Aşırı Terleme (Hiperhidroz)
AŞIRI TERLEMENİN Tanımı
Neden eller bazı insanlarda daha fazla terler?
Birincil (primer) hiperhidroz gibi nedeni belli olmayan durumlarda eller; koltuk altı; yüz ve ayaklar terleyebildiği gibi; ikincil (sekonder) hiperhidroz denilen başka bir hastalığa bağlı terleme de görülebilir. Bu hastalıklar;
Torasik sempatektomi (terlemeye neden olan sempatik sinirlerin çıkarılması işlemi) 1940 yıllarından beri birçok hastalık durumu için kullanılmıştır. Bunlar sadece hiperhidroz (aşırı terleme) ile sınırlı değildir; Refleks sempatik distrofi; üst ekstremite iskemisi; Reynaud hastalığı; ve pankreatik ağrı için splanknisektomi vb.
*En sık ve en yüz güldürücü sonuçların alındığı durum “hiperhidroz”dur.
Hastanede kalma süresi: Ortalama “1 gün”dür (0.5 – 3 gün); çoğunlukla hasta aynı gün de” taburcu” olabilmektedir.
Cerrahi işlemin hemen tüm terleme olgularında için oldukça başarılı sonuçları vardır:
a. Kompensatuvar terleme - (dengeleyici terleme)
b. Gustatuvar terleme - Özellikle acı ve baharatlı yemekler ve soğan; sarmısaklı yemekler sonrası yüzde görülen kızarma ve terleme durumu.
c. Horner sendromu – Nadiren göz kapağında düşme; bu durum genellikle sorunsuz 1-3 ay içerisinde düzelmektedir.
d. Nadir yan etkiler (hemen hepsi ameliyat sonrası kısa sürede kaybolmaktadır): Parestezi (his kaybı); Pnömotoraks (göğüs boşluğunda hava bulunması); Şilotoraks (göğüs boşluğunda sorun yaratmayan lenf sıvısının toplanması); Ameliyatyerinde ağrı.
e. Bradikardi (kalp hızının minimal azalması).
f. Ameliyat çok az hastada gerektiğinde tekrar edilebilmektedir (redo-sempatektomi).
Yararlı kaynaklar
a. T. Walles et al. / Interactive CardioVascular and Thoracic Surgery 8 (2009) 54–57
b. Ann Thorac Surg 2008;85:S764 –7
c. Ann Thorac Surg 2008;85:1747–52
d. Ann Thorac Surg 2007;84:1025-1027
e. Ann Thorac Surg 2006;81:1043-1047
f. Ann Thorac Surg 2006;81:1863-1866
g. Ann Thorac Surg 2006;81:1048 –55
h. Ann Thorac Surg 2005;80:467-470
I. Ann Thorac Surg 2004;78:427–31
j. Ann Thorac Surg 2004;77:410–4
k. Operative Techniques in Thoracic and Cardiovascular Surgery; Vol 9; No 2 (Summer); 2004: pp 177-183
l. Ann Thorac Surg 2000;70:240 –2
m. www.hyperhidrosiscumc.com/procedure.html
Neden eller bazı insanlarda daha fazla terler?
Birincil (primer) hiperhidroz gibi nedeni belli olmayan durumlarda eller; koltuk altı; yüz ve ayaklar terleyebildiği gibi; ikincil (sekonder) hiperhidroz denilen başka bir hastalığa bağlı terleme de görülebilir. Bu hastalıklar;
- Hipertiroidizm (tiroid bezinin fazla çalışması)
- Enfeksiyon
- Malign hastalık
- Otoimmün hastalıklar
- Şişmanlık
- Menapoz
- Diabet
- Psikiyatrik hastalıklar olabilir
Torasik sempatektomi (terlemeye neden olan sempatik sinirlerin çıkarılması işlemi) 1940 yıllarından beri birçok hastalık durumu için kullanılmıştır. Bunlar sadece hiperhidroz (aşırı terleme) ile sınırlı değildir; Refleks sempatik distrofi; üst ekstremite iskemisi; Reynaud hastalığı; ve pankreatik ağrı için splanknisektomi vb.
*En sık ve en yüz güldürücü sonuçların alındığı durum “hiperhidroz”dur.
- Cerrahi dışı tedavi seçenekleri:
- Botulinum enjeksiyonu; *Genellikle 6-7 ayda bir enjeksiyonları tekrar etmek gerekir! (TÜRKDERM; 2006; 40 (1); S. 17-19)
- Liposuction (özellikle “koltuk altı terlemesi” için)
- İontoforez; (düşük voltaj elektrik uygulaması – özellikle “el terlemesi” için) Bazı hastalar her hafta; bazıları da en geç ayda bir defa uygulamaya ihtiyaç duymaktadırlar. Yan etki olarak bazen avuç içlerinde soyulma; işlem sırasında batma-şok hissi bazen çok rahatsız edici olmaktadır. Etkisi çoğu zaman geçici olmaktadır.
- Kremler; Losyonlar; Aluminyum klor içeren topikal-bölgesel ajanlar. Etkileri geçici ve klinikte başarılı oldukları pek söylenemez.
- Oral ajanlar (antidepresanlar; antipsikotikler); bu ilaçlar bazen kendileri de aşırı terlemeye neden olabilmektedir! Hiperhidroz tedavisinde başarılı oldukları söylenemez.
- Diğer ilaçlar; beta-blokerler (Propranolol) ve kolinerjikler hiperhidroz tedavisinde bir miktar başarıları olabilir; ancak bu etki genellikle kısadır ve çoğu hasta bu ilaçları uzun süre kullanmamaktadır!
- Cerrahi Tedavi Seçenekleri
Endoskopik Torakal Sempatektomi (ETS); 1.) Ablasyon (yakarak); 2.) Endoskopik makas ile sinir zincirinin bölünmesi; 3.) Klips uygulanarak sempatik sinir iletisinin bölünmesi tarzında gerçekleştirilebilinir
TERMİNOLOJİ:
Torakoskopi—torakoskop ile yapılan video ve diğer yardımcı işlemleri içeren bir girişim VATS—Video yardımlı torakoskopik cerrahi; göğüs kafesi içini gösteren video kamerayı ifade eder.
Sempatektomi—sempatik sinir zincirinin yakıldığı ya da bölündüğü işlem
Sempatikotomi—herhangi bir parçası çıkarılmadan sempatik sinir zincirinin bölünmesi işlemi
Ablasyon—sempatik sinir zinciri elektrokoter ya da lazer kullanılarak yakılarak harap edilir
T2 sempatektomi—T2 sempatik sinir düğümünün 2. ve 3. kaburga arasında bölünmesi
Tek akciğer ventilasyonu—çift lümenli (kanal) havayolu ya da bronş blokajı kullanılarak akciğerlerin tek tek havalandırılması işlemi
Cerrahi Teknik
Klips – ETS işleminin basamaklarıAşırı terlemenin olduğu bölgeye göre “Kesi Seviyeleri”:
ETS için “cilt kesi yerleri” (1 cm.lik iki adet cilt kesisi) yapılır (Resim 1)
Endoskop ile bakarak “sempatik sinir zincirin” yerinin tespit edilir & Sempatik sinir zincirinin (sarı) omurganın kenarında “anatomik konumu” tespit edilir (Resim 2-3) .
”Klipslerin” konacağı yerler gösterilmektedir (siyah yatay-kısa çizgiler) (ETS) (Resim 4)
Klips kullanılmaksızın sempatik zincirin “ablasyon - bölünerek” yapıldığı ETS’nin “ameliyat görüntüsü”:
Yeşil ok: Bölünmüş – bağlantısı kesilmiş “sempatik sinir uçları” gösterilmektedir.
- Yüz terlemesi veya blushing – 2. ve 3. kaburgalar arasında T2 sempatik sinir düğümlerinin bölünmesi gerekir.
- El terlemesi – T2-T3 sempatik sinir düğümleri çıkarılır veya sadece T3 izole edilir
- Koltuk altı terlemesi – T3-T4 sempatik sinir düğümleri izole edilir; son yayınlar T4’ün de bölünmesi gereğini vurgulamaktadır.
- Kronik pankreas ağrısı – T4’den T10 seviyesine kadar sempatik sinir düğümlerinin çıkarılması gerekir.
Hastanede kalma süresi: Ortalama “1 gün”dür (0.5 – 3 gün); çoğunlukla hasta aynı gün de” taburcu” olabilmektedir.
Cerrahi işlemin hemen tüm terleme olgularında için oldukça başarılı sonuçları vardır:
- Yüz terlemesi veya blushing – %95 - %99
- El terlemesi – %90 - %95
- Koltuk altı terlemesi – %90
- Ayak terlemesi – %50
a. Kompensatuvar terleme - (dengeleyici terleme)
b. Gustatuvar terleme - Özellikle acı ve baharatlı yemekler ve soğan; sarmısaklı yemekler sonrası yüzde görülen kızarma ve terleme durumu.
c. Horner sendromu – Nadiren göz kapağında düşme; bu durum genellikle sorunsuz 1-3 ay içerisinde düzelmektedir.
d. Nadir yan etkiler (hemen hepsi ameliyat sonrası kısa sürede kaybolmaktadır): Parestezi (his kaybı); Pnömotoraks (göğüs boşluğunda hava bulunması); Şilotoraks (göğüs boşluğunda sorun yaratmayan lenf sıvısının toplanması); Ameliyatyerinde ağrı.
e. Bradikardi (kalp hızının minimal azalması).
f. Ameliyat çok az hastada gerektiğinde tekrar edilebilmektedir (redo-sempatektomi).
Yararlı kaynaklar
a. T. Walles et al. / Interactive CardioVascular and Thoracic Surgery 8 (2009) 54–57
b. Ann Thorac Surg 2008;85:S764 –7
c. Ann Thorac Surg 2008;85:1747–52
d. Ann Thorac Surg 2007;84:1025-1027
e. Ann Thorac Surg 2006;81:1043-1047
f. Ann Thorac Surg 2006;81:1863-1866
g. Ann Thorac Surg 2006;81:1048 –55
h. Ann Thorac Surg 2005;80:467-470
I. Ann Thorac Surg 2004;78:427–31
j. Ann Thorac Surg 2004;77:410–4
k. Operative Techniques in Thoracic and Cardiovascular Surgery; Vol 9; No 2 (Summer); 2004: pp 177-183
l. Ann Thorac Surg 2000;70:240 –2
m. www.hyperhidrosiscumc.com/procedure.html