Şok Diyet
ŞOK DİYET
Bazı kişler hızlı zayıflamak için Şok Diyet adı verilen veya 3 günlük şok diyet veya bir haftalık şok diye adlandırılan diyetlerle zayıflayabileceklerini sanırlar. Oysa bilimsel literatürde böyle bir diyet şekli yoktur. Zaten 3 günde vrya bir haftada zayıflatan diyet kalorisi çok düşük olan diyetlerdir ki bunlar genelde 800 kalorinin altında olup sağlığa zararlıdır. Bu diyetler nedeniyle kişide kanda sodyum ve potasyum gibi mineraller azalır; kalp ritim bozuklukları; adet ve seks bozuklukları görülebilir. Bu nedenle şok diyetleri önermiyoruz.
ŞOK DİYET YERİNE NE YAPMALI?
Bir kişi zayıflamak istiyorsa öncelikli olarak kilo almasına neden olan hormon veya metabolizma bozukluğunun saptanması gerekir. Önce obezite ;ile uğraşan bir ENDOKRİN uzmanına başvurarak kendisinde hangi metabolik bozukluğun olduğu ortaya konmalıdır.
HORMON BOZUKLUĞU SİZİ ZAYIFLATMAZ
Çabu kilo alıyor ve zor kilo veriyorsanız sizde hormon bozukluğu vardır. Özellikle Hashimoto hastalığı; guatr; insülin direnci; prolaktin; kortizol gibi hormon bozukluklarının araştırılması ve ona uygun bir tedavinin yapılması gerekir. Aksi takdirde ne diyeti yaparsanız yapın biraz kilo verseniz bile hızla kiloları geri alırsınız.
EN İYİ DİYET HANGİSİDİR?
En sağlıklı ve bilimsel diyet veya beslenme şekli Gİ DİYETİ yani glisemik indeks diyetidir. Gıdaların glisemik endeksi yani kan şekerini yükseltme gücüne göre gıdaların seçimini yapmak ve akılcı karbıonhidat tüketimi yapmak en uygunudur.
Gİ DİYETİ NASIL YAPILIR?
Yüksek glisemik indeksli (GI) yiyecekler; düşük GI yiyeceklere göre tokluk kan şekerinde ve yemek sonrası 2 saatlik kan şekeri cevabında daha çok artışa neden olurlar. Dünya Sağlık Örgütü sağlıklı yaşam için nişasta içermeyen polisakkaritlerden oluşan; düşük GI’li karbonhidrat ağırlıklı diyetin (Enerjinin %55’inden fazlası karbonhidrattan) tüketilmesini desteklemektedir.
Besinlerin kısa süreli doyurucu etkileri incelendiğinde düşük GI’li besinlerin yüksek olanlara göre daha doyurucu olduğu bulunmuştur. Yüksek GI ‘li öğünler; düşük GI’li öğünlerle karşılaştırıldığında yemek sonrası dönemde; kan şekerinde daha fazla yükselme ve düşmeye ve insülin düzeylerinde daha fazla artışa sebeb olurlar. Sonuç olarak ileri saatlerde yağ asitlerinde ve kan şekerinde daha fazla düşüşe ve acıkmaya neden olurlar. Düşük GI li gıdalarla ise insülin fazla yükselmediğinden kan şekeri fazla düşmez ve açlık olmaz.
Düşük GI’li besinlerin tüketilmesinin obez çocuklarda vücut kitle indekslerinde (kilolarında) daha fazla azalmaya neden olduğu bildirilmiştir
Glisemik indeksi düşük gıdalarla beslenince insülin hormonunda azalma ve enerji artması oluştuğu gibi yağ depolanması azalır ve mevcut yağlar yakılmaya başlar. Sonuçta da kilo kaybı oluşur. Düşük GI’li beslenme kilo kaybını 2 mekanizmayla yapar:
1. Doygunluğu artırarak
2. Yağların yakılmasını artırarak
Düşük GI’li gıdalar yüksek GI’li gıdalara göre daha uzun süre tok tutarlar ve bu nedenle sonraki öğünde daha az yemeyi sağlarlar. Bir yemekteki GI oranını % 50 artırdığınızda doygunluk hissinde % 50 azalma olmaktadır. Doygunluk hissindeki bu artış bağırsaktan salgılanan kolesistokinin hormonunun düşük GI li diyetle daha fazla artış göstermesine bağlıdır.
Diğer diyetlere karşılık bu Gİ diyetinin faydalı olmasının nedeni insülin direncini kırmasıdır. 1200 kalorinin altında diyet yapmak insülin direncini arttırır ve kilo aldırır. Kilo vermek için acıkmanın ve tatlıya saldırmanın önlenmesi gerekir. Bunun yolu da düşük glisemik indeksli gıdalarla beslenmekten geçmektedir.
Diyetteki yağı azaltmakla veya toplam kaloriyi çok azaltmakla veya karbonhidrat miktarını çok azaltmakla açlık hissi baskılanamaz ve tekrar kilo alırsınız. Düşük glisemik indeksli beslenmede aç kalma veya özel bir beslenme şekli; yani bir gıdaya dayalı beslenme; yoktur.
Düşük glisemik indeksli beslenme ile
1. Yemeklerden sonra oluşan uyku basması; öğleden sonraları oluşan enerji kaybı; halsizlik yok olur. Enerji kaybı veya halsizlik yemek sonrası oluşan insülin ve şekerdeki dalgalanmalardan kaynaklanmaktadır. Beyine yeterli glukoz geldiğinden konsantre olursunuz. ve yorgunluğunuz ortadan kalkar.
2.Tip 2 diyabet; kalp hastalığı; tansiyon; depresyon ve bazı kanserler önlenir.
3.İyi uyku uyursunuz.
4. Acıkma nöbetleri azalır ve kalkar
Normalde acıkma vücudun yemek ihtiyacı olunca ortaya çıkan bir durumdur. Ancak acıkmanın vücudun ihtiyacı olmadığı zamanlarda oluşması normal değildir. Bu nedenle de ihtiyaç olmadan yemek yenildiği için kilo alınır. Normal olmayan bu acıkma atakları kandaki insülinin dalgalanmasından oluşur. Yüksek Gİ’li karbonhidrat yenince kan şekeri ve insülin hızla yükselir ve sonra kan şekerini hızla normalin altına indirir ve tekrar acıkma oluşur. Tekrar tatlı bir şeyler yerseniz aynı durum tekrar eder gider. Eğer bu acıkmalar sırasında yüksek GI’li gıda yerine düşük GI’li gıda yenirse acıkma nöbetleri azalmaya başlar.
Acıkma ataklarını stres de artırabilmektedir. Stres artınca tatlı gıdalara yönelme olmasının nedeni beyindeki serotonin denen mutluluk hormonunun bu gıdalarla artması yüzündendir. Stresle artan kortizol hormonu da serotonini azaltmaktadır. İyi uyuyamayan kişilerde de acıkma atakları olma nedeni serotonin azlığındandır.
KAYNAKLAR
1. Prof Dr Metin Özata; Kişiye Özel Kalıcı Zayıflama; Gürer yayınları; 2009
2. Prof Dr Metin Özata; Gİ Diyeti; Erko yayıncılık; 2008
3. http://www.diyetdr.com
4. http://www.zayiflamadr.com
5. http://www.guatrcenter.com
Bazı kişler hızlı zayıflamak için Şok Diyet adı verilen veya 3 günlük şok diyet veya bir haftalık şok diye adlandırılan diyetlerle zayıflayabileceklerini sanırlar. Oysa bilimsel literatürde böyle bir diyet şekli yoktur. Zaten 3 günde vrya bir haftada zayıflatan diyet kalorisi çok düşük olan diyetlerdir ki bunlar genelde 800 kalorinin altında olup sağlığa zararlıdır. Bu diyetler nedeniyle kişide kanda sodyum ve potasyum gibi mineraller azalır; kalp ritim bozuklukları; adet ve seks bozuklukları görülebilir. Bu nedenle şok diyetleri önermiyoruz.
ŞOK DİYET YERİNE NE YAPMALI?
Bir kişi zayıflamak istiyorsa öncelikli olarak kilo almasına neden olan hormon veya metabolizma bozukluğunun saptanması gerekir. Önce obezite ;ile uğraşan bir ENDOKRİN uzmanına başvurarak kendisinde hangi metabolik bozukluğun olduğu ortaya konmalıdır.
HORMON BOZUKLUĞU SİZİ ZAYIFLATMAZ
Çabu kilo alıyor ve zor kilo veriyorsanız sizde hormon bozukluğu vardır. Özellikle Hashimoto hastalığı; guatr; insülin direnci; prolaktin; kortizol gibi hormon bozukluklarının araştırılması ve ona uygun bir tedavinin yapılması gerekir. Aksi takdirde ne diyeti yaparsanız yapın biraz kilo verseniz bile hızla kiloları geri alırsınız.
EN İYİ DİYET HANGİSİDİR?
En sağlıklı ve bilimsel diyet veya beslenme şekli Gİ DİYETİ yani glisemik indeks diyetidir. Gıdaların glisemik endeksi yani kan şekerini yükseltme gücüne göre gıdaların seçimini yapmak ve akılcı karbıonhidat tüketimi yapmak en uygunudur.
Gİ DİYETİ NASIL YAPILIR?
Yüksek glisemik indeksli (GI) yiyecekler; düşük GI yiyeceklere göre tokluk kan şekerinde ve yemek sonrası 2 saatlik kan şekeri cevabında daha çok artışa neden olurlar. Dünya Sağlık Örgütü sağlıklı yaşam için nişasta içermeyen polisakkaritlerden oluşan; düşük GI’li karbonhidrat ağırlıklı diyetin (Enerjinin %55’inden fazlası karbonhidrattan) tüketilmesini desteklemektedir.
Besinlerin kısa süreli doyurucu etkileri incelendiğinde düşük GI’li besinlerin yüksek olanlara göre daha doyurucu olduğu bulunmuştur. Yüksek GI ‘li öğünler; düşük GI’li öğünlerle karşılaştırıldığında yemek sonrası dönemde; kan şekerinde daha fazla yükselme ve düşmeye ve insülin düzeylerinde daha fazla artışa sebeb olurlar. Sonuç olarak ileri saatlerde yağ asitlerinde ve kan şekerinde daha fazla düşüşe ve acıkmaya neden olurlar. Düşük GI li gıdalarla ise insülin fazla yükselmediğinden kan şekeri fazla düşmez ve açlık olmaz.
Düşük GI’li besinlerin tüketilmesinin obez çocuklarda vücut kitle indekslerinde (kilolarında) daha fazla azalmaya neden olduğu bildirilmiştir
Glisemik indeksi düşük gıdalarla beslenince insülin hormonunda azalma ve enerji artması oluştuğu gibi yağ depolanması azalır ve mevcut yağlar yakılmaya başlar. Sonuçta da kilo kaybı oluşur. Düşük GI’li beslenme kilo kaybını 2 mekanizmayla yapar:
1. Doygunluğu artırarak
2. Yağların yakılmasını artırarak
Düşük GI’li gıdalar yüksek GI’li gıdalara göre daha uzun süre tok tutarlar ve bu nedenle sonraki öğünde daha az yemeyi sağlarlar. Bir yemekteki GI oranını % 50 artırdığınızda doygunluk hissinde % 50 azalma olmaktadır. Doygunluk hissindeki bu artış bağırsaktan salgılanan kolesistokinin hormonunun düşük GI li diyetle daha fazla artış göstermesine bağlıdır.
Diğer diyetlere karşılık bu Gİ diyetinin faydalı olmasının nedeni insülin direncini kırmasıdır. 1200 kalorinin altında diyet yapmak insülin direncini arttırır ve kilo aldırır. Kilo vermek için acıkmanın ve tatlıya saldırmanın önlenmesi gerekir. Bunun yolu da düşük glisemik indeksli gıdalarla beslenmekten geçmektedir.
Diyetteki yağı azaltmakla veya toplam kaloriyi çok azaltmakla veya karbonhidrat miktarını çok azaltmakla açlık hissi baskılanamaz ve tekrar kilo alırsınız. Düşük glisemik indeksli beslenmede aç kalma veya özel bir beslenme şekli; yani bir gıdaya dayalı beslenme; yoktur.
Düşük glisemik indeksli beslenme ile
1. Yemeklerden sonra oluşan uyku basması; öğleden sonraları oluşan enerji kaybı; halsizlik yok olur. Enerji kaybı veya halsizlik yemek sonrası oluşan insülin ve şekerdeki dalgalanmalardan kaynaklanmaktadır. Beyine yeterli glukoz geldiğinden konsantre olursunuz. ve yorgunluğunuz ortadan kalkar.
2.Tip 2 diyabet; kalp hastalığı; tansiyon; depresyon ve bazı kanserler önlenir.
3.İyi uyku uyursunuz.
4. Acıkma nöbetleri azalır ve kalkar
Normalde acıkma vücudun yemek ihtiyacı olunca ortaya çıkan bir durumdur. Ancak acıkmanın vücudun ihtiyacı olmadığı zamanlarda oluşması normal değildir. Bu nedenle de ihtiyaç olmadan yemek yenildiği için kilo alınır. Normal olmayan bu acıkma atakları kandaki insülinin dalgalanmasından oluşur. Yüksek Gİ’li karbonhidrat yenince kan şekeri ve insülin hızla yükselir ve sonra kan şekerini hızla normalin altına indirir ve tekrar acıkma oluşur. Tekrar tatlı bir şeyler yerseniz aynı durum tekrar eder gider. Eğer bu acıkmalar sırasında yüksek GI’li gıda yerine düşük GI’li gıda yenirse acıkma nöbetleri azalmaya başlar.
Acıkma ataklarını stres de artırabilmektedir. Stres artınca tatlı gıdalara yönelme olmasının nedeni beyindeki serotonin denen mutluluk hormonunun bu gıdalarla artması yüzündendir. Stresle artan kortizol hormonu da serotonini azaltmaktadır. İyi uyuyamayan kişilerde de acıkma atakları olma nedeni serotonin azlığındandır.
KAYNAKLAR
1. Prof Dr Metin Özata; Kişiye Özel Kalıcı Zayıflama; Gürer yayınları; 2009
2. Prof Dr Metin Özata; Gİ Diyeti; Erko yayıncılık; 2008
3. http://www.diyetdr.com
4. http://www.zayiflamadr.com
5. http://www.guatrcenter.com