Hpv; Aşı; Servix Kanseri İlişkisi - Pap Smear Önemi
HPV yani Human Papilloma Virus; genellikle cinsel ilişki ile bulaşan; kadın ve erkekte genital bölgelerde siğillere; genital enfeksiyonlara; kadınlarda servikal kansere neden olabilen bir patolojik ajandır. Yaklaşık 100 e yakın tipi vardır. Bazı tipleri ile olan enfeksiyonlar asemptomatik seyreder; bir kısmı tipik genital condyloma neden olur. Bazı tipleri ise servikal kanser ve anogenital kanserlerden sorumludur. Servikal kansere neden olabilme durumuna göre tiplere ayrılır. Düşük riskli tipler (örneğin 6-11) ve yüksek riskli tipler (16-18-45-56) servikal kanser dışında HPV; vulva; vagina; penis ve anus kanseri ile de ilişkili bulunmuştur.
Bulaşma:
Esas olarak genital temas ve de genellikle cinsel ilişki ile bulaşır.
Klinik seyri:
HPV enfeksiyonlarının büyük çoğunluğu asemptomatik seyreder; klinik sorun oluşturmaz. % 70 i bir yıl içinde iyileşir. Yeni enfeksiyonların süresi ortalama 8 aydır. Yüksek riskli HPV tipleri ile oluşan kronik enfeksiyon ileride servikal kansere dönüşebilir. HPV 16 diğer tiplere göre daha yüksek risklidir. HPV dışında; sigara kullanımı; fazla ve sık doğum; ileri yaş; bağışıklığın baskılanması da servikal kanser oluşumunu kolaylaştırır. HPV enfeksiyonunun başlangıcı ile servikal kanser oluşumu arasında geçen zaman 10-30 yıldır. Asemptomatik servikal enfeksiyon bir takım histolojik değişikliklere yol açar. Kendiliğinden iyileşebileceği gibi CIN 1; CIN 2 ve CIN 3 diye adlandırılan hücre içi neoplazilerine dönüşebilir.
Tanı:
Ne yazık ki kan testi yoktur. Düzenli yapılan smear taramalarında şüpheli hücre saptanması ile veya papillomların saptanması ile şüphelenilir. Lezyonlar tipiktir; kolay kolay başka lezyonlarla karıştırılmaz. HPV ile enfekte olan şüpheli hücrelere koilositoz adı verilir.
Cinsel aktif dönemdeki kadınların yılda bir pap smear ile değerlendirilmesi; şüpheli smear sonuçlarında ise daha ayrıntılı testler ile HPV-DNA tesbitinin yapılması önemlidir.
HPV-DNA tesbitinin yapılması hastanın takibinde belirleyici olabilir.
Asemptomatik seyreden tiplerin dışında papillomalarla seyredenlerin % 90 ının HPV 6 ve 11 ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Enfeksiyonun alınmasından papilloma oluşana kadar geçen süre yaklaşık 1-3 aydır.
Tedavi:
HPV nin kendisinin tedavisi yoktur. Yapmış olduğu papillomalar koterize edilebilir; cerrahi olarak çıkarılabilir. Nadiren kendiliğinden geriler. Nüks oranı % 30 dur.
Korunma:
İlişkide prezervatif kullanımı riski azaltır. Monagomi de riski ortadan kaldırır. Korunmada daha etkili bir yol 2007 mayıs ayından itibaren ülkemizde uygulanmaya başlanan HPV aşısıdır. HPV aşısı; en sık rastlanan 3 tipe karşı geliştirilmiştir. (6; 11; 16; 18) İlk ikisi daha çok genital siğile; diğer ikisi ise daha çok servikal kansere neden olurlar.
Aşılama 13-26 yaş arası lezyonlar için önerilmekle beraber devam eden çalışmalar 26-46 yaş arası kadınlarda; 9-15 yaş arası erkeklerde de kullanılabileceği ve yararlı olunacağını göstermektedir. Daha önceden HPV geçirmiş ve geçirmekte olan kişilere de HPV nin diğer tiplerine karşı bağışıklık sağlayacağından aşılama önerilmektedir.
Gebelikte; akut bir hastalık durumunda; immün sistemin baskı altında olduğu durumlarda uygulanmaz.
PAP SMEAR ve ÖNEMİ
PAP SMEAR Nedir?
Smear; normal jinekolojik muayene sırasında rahim ağzından alınan akıntının mikroskobik incelenmesidir.
PAP SMEAR Niçin yapılır?
Rahim ağzı kanseri ve rahime ait bazı patalojiler; kansere dönüşmeden çok önce buradaki hücrelerde bazı değişiklikler yaparlar. Düzenli yapılan smear taramaları ile bu hücresel değişiklikler saptanır. Böylece kanser; kanser olmadan teşhis edilerek; basit bir müdahaleyle vücuttan uzaklaştırılır.
Dikkat edilmesi gerekenler
Kanamalı iken smear alınmamalı
Vaginal duş veya fitil uygulanmasından en az 72 saat sonra alınmalı.
Son 48 saat içinde ilişkide bulunmamalı
Uygulama
Normal jinekolojik muayene esnasında yapılır. Alınan akıntı örneğidir; parça değildir. Bu nedenle ağrı duymak sözkonusu değildir. Akıntı ince bir çubuk aracılığı ile alınır ve mikroskop camına sürülür. Özel işlemlerden geçirilerek patolojik değerlendirmeye hazırlanır. Sonuç 2-3 gün içinde alınabilir.
Yorumlama
Sonuç normalse yılda bir taramalara devam edilir.
Enfeksiyona bağlı değişiklikler saptanırsa tedavi verilerek 2-3 ay sonra smear tekrarlanır.
Eğer hücresel anormallikler saptanırsa o zaman rahim ağzından özel yöntemlerle parça alınarak incelenmesi gerekir.
Risk grubu
Önceki smearlarında hücresel anormallikler saptananlar
Halen genital siğili olanlar veya öncesinde bu nedenle tedavi olanlar
Cinsel hayatta aktif olanlar
Smear taramaları herkes için çok önemlidir. Özellikle risk grubundakilerde hücresel anormallik saptanma oranı fazladır.
Günümüzde erken teşhis ile kanser tedavisi % 100 e yakındır.
Smear tetkiki en önemli erken teşhis yöntemlerinden biridir. Yılda bir her sağlıklı kadının yaptırması kendi sağlığının devam etmesi için önemlidir.
Bulaşma:
Esas olarak genital temas ve de genellikle cinsel ilişki ile bulaşır.
Klinik seyri:
HPV enfeksiyonlarının büyük çoğunluğu asemptomatik seyreder; klinik sorun oluşturmaz. % 70 i bir yıl içinde iyileşir. Yeni enfeksiyonların süresi ortalama 8 aydır. Yüksek riskli HPV tipleri ile oluşan kronik enfeksiyon ileride servikal kansere dönüşebilir. HPV 16 diğer tiplere göre daha yüksek risklidir. HPV dışında; sigara kullanımı; fazla ve sık doğum; ileri yaş; bağışıklığın baskılanması da servikal kanser oluşumunu kolaylaştırır. HPV enfeksiyonunun başlangıcı ile servikal kanser oluşumu arasında geçen zaman 10-30 yıldır. Asemptomatik servikal enfeksiyon bir takım histolojik değişikliklere yol açar. Kendiliğinden iyileşebileceği gibi CIN 1; CIN 2 ve CIN 3 diye adlandırılan hücre içi neoplazilerine dönüşebilir.
Tanı:
Ne yazık ki kan testi yoktur. Düzenli yapılan smear taramalarında şüpheli hücre saptanması ile veya papillomların saptanması ile şüphelenilir. Lezyonlar tipiktir; kolay kolay başka lezyonlarla karıştırılmaz. HPV ile enfekte olan şüpheli hücrelere koilositoz adı verilir.
Cinsel aktif dönemdeki kadınların yılda bir pap smear ile değerlendirilmesi; şüpheli smear sonuçlarında ise daha ayrıntılı testler ile HPV-DNA tesbitinin yapılması önemlidir.
HPV-DNA tesbitinin yapılması hastanın takibinde belirleyici olabilir.
Asemptomatik seyreden tiplerin dışında papillomalarla seyredenlerin % 90 ının HPV 6 ve 11 ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Enfeksiyonun alınmasından papilloma oluşana kadar geçen süre yaklaşık 1-3 aydır.
Tedavi:
HPV nin kendisinin tedavisi yoktur. Yapmış olduğu papillomalar koterize edilebilir; cerrahi olarak çıkarılabilir. Nadiren kendiliğinden geriler. Nüks oranı % 30 dur.
Korunma:
İlişkide prezervatif kullanımı riski azaltır. Monagomi de riski ortadan kaldırır. Korunmada daha etkili bir yol 2007 mayıs ayından itibaren ülkemizde uygulanmaya başlanan HPV aşısıdır. HPV aşısı; en sık rastlanan 3 tipe karşı geliştirilmiştir. (6; 11; 16; 18) İlk ikisi daha çok genital siğile; diğer ikisi ise daha çok servikal kansere neden olurlar.
Aşılama 13-26 yaş arası lezyonlar için önerilmekle beraber devam eden çalışmalar 26-46 yaş arası kadınlarda; 9-15 yaş arası erkeklerde de kullanılabileceği ve yararlı olunacağını göstermektedir. Daha önceden HPV geçirmiş ve geçirmekte olan kişilere de HPV nin diğer tiplerine karşı bağışıklık sağlayacağından aşılama önerilmektedir.
Gebelikte; akut bir hastalık durumunda; immün sistemin baskı altında olduğu durumlarda uygulanmaz.
PAP SMEAR ve ÖNEMİ
PAP SMEAR Nedir?
Smear; normal jinekolojik muayene sırasında rahim ağzından alınan akıntının mikroskobik incelenmesidir.
PAP SMEAR Niçin yapılır?
Rahim ağzı kanseri ve rahime ait bazı patalojiler; kansere dönüşmeden çok önce buradaki hücrelerde bazı değişiklikler yaparlar. Düzenli yapılan smear taramaları ile bu hücresel değişiklikler saptanır. Böylece kanser; kanser olmadan teşhis edilerek; basit bir müdahaleyle vücuttan uzaklaştırılır.
Dikkat edilmesi gerekenler
Kanamalı iken smear alınmamalı
Vaginal duş veya fitil uygulanmasından en az 72 saat sonra alınmalı.
Son 48 saat içinde ilişkide bulunmamalı
Uygulama
Normal jinekolojik muayene esnasında yapılır. Alınan akıntı örneğidir; parça değildir. Bu nedenle ağrı duymak sözkonusu değildir. Akıntı ince bir çubuk aracılığı ile alınır ve mikroskop camına sürülür. Özel işlemlerden geçirilerek patolojik değerlendirmeye hazırlanır. Sonuç 2-3 gün içinde alınabilir.
Yorumlama
Sonuç normalse yılda bir taramalara devam edilir.
Enfeksiyona bağlı değişiklikler saptanırsa tedavi verilerek 2-3 ay sonra smear tekrarlanır.
Eğer hücresel anormallikler saptanırsa o zaman rahim ağzından özel yöntemlerle parça alınarak incelenmesi gerekir.
Risk grubu
Önceki smearlarında hücresel anormallikler saptananlar
Halen genital siğili olanlar veya öncesinde bu nedenle tedavi olanlar
Cinsel hayatta aktif olanlar
Smear taramaları herkes için çok önemlidir. Özellikle risk grubundakilerde hücresel anormallik saptanma oranı fazladır.
Günümüzde erken teşhis ile kanser tedavisi % 100 e yakındır.
Smear tetkiki en önemli erken teşhis yöntemlerinden biridir. Yılda bir her sağlıklı kadının yaptırması kendi sağlığının devam etmesi için önemlidir.