil; yetersizlikleri ve bunları bağlayan nöron hücre sınırlayabilir.
Duyusal bozukluğu olan çocuklar kendi etkinlik seviyesinde sorunları gösterebilirler.Kendi etkinliği çocuk dağınık görülebilir veya etkinlik amacı eksiktir.Çocuk ortamı keşfetmek istemez yada eksik oyun faaliyetlerinde bulunur.beceriksiz görünebilir ve denge problemi vardır.fiziksel aktiviteden aşırı miktarda duyusal giriş isteyebilir.bu özellikler uygunsuz çalışmasını ve herhangi duyu sistemlerinin veya bunların bir bileşimi olarak gelebilir.
Çocukların olumsuz davranış sergilemesinde bazı nedenler bulunmaktadır.Yapmak istediği şey için esneklik gösteremeyebilir;patlayıcı olabilir yada geçişlerinde zorluk yaşabilir.Engellendiğinde ise ne istediğini anlatamaz tepkisini sinirli davranarak veya ağlayarak gösterebilir.Bunun altında yatan önemli sebeplerden bir tanesi ‘keşif’ duygusuna doğru yanıtlar bulamaması olabilir.Bu duyusal bozukluğu nedeniyle erişebilen sorunlar ışığında çocukta merak olmayabilir.bu durum duyusal istikrarsızlık ve sosyal beceri eksikliğine ortam hazırlamaktadır.
Kaynakçalar;
Carol KronowitzOut-of-Sync Child
Sensory işleme bozukluğu ile child paentins
ChristoplerAuer ve Sucan Blumberg by
Tuğçe Ceylan Duyusal bütünleme üniversite bitirme projesi
Doç. Dr Yeşim Fazlıoğlu Duyusal bütünleme Doktora tezi
Remzi GÜLEÇ