Fıtık ve Tedavisi
FITIK TANI VE TEDAVİSİ
Fıtık Nedir?
Karın içi organların ve dokuların karnı saran bir zar olan peritonun oluşturduğu bir kese içinde karın duvarındaki zayıf bir bölgeden yada yırtıktan dışarı doğru çıkmasıdır. Karın içi organların fıtıklaşabilmesi için karın duvarını oluşturan destek dokuların belirli bir bölgesinde gevşeme şarttır. Toplumumuzdaki görülme sıklığı tam olarak bilinmemekle birlikte gelişmiş ülke verileri %3-4 oranında görüldüğünü bildirmektedir. Hastalar genellikle doktora özellikle ayakta durmakla; ıkınmakla; öksürmekle meydana gelen şişlik ve ağrı şikayeti ile müracaat ederler. İstirahat konumunda şikayetler genellikle geriler ya da kaybolur. Tanı konulduktan sonra inkarserasyon ve strangülasyon ( fıtık içerisinin kanlanmasının bozulması ve dokuların harabiyeti) gibi muhtemel komplikasyonları önlemek için mümkün olan en kısa zamanda ameliyat yapılmalıdır.
Fıtık nedenleri nelerdir?
Doğumsal olabileceği gibi yaşamın ileri dönemlerinde sonradan da ortaya çıkabilir. Kabızlık; kronik öksürük; aşırı kilo alımı; aşırı kilo kayıpları; tekrarlayan gebelikler; aşırı ağırlık kaldırma; idrar yaparken zorlanma gibi karın içi basıncı artıran olaylarla birlikte karın duvarında bir zayıflığın varlığı fıtığın açıklanabilen nedenidir.
Fıtık Tipleri Nelerdir?
1-Göbek fıtığı (Karın içi organ ve dokuların göbek deliğinden fıtıklaşmasıdır.)
2-Ameliyat Kesisi Fıtığı (İnsizyonel Herni) (Daha önceden geçirilmiş karın ameliyatlarının kesi yerlerinden fıtıklaşmasıdır.)
3-Epigastrik Fıtık (Karın içi organ ve dokuların orta hattında göbek üzerindeki bir seviyeden fıtıklaşmasıdır.)
4-Kasık Fıtıkları:a-Direkt kasık fıtığı: (Fıtığın inguinal kanalın iç halkası ile karın orta hat arasındaki zayıf bir bölgede olmasıdır.Çoğunlukla edinseldir)b-indirekt kasık fıtığı:(Karın zarı içerisindeki karın içi oluşumların inguinal kanal içinden geçerek torbalara kadar uzanmasıdır.)c-Femoral(uyluk) fıtık:(Uyluk bölgesinin üstünde kasıktaki damarları hissedildiği yerde görülen fıtıktır.)
Fıtık Kalıtsal mıdır?
Fıtığın genetik olarak ebeveynlerden çocuklara geçişi söz konusu değildir. Ancak kas zayıflığı yada kollojen doku hastalıkları gibi kalıtsal hastalıklarda görülme sıklığı artmıştır.
Fıtığın Tedavisi
Fıtığın tek tedavisi ameliyattır. Bilinen diğer hiçbir tedavi yöntemi ya da ilaç tedavisi yoktur. Ameliyatta lokal yada genel anestezi kullanılabilir. Bassini; Marcy; McVay ve Shouldice gibi karın duvarındaki hasarın direkt tamirinin yapıldığı ameliyat teknikleri olsa da bu tekniklerdeki yüksek nüks oranı (bazı yayınlarda %20 olarak bildirilmiştir) nedeniyle günümüzde pek tercih edilmemektedir. Sentetik yamaların kullanıldığı fıtık tamirleri daha ön plana çıkmıştır. Yamanın kullanıldığı ameliyatlarda dokular gerilimsiz olarak birbirine yaklaştırılır (Lichtenstein tekniği). Ve daha sonraki dönemde yamaya karşı oluşan vücut cevabı nedeniyle fıtık zeminindeki doku gevşekliği giderilir. Yine sentetik yamaların kullanıldığı bir diğer tamir şeklide Laparoskopik fıtık tamiri yöntemidir. Fakat bu tekniğin henüz çok yeni oluşu ; genel anestezi gerektirmesi; ameliyat sonrası ağrının daha fazla olması; seroma ve hematom gibi komlikasyonların yüksekliği ve pahalı oluşu bu tekniğin yaygınlaşmasını geciktirmiştir. Bildirilen ameliyat sonrası nüks oranları açık ameliyat tekniklerinden yüksek değildir(%1-5). Ameliyat sonrası normal koşullarda hastalar ameliyat günü ya da ertesi gün hastaneden taburcu edilmekte ve 2 haftalık bir süreden sonra hiçbir kısıtlama olmadan günlük yaşamlarına dönmektedir. Ancak fıtık çok büyükse ya da komlikasyon gelişmişse 6 ay süre ile aşırı fiziksel aktivite kısıtlanmaktadır. Aynı anda her iki kasıktaki fıtığa da tamir yapılabilmektedir Ameliyat başarısı; komlikasyon ya da nüks oranı açısından tek tamirin yapıldığı ameliyatlarla kıyaslandığında fark yoktur. Fakat ameliyat sonrası nekahat dönemi biraz daha uzun ve ağrılı olmaktadır.
OP. DR. SİNEM KANAR
GENEL CERRAHİ UZMANI
Fıtık Nedir?
Karın içi organların ve dokuların karnı saran bir zar olan peritonun oluşturduğu bir kese içinde karın duvarındaki zayıf bir bölgeden yada yırtıktan dışarı doğru çıkmasıdır. Karın içi organların fıtıklaşabilmesi için karın duvarını oluşturan destek dokuların belirli bir bölgesinde gevşeme şarttır. Toplumumuzdaki görülme sıklığı tam olarak bilinmemekle birlikte gelişmiş ülke verileri %3-4 oranında görüldüğünü bildirmektedir. Hastalar genellikle doktora özellikle ayakta durmakla; ıkınmakla; öksürmekle meydana gelen şişlik ve ağrı şikayeti ile müracaat ederler. İstirahat konumunda şikayetler genellikle geriler ya da kaybolur. Tanı konulduktan sonra inkarserasyon ve strangülasyon ( fıtık içerisinin kanlanmasının bozulması ve dokuların harabiyeti) gibi muhtemel komplikasyonları önlemek için mümkün olan en kısa zamanda ameliyat yapılmalıdır.
Fıtık nedenleri nelerdir?
Doğumsal olabileceği gibi yaşamın ileri dönemlerinde sonradan da ortaya çıkabilir. Kabızlık; kronik öksürük; aşırı kilo alımı; aşırı kilo kayıpları; tekrarlayan gebelikler; aşırı ağırlık kaldırma; idrar yaparken zorlanma gibi karın içi basıncı artıran olaylarla birlikte karın duvarında bir zayıflığın varlığı fıtığın açıklanabilen nedenidir.
Fıtık Tipleri Nelerdir?
1-Göbek fıtığı (Karın içi organ ve dokuların göbek deliğinden fıtıklaşmasıdır.)
2-Ameliyat Kesisi Fıtığı (İnsizyonel Herni) (Daha önceden geçirilmiş karın ameliyatlarının kesi yerlerinden fıtıklaşmasıdır.)
3-Epigastrik Fıtık (Karın içi organ ve dokuların orta hattında göbek üzerindeki bir seviyeden fıtıklaşmasıdır.)
4-Kasık Fıtıkları:a-Direkt kasık fıtığı: (Fıtığın inguinal kanalın iç halkası ile karın orta hat arasındaki zayıf bir bölgede olmasıdır.Çoğunlukla edinseldir)b-indirekt kasık fıtığı:(Karın zarı içerisindeki karın içi oluşumların inguinal kanal içinden geçerek torbalara kadar uzanmasıdır.)c-Femoral(uyluk) fıtık:(Uyluk bölgesinin üstünde kasıktaki damarları hissedildiği yerde görülen fıtıktır.)
Fıtık Kalıtsal mıdır?
Fıtığın genetik olarak ebeveynlerden çocuklara geçişi söz konusu değildir. Ancak kas zayıflığı yada kollojen doku hastalıkları gibi kalıtsal hastalıklarda görülme sıklığı artmıştır.
Fıtığın Tedavisi
Fıtığın tek tedavisi ameliyattır. Bilinen diğer hiçbir tedavi yöntemi ya da ilaç tedavisi yoktur. Ameliyatta lokal yada genel anestezi kullanılabilir. Bassini; Marcy; McVay ve Shouldice gibi karın duvarındaki hasarın direkt tamirinin yapıldığı ameliyat teknikleri olsa da bu tekniklerdeki yüksek nüks oranı (bazı yayınlarda %20 olarak bildirilmiştir) nedeniyle günümüzde pek tercih edilmemektedir. Sentetik yamaların kullanıldığı fıtık tamirleri daha ön plana çıkmıştır. Yamanın kullanıldığı ameliyatlarda dokular gerilimsiz olarak birbirine yaklaştırılır (Lichtenstein tekniği). Ve daha sonraki dönemde yamaya karşı oluşan vücut cevabı nedeniyle fıtık zeminindeki doku gevşekliği giderilir. Yine sentetik yamaların kullanıldığı bir diğer tamir şeklide Laparoskopik fıtık tamiri yöntemidir. Fakat bu tekniğin henüz çok yeni oluşu ; genel anestezi gerektirmesi; ameliyat sonrası ağrının daha fazla olması; seroma ve hematom gibi komlikasyonların yüksekliği ve pahalı oluşu bu tekniğin yaygınlaşmasını geciktirmiştir. Bildirilen ameliyat sonrası nüks oranları açık ameliyat tekniklerinden yüksek değildir(%1-5). Ameliyat sonrası normal koşullarda hastalar ameliyat günü ya da ertesi gün hastaneden taburcu edilmekte ve 2 haftalık bir süreden sonra hiçbir kısıtlama olmadan günlük yaşamlarına dönmektedir. Ancak fıtık çok büyükse ya da komlikasyon gelişmişse 6 ay süre ile aşırı fiziksel aktivite kısıtlanmaktadır. Aynı anda her iki kasıktaki fıtığa da tamir yapılabilmektedir Ameliyat başarısı; komlikasyon ya da nüks oranı açısından tek tamirin yapıldığı ameliyatlarla kıyaslandığında fark yoktur. Fakat ameliyat sonrası nekahat dönemi biraz daha uzun ve ağrılı olmaktadır.
OP. DR. SİNEM KANAR
GENEL CERRAHİ UZMANI