Diz ve Menisküs Rahatsızlığı
Menisküs; dizde yer alan kıkırdak dokudan oluşmuş bir yapıdır . Doku ; dizde üstte ve altta yer alan iki ana bacak kemiğinin birleştiği yerde bulunmaktadır ve bu iki kemiğin sürtünmesini engellemekte önemli rol oynamaktadır . Kelime kökeni Yunanca da ay anlamına gelmektedir . Bu bağlamda ; bu dokunun şekli de yukarı dönük hilal ayı biçimindedir . Terim; halk arasında bu kıkırdağın yırtılmasıyla oluşan hastalığı tanımlamak için kullanılır .
Menisküs dokusu ;
Kıkırdaklardan oluşan bir tür eklem yapısıdır. Dizdeki hareketleri kontrol eden menisküsler; bacağın üstündeki ve altındaki iki kemiğin hareket esnasında birbiriyle sürtünerek aşınmasını önler. Menisküs dokusu; içinde kan dolaşımının yer aldığı dokulardandır. Doku oldukça incedir ve yaklaşık 3.5 cm uzunluğundadır. Menisküsün yer aldığı dokuda; yüzeyde ince uzun kıkırdak hücreleri; derinde ise oval kıkırdak hücreleri yer almaktadır. Yine bu doku hücrelerinde az sayıda mitokondri bulunması nedeniyle; bu hücreler oksijensiz de yaşayabilmektedirler. Aynı doğrultuda; menisküs hücrelerinin %74 ü sudur. Menisküs dokusunun bir başka önemli özelliği de; kıkırdak doku özelliğinin yanı sıra kas dokusu benzeri bir kıvama sahiptir.
Menisküs yırtığı
Menisküs dokusu; ani dönme hareketleri başta olmak üzere; dizdeki travmalar sonucu yırtılabilmektedir. Bu tahribat daha çok sporcularda görüldüğü için menisküs yırtığı bir sporcu hastalığı olarak görülmektedir. Ancak menisküs rahatsızlıkları sadece sporcularda değil; dizini herhangi bir şekilde zorlamış hemen hemen herkeste kireçlenme olarak bilinen artrozlarda da görülebilir. Menisküs yırtığı dizde ağrı; kilitlenme; hareket kısıtlılığı ve sıvı toplanması gibi çeşitli şikayetlere neden olur .
Menisküsün sebepleri
Trafik kazaları
Diz üstüne düşmeler
Dize gelen tekmeler
Ayak yerde sabitken gövdenin diz üzerinde dönmesi
Futbol veya kayak gibi sporlarda dizdeki dönme hareketleri
Ayağın takılması
Yaşlılarda devamlı olarak dize alınan küçük darbelerin birikmesi
Menisküsün belirtileri
Hastalık kendini; yürümede zorluklar; dizde genel bir ağrı olarak göstermektedir. Bunlara ek olarak aşağıdaki belirtiler de hastalığın habercisi olabilmektedir :
Ağrı ve şişlik
Eklemin hareket açıklığında azalma
Diz içinde sıvı birikmesi
Takılma
Kilitlenme
Dizde sıvı akışı hissi
Menisküsün tanısı
Menisküs tanısında erken teşhis önemlidir. Kısa sürede bir doktora görünmek en doğru seçim olduğu gibi dize alınan küçük darbelerle gelen ağrılar basite alınmamalıdır. Kıkırdağın uzun süreli yırtık kalması ve buna karşılık herhangi bir tedavi görmemek ; dizde kıkırdak hasarı ve kireçlenmeye neden olmaktadır. Tedavi aşamasında gerekli görülürse MR(emar) ile görüntüleme endoskopik tanı ve tedavi yöntemi olan artroskopi yapılabilmektedir .
Menisküsün tedavisi
Menisküs rahatsızlığının önlenmesinde oldukça önemli 4 uygulama mevcuttur:
Dinlenme
Buz uygulama
Bandaj
Dizin vücuttan yukarıda tutulması
Yine de ağrı ve şişliği gidermeye yönelik ağrı kesici ilaçlar önerilebilmektedir. Fizik tedavi ve kas güçlendirici egzersizlerden faydalanılabilir.
Menisküsün 1/3 lük bir bölümünden kan dolaşımı geçmektedir. Bu bölge iyi bir dinlenmeyle düzelmektedir. Ancak 2/3 ünde kan dolaşımı bulunmamaktadır . Bu nedenle bu bölge onarılamamaktadır.
ARTROSKOPİ
Ağrının ısrarla devam ettiği durumlarda cerrahi müdahele önerilmektedir. Yırtığın bulunduğu menisküsün endoskopik eklem ameliyatı olan artroskopi (kapalı eklem ameliyatı) ile kısmi olarak alınması en bilinen yöntemdir. Yeni bir başka yöntem ise; kıkırdaktaki yırtığın dikilmesidir; uygun vakalarda iyileşme gözlenmektedir. Tipik bir cerrahi müdahale sonrası ; hastalar 3-5 saat içinde yürüyebilmektedir ve 1 ay içerisinde de spora başlayabilmektedir. Dizin ön-iç ve ön-dış kısımlarında 0.5 santimetrelik iki delikten kamera yardımıyla diz içi gözlenip hasarlı dokular tespit edilmekte; aynı anda tedavileri de sağlanmış olmaktadır.
Op.Dr.Fecri Çiftlik
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Menisküs dokusu ;
Kıkırdaklardan oluşan bir tür eklem yapısıdır. Dizdeki hareketleri kontrol eden menisküsler; bacağın üstündeki ve altındaki iki kemiğin hareket esnasında birbiriyle sürtünerek aşınmasını önler. Menisküs dokusu; içinde kan dolaşımının yer aldığı dokulardandır. Doku oldukça incedir ve yaklaşık 3.5 cm uzunluğundadır. Menisküsün yer aldığı dokuda; yüzeyde ince uzun kıkırdak hücreleri; derinde ise oval kıkırdak hücreleri yer almaktadır. Yine bu doku hücrelerinde az sayıda mitokondri bulunması nedeniyle; bu hücreler oksijensiz de yaşayabilmektedirler. Aynı doğrultuda; menisküs hücrelerinin %74 ü sudur. Menisküs dokusunun bir başka önemli özelliği de; kıkırdak doku özelliğinin yanı sıra kas dokusu benzeri bir kıvama sahiptir.
Menisküs yırtığı
Menisküs dokusu; ani dönme hareketleri başta olmak üzere; dizdeki travmalar sonucu yırtılabilmektedir. Bu tahribat daha çok sporcularda görüldüğü için menisküs yırtığı bir sporcu hastalığı olarak görülmektedir. Ancak menisküs rahatsızlıkları sadece sporcularda değil; dizini herhangi bir şekilde zorlamış hemen hemen herkeste kireçlenme olarak bilinen artrozlarda da görülebilir. Menisküs yırtığı dizde ağrı; kilitlenme; hareket kısıtlılığı ve sıvı toplanması gibi çeşitli şikayetlere neden olur .
Menisküsün sebepleri
Trafik kazaları
Diz üstüne düşmeler
Dize gelen tekmeler
Ayak yerde sabitken gövdenin diz üzerinde dönmesi
Futbol veya kayak gibi sporlarda dizdeki dönme hareketleri
Ayağın takılması
Yaşlılarda devamlı olarak dize alınan küçük darbelerin birikmesi
Menisküsün belirtileri
Hastalık kendini; yürümede zorluklar; dizde genel bir ağrı olarak göstermektedir. Bunlara ek olarak aşağıdaki belirtiler de hastalığın habercisi olabilmektedir :
Ağrı ve şişlik
Eklemin hareket açıklığında azalma
Diz içinde sıvı birikmesi
Takılma
Kilitlenme
Dizde sıvı akışı hissi
Menisküsün tanısı
Menisküs tanısında erken teşhis önemlidir. Kısa sürede bir doktora görünmek en doğru seçim olduğu gibi dize alınan küçük darbelerle gelen ağrılar basite alınmamalıdır. Kıkırdağın uzun süreli yırtık kalması ve buna karşılık herhangi bir tedavi görmemek ; dizde kıkırdak hasarı ve kireçlenmeye neden olmaktadır. Tedavi aşamasında gerekli görülürse MR(emar) ile görüntüleme endoskopik tanı ve tedavi yöntemi olan artroskopi yapılabilmektedir .
Menisküsün tedavisi
Menisküs rahatsızlığının önlenmesinde oldukça önemli 4 uygulama mevcuttur:
Dinlenme
Buz uygulama
Bandaj
Dizin vücuttan yukarıda tutulması
Yine de ağrı ve şişliği gidermeye yönelik ağrı kesici ilaçlar önerilebilmektedir. Fizik tedavi ve kas güçlendirici egzersizlerden faydalanılabilir.
Menisküsün 1/3 lük bir bölümünden kan dolaşımı geçmektedir. Bu bölge iyi bir dinlenmeyle düzelmektedir. Ancak 2/3 ünde kan dolaşımı bulunmamaktadır . Bu nedenle bu bölge onarılamamaktadır.
ARTROSKOPİ
Ağrının ısrarla devam ettiği durumlarda cerrahi müdahele önerilmektedir. Yırtığın bulunduğu menisküsün endoskopik eklem ameliyatı olan artroskopi (kapalı eklem ameliyatı) ile kısmi olarak alınması en bilinen yöntemdir. Yeni bir başka yöntem ise; kıkırdaktaki yırtığın dikilmesidir; uygun vakalarda iyileşme gözlenmektedir. Tipik bir cerrahi müdahale sonrası ; hastalar 3-5 saat içinde yürüyebilmektedir ve 1 ay içerisinde de spora başlayabilmektedir. Dizin ön-iç ve ön-dış kısımlarında 0.5 santimetrelik iki delikten kamera yardımıyla diz içi gözlenip hasarlı dokular tespit edilmekte; aynı anda tedavileri de sağlanmış olmaktadır.
Op.Dr.Fecri Çiftlik
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı