Astım (Astma) ve Bronşit Tedavinde Vitamin Desteği
ASTMA TEDAVİSİNDE VİTAMİN DESTEĞİ
Yapılan yeni çalışmalar astmalı kişilerde omega 3 (balık yağı); C vitamini ve Çinko desteğinin astma şikayetlerinde azalmaya yardımcı olduğunu ortaya koydu.
Akciğerlerin önemli bir hastalığı olan ASTMA için öncelikle bir Gögüs Hastalıkları Uzmanına ve bir Allerji Uzmanına başvurmak ve onların tedavisinde olmak gerekir.
Astmalı hastalarda omega-3; C vitamini ve çinko desteği şikayetlerin azalmasına katkıda bulunabileceği bir çalışmayla ortaya kondu.
Omega -3 ün en fazla 1200 mg/gün kadar; C vitamini ise 200 mg/gün ve Çinko 15 mg/gün kadar birlikte alınması şikayetlerin azalmasına katkıda bulunabiliyor.
OMEGA-3 NEDİR?
Omega-3 Yağ Asitleri:
ALA (Alfa linoeik Asit) : ALA omega-3 yağ asiti keten tohumu; ceviz ve bunların yağında bulunur. Kanola yağı da ALA kaynağıdır. Bu nedenle Kanola yağı en iyi yağlardan birisidir.
Diyetle alınan omega -6’ nın omega-3’e oranı giderek artmış ve son zamanlarda 10-20/1 olmuştur. Oysa esas faydalı olan omega-3 yağ asit alımının artırılmasıdır. Bu nedenle Amerikan Kalp Cemiyeti kalp ve damarları korumak ve ritm bozukluklarından korunmak için haftada en az 2 defa balık yenmesini ve koroner kalp hastalığı varsa yaklaşık 1 gram omega-3 ‘ün eicosapentaenoic acid (EPA) ve docosahexaenoic acid (DHA) karışımı olarak alınmasını önermektedir.
Eicosapentaenoic Acid (EPA) ve Docosahexaenoic Acid (DHA):
Bunlar en iyi omega-3 yağ asitleridir. Bunların esas kaynağı yağlı balıklardır. Somon; sardunya; Tuna balığı gibi yağlı balıklar bu yağ asitlerince zengindir.
Omega-3 Yağ Asiti:
Keten tohumu yağında omega-3 (ALA) yağ asiti vardır. Balık yağı içinde EPA ve DHA oranı çok değişkendir. Bu nedenle bu tür ürünlerin etiketindeki EPA ve DHA oranını okumak gerekir. Bu ürünler yemekle birlikte iyi emilir. Cod liver oil de omega-3 içerir ancak bunda yüksek A vitamini vardır. Omega-3 alanlarda yan etki olarak reflüde artma; bulantı ve ishal olabilir.
Omega-3 Alırken Dikkat:
Omega-3 ürünleri 3 gram/güne kadar güvenle alınırsa da kanama zamanında uzama olmasına dikkat edilmelidir. Coumadin; aspirin gibi ilaç kulananlar kanama zamanı ve INR ile takip edilmelidir. Bu ürünler bağışıklık sistemini baskıladığından sık hastalanan (enfeksiyon geçiren) ve bağışıklık sistemi bozuk kişilerde kullanmamalıdır. Bazı hastalar trigliserit yüksekliği için balık yağı alırken LDL kolesterol düzeyini kontrol etlidir. Yapılan bazı çalışmalarda balık yağı tüketen kişilerde LDL kolesterolün arttığı saptanmıştır.
C VİTAMİNİ
C vitamini eski tarihlerde uzun gemi yolculuklarında sebze ve meyve yemeyen kişilerde skorbüt hastalığının ortaya çıkmasıyla kendini göstermiştir. C vitamini diyetteki 100 mg/gün doza kadar tamamen bağırsaklardan emilir. Diyetteki miktarı arttıkça emilimi azalır. Günde 1000 mg’dan fazla dozlarda yarısından azı ancak emilir. Fazlası idrarla atılır.
C vitamininin vücudumuzda yaptığı önemli görevleri şu şekilde sıralayabiliriz:
a)Vücudun mikroplara karşı direncinin artırılmasında
b) Kan damarlarının sağlamlığında rol alır.
c) Kemik; eklem bağları ve damarların yapısında bulunan kollajen isimli bir maddenin yapımını artırır
d)Noradrenalin isimli bir hormonun vücutta yapılmasında
e)Kolesterol isimli yağdan safra yapılmasında
f)Kuvvetli antioksidan maddedir. Vücudu oksijen radikalleri denen ve oksijenin vücutta yandıktan sonra oluşturduğu zararlı yan ürünlerinin hasarından korur. Vitamin E gibi diğer antioksidanların etkisini de artırır.
g)E vitamini ve folik asitin stabil hale gelmesini sağlar
h)Karnitin sentezinde faydalı olur ve böylece yağ asit transportuna katkıda bulunur.
Hangi Gıdalarda Bulunur?
C vitamini siyah üzüm; yeşil biber; mango; karnabahar; lahana; brokoli; portakal; mandalina; greyfurt; böğürtlen; üzüm suyu; patates; domates; bezelye; pırasa; muz; çilek; şalgam ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Bir orta boy portakalda 70 mg; bir domateste 23 mg ve bir greyfurtta 88 mg C vitamini vardır.
Ester C vitamini:
C vitamininin doğal formu yani besinlerde bulunan şekli L-askorbikasittir ve suda erir. C vitamininin palmitikasit tuzuyla yapılmış yapay şekline ‘Vitamin C-ESTER’ adı verilmektedir. Vitamin C-ester hem yağda hem suda erir. Bu nedenle daha etkilidir. Vitamin C-ester; kremlere katılarak güneş yanıklarında; psoriazis denen cilt hastalığında ve diğer bazı cilt hastalıklarında çok faydalıdır. .
Günlük C vitamini ihtiyacı erişkinler için 60 mg; gebelikte 80-90 mg; sigara içenlerde 100-200 mg kadardır. Alınabilecek en fazla doz 2000 mg/gün’dür. Bazı bilim adamları günlük 400 mg C vitamini alınmasını önermektedir.
ÇİNKO NEDİR?
Çinko; vücudumuzdaki birçok enzimin ve insülin hormonunun yapısında bulunan önemli bir mineraldir. Çinko vücudumuzda çoğunlukla iskelet kemikleri ve kaslarda bulunur. Bağırsaklardan emilmesi için pankreasın salgıladığı enzimlere ihtiyaç vardır. Çinko vücutta birçok enzimin yapısında bulunur ve ayrıca hücre membranı dediğimiz hücreyi çevreleyen zarda bulunarak hücreyi oksitleyici radikallerden korur. Çinko ayrıca RNA ve DNA’yı sabit hale getirir ve DNA’nın iyi çalışmasını sağlar.
Prostat bezinin ve üreme organlarının iyi çalışması için yeteri kadar çinko alınması gerekir.
Çinko; bağışıklık sistemi dediğimiz vücut direncinin güçlenmesinde; yara iyileşmesinde; tat ve koku duyusunun oluşmasında; büyüme; gelişme ve gebelik döneminde faydalı etkileri olan bir mineraldir.
Çinkonun iştah üzerine olan etkileri de vardır ve bu konuda araştırmalar henüz sonuçlanmamıştır.
Sperm hareketinin artmasında çinkonun rolü vardır.
Çinko kuvvetli bir antioksidandır. Vücudumuzda bakır-çinko süperoksit dismutaz (CuZnSOD) isimli antioksidan bir enzimin yapısına girerek bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
Günlük çinko ihtiyaç 11 mg kadardır.
Çinko Hangi Gıdalarda Vardır?
Arpa; peynir; sığır eti; kepekli ekmek; tavuk; yumurta sarısı; süt ve süt ürünleri; balık; patates; ceviz; badem; tam tahıl; kuru fasulye; lahana; ayçekirdeği; karaciğer; kuzu eti ve tahıllarda çinko vardır. Kırmızı et ve tavuk eti gibi hayvansal gıdalarda bulunan çinko daha kolay emilir.
Diyete ilave olarak çinko ve demir alınacaksa; ikisinin farklı zamanlarda alınması gerekir.
Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Çinko eksikliği için kanda çinko seviyesini ölçmek gerekir. Kanda 60 mikrogram/dl’den az ise çinko yetmezliği vardır. Yalnız kandaki çinko seviyesi dokulardaki çinko hakkında yeterli bilgi vermez. Dokularda çinko eksikliği olup olmadığını anlamak için eritrosit alkalen fosfataz veya serum süperoksit dismutaz aktivitesini ölçmek gerekir. Kanda alkalen fosfataz düzeyinin çok düşük olması da çinko yetmezliğini düşündürebilir.
Çinko Fazla Alımının Zararı?
Fazla alınan çinko kişilerde bulantı; kusma; ishal ve karın ağrısı yapar. Genellkle çinko bulaşmış içecekler ve gıdalarla bu çinko zehirlenmesi ortaya çıkar. Uzun süre çinko alanlarda bakır yetmezliği ortaya çıkabilir.
KAYNAKLAR:
1. Prof Dr Metin Özata; Vitamin; mineral; bitkisel ürün rehberi; gürer yayınları; 2008
2. http://www.vitamintr.com
3. http://www.endokrin.org
4. http://www.guatrcenter.com
Yapılan yeni çalışmalar astmalı kişilerde omega 3 (balık yağı); C vitamini ve Çinko desteğinin astma şikayetlerinde azalmaya yardımcı olduğunu ortaya koydu.
Akciğerlerin önemli bir hastalığı olan ASTMA için öncelikle bir Gögüs Hastalıkları Uzmanına ve bir Allerji Uzmanına başvurmak ve onların tedavisinde olmak gerekir.
Astmalı hastalarda omega-3; C vitamini ve çinko desteği şikayetlerin azalmasına katkıda bulunabileceği bir çalışmayla ortaya kondu.
Omega -3 ün en fazla 1200 mg/gün kadar; C vitamini ise 200 mg/gün ve Çinko 15 mg/gün kadar birlikte alınması şikayetlerin azalmasına katkıda bulunabiliyor.
OMEGA-3 NEDİR?
Omega-3 Yağ Asitleri:
ALA (Alfa linoeik Asit) : ALA omega-3 yağ asiti keten tohumu; ceviz ve bunların yağında bulunur. Kanola yağı da ALA kaynağıdır. Bu nedenle Kanola yağı en iyi yağlardan birisidir.
Diyetle alınan omega -6’ nın omega-3’e oranı giderek artmış ve son zamanlarda 10-20/1 olmuştur. Oysa esas faydalı olan omega-3 yağ asit alımının artırılmasıdır. Bu nedenle Amerikan Kalp Cemiyeti kalp ve damarları korumak ve ritm bozukluklarından korunmak için haftada en az 2 defa balık yenmesini ve koroner kalp hastalığı varsa yaklaşık 1 gram omega-3 ‘ün eicosapentaenoic acid (EPA) ve docosahexaenoic acid (DHA) karışımı olarak alınmasını önermektedir.
Eicosapentaenoic Acid (EPA) ve Docosahexaenoic Acid (DHA):
Bunlar en iyi omega-3 yağ asitleridir. Bunların esas kaynağı yağlı balıklardır. Somon; sardunya; Tuna balığı gibi yağlı balıklar bu yağ asitlerince zengindir.
Omega-3 Yağ Asiti:
Keten tohumu yağında omega-3 (ALA) yağ asiti vardır. Balık yağı içinde EPA ve DHA oranı çok değişkendir. Bu nedenle bu tür ürünlerin etiketindeki EPA ve DHA oranını okumak gerekir. Bu ürünler yemekle birlikte iyi emilir. Cod liver oil de omega-3 içerir ancak bunda yüksek A vitamini vardır. Omega-3 alanlarda yan etki olarak reflüde artma; bulantı ve ishal olabilir.
Omega-3 Alırken Dikkat:
Omega-3 ürünleri 3 gram/güne kadar güvenle alınırsa da kanama zamanında uzama olmasına dikkat edilmelidir. Coumadin; aspirin gibi ilaç kulananlar kanama zamanı ve INR ile takip edilmelidir. Bu ürünler bağışıklık sistemini baskıladığından sık hastalanan (enfeksiyon geçiren) ve bağışıklık sistemi bozuk kişilerde kullanmamalıdır. Bazı hastalar trigliserit yüksekliği için balık yağı alırken LDL kolesterol düzeyini kontrol etlidir. Yapılan bazı çalışmalarda balık yağı tüketen kişilerde LDL kolesterolün arttığı saptanmıştır.
C VİTAMİNİ
C vitamini eski tarihlerde uzun gemi yolculuklarında sebze ve meyve yemeyen kişilerde skorbüt hastalığının ortaya çıkmasıyla kendini göstermiştir. C vitamini diyetteki 100 mg/gün doza kadar tamamen bağırsaklardan emilir. Diyetteki miktarı arttıkça emilimi azalır. Günde 1000 mg’dan fazla dozlarda yarısından azı ancak emilir. Fazlası idrarla atılır.
C vitamininin vücudumuzda yaptığı önemli görevleri şu şekilde sıralayabiliriz:
a)Vücudun mikroplara karşı direncinin artırılmasında
b) Kan damarlarının sağlamlığında rol alır.
c) Kemik; eklem bağları ve damarların yapısında bulunan kollajen isimli bir maddenin yapımını artırır
d)Noradrenalin isimli bir hormonun vücutta yapılmasında
e)Kolesterol isimli yağdan safra yapılmasında
f)Kuvvetli antioksidan maddedir. Vücudu oksijen radikalleri denen ve oksijenin vücutta yandıktan sonra oluşturduğu zararlı yan ürünlerinin hasarından korur. Vitamin E gibi diğer antioksidanların etkisini de artırır.
g)E vitamini ve folik asitin stabil hale gelmesini sağlar
h)Karnitin sentezinde faydalı olur ve böylece yağ asit transportuna katkıda bulunur.
Hangi Gıdalarda Bulunur?
C vitamini siyah üzüm; yeşil biber; mango; karnabahar; lahana; brokoli; portakal; mandalina; greyfurt; böğürtlen; üzüm suyu; patates; domates; bezelye; pırasa; muz; çilek; şalgam ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Bir orta boy portakalda 70 mg; bir domateste 23 mg ve bir greyfurtta 88 mg C vitamini vardır.
Ester C vitamini:
C vitamininin doğal formu yani besinlerde bulunan şekli L-askorbikasittir ve suda erir. C vitamininin palmitikasit tuzuyla yapılmış yapay şekline ‘Vitamin C-ESTER’ adı verilmektedir. Vitamin C-ester hem yağda hem suda erir. Bu nedenle daha etkilidir. Vitamin C-ester; kremlere katılarak güneş yanıklarında; psoriazis denen cilt hastalığında ve diğer bazı cilt hastalıklarında çok faydalıdır. .
Günlük C vitamini ihtiyacı erişkinler için 60 mg; gebelikte 80-90 mg; sigara içenlerde 100-200 mg kadardır. Alınabilecek en fazla doz 2000 mg/gün’dür. Bazı bilim adamları günlük 400 mg C vitamini alınmasını önermektedir.
ÇİNKO NEDİR?
Çinko; vücudumuzdaki birçok enzimin ve insülin hormonunun yapısında bulunan önemli bir mineraldir. Çinko vücudumuzda çoğunlukla iskelet kemikleri ve kaslarda bulunur. Bağırsaklardan emilmesi için pankreasın salgıladığı enzimlere ihtiyaç vardır. Çinko vücutta birçok enzimin yapısında bulunur ve ayrıca hücre membranı dediğimiz hücreyi çevreleyen zarda bulunarak hücreyi oksitleyici radikallerden korur. Çinko ayrıca RNA ve DNA’yı sabit hale getirir ve DNA’nın iyi çalışmasını sağlar.
Prostat bezinin ve üreme organlarının iyi çalışması için yeteri kadar çinko alınması gerekir.
Çinko; bağışıklık sistemi dediğimiz vücut direncinin güçlenmesinde; yara iyileşmesinde; tat ve koku duyusunun oluşmasında; büyüme; gelişme ve gebelik döneminde faydalı etkileri olan bir mineraldir.
Çinkonun iştah üzerine olan etkileri de vardır ve bu konuda araştırmalar henüz sonuçlanmamıştır.
Sperm hareketinin artmasında çinkonun rolü vardır.
Çinko kuvvetli bir antioksidandır. Vücudumuzda bakır-çinko süperoksit dismutaz (CuZnSOD) isimli antioksidan bir enzimin yapısına girerek bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
Günlük çinko ihtiyaç 11 mg kadardır.
Çinko Hangi Gıdalarda Vardır?
Arpa; peynir; sığır eti; kepekli ekmek; tavuk; yumurta sarısı; süt ve süt ürünleri; balık; patates; ceviz; badem; tam tahıl; kuru fasulye; lahana; ayçekirdeği; karaciğer; kuzu eti ve tahıllarda çinko vardır. Kırmızı et ve tavuk eti gibi hayvansal gıdalarda bulunan çinko daha kolay emilir.
Diyete ilave olarak çinko ve demir alınacaksa; ikisinin farklı zamanlarda alınması gerekir.
Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Çinko eksikliği için kanda çinko seviyesini ölçmek gerekir. Kanda 60 mikrogram/dl’den az ise çinko yetmezliği vardır. Yalnız kandaki çinko seviyesi dokulardaki çinko hakkında yeterli bilgi vermez. Dokularda çinko eksikliği olup olmadığını anlamak için eritrosit alkalen fosfataz veya serum süperoksit dismutaz aktivitesini ölçmek gerekir. Kanda alkalen fosfataz düzeyinin çok düşük olması da çinko yetmezliğini düşündürebilir.
Çinko Fazla Alımının Zararı?
Fazla alınan çinko kişilerde bulantı; kusma; ishal ve karın ağrısı yapar. Genellkle çinko bulaşmış içecekler ve gıdalarla bu çinko zehirlenmesi ortaya çıkar. Uzun süre çinko alanlarda bakır yetmezliği ortaya çıkabilir.
KAYNAKLAR:
1. Prof Dr Metin Özata; Vitamin; mineral; bitkisel ürün rehberi; gürer yayınları; 2008
2. http://www.vitamintr.com
3. http://www.endokrin.org
4. http://www.guatrcenter.com