Doğum Sonrası Fizyoterapi
Doğum sonrası loğusa dönemi kadın için çok önemli bir dönemdir. 9 ay gebelik süresince oluşan bir takım anatomik ve fizyolojik değişiklikleri hızla ters şekilde yaşamaya başlar. Buna birde hormonal değişimleri; yeni doğan bebeğin sorumluluğunu; çevrenin anlayışsız olabilen tutumunu eklersek bu dönem tam bir kabusa dönebilir. Özellikle loğusalık psikozu diye adlandırılan bu döneme has psikolojik bozukluklar oluşabilir.
Anatomik değişiklikler
Uterus doğumdan sonra 1 ay içinde 1000 gr dan 100 gr a düşer. Bu küçülme kasılmalar ile olacaktır. Bu kasılmalar doğum sancılarının çok daha hafifi şeklindedir. Beraberinde ilk 1-2 hafta kanlı akıntı sonraki haftalarda beyaz akıntı olur.
Destek dokusu
Vücuttaki bağ ve destek dokusunun gebelikten önceki halini alması yaklaşık 3-5 ay arasındadır.
Karın kasları
Bunlarında eski haline gelebilmesi 6-8 ay alabilmektedir. Karın kaslarını güçlendirici egzersizler yapılmalıdır. İleri derecede rektus diastazı olan hastalar bu hareketleri fizyoterapist kontrolünde yapması gereklidir.
Pelvik tabanı
Pelvik tabanı gebelikte 2-2;5 cm çöker. Doğum yapmış hastanın kaslarını kasabilme yeteneği kontrol edilmelidir. Çünkü doğumda zara görmüş olabilir.
Kegel egzersizleri adı verilen pelvik taban egzersizlerine doğumdan hemen sonra başlanabilir. Pelvik kaslarının gevşetilerek kasılması ile pelvik tabanı güçlendirilmeye çalışılır.
Hemoroidler
Gebelik süresince oluşan doğumda ıkınmalarla artan hemoroidler doğumdan sonraki ilk günlerde ağrı; zorlanmaya neden olabilir. Buz uygulaması; lokal analjezik uygulamasının faydaları olabilir. Diyetle de bol sıvı ve lifli gıdaların alınmasına dikkat etmelidir.
İdrar retansiyonu
Doğum esnasında mesanenin aşırı zorlanması ile bazen doğum sonrası idrar yapma ile ilgili sıkıntılar olabilir. Burada oluşan ödem; küçük yırtıklar idrar yapmada ağrı yapabilir. Ödem çözücü yaklaşımlarla ve perine egzersizleri ile yardımcı olunabilir. Bazen olay idrar kaçırma şeklinde karşımıza gelebilir. Bu durum yine doğum esnasında bebeğin başının uzun süre vagende kalması ile oluşabilir. Kegel egzersizleri ile 1-2 hafta içinde normale dönebileceği gibi ender olarak uygun elektroterapatik uyarılarla sorun giderilebilir.
Kabızlık
Erken postnatal dönemde sıklıkla karşımıza çıkar. Zayıflamış karın kasları doğumda uzun süre ıkınmaya maruz kalma; travma bölgesinin acıması ile tuvalete gitmekten kaçınma kabızlığa neden olabilir. Bilindiği gibi bu dönem doğum yapmış bir kadın için belki de hayatının en hassas dönemidir. Bu dönemde gösterilen ilgi; sevgi ve şefkat bu hassas dönemin kabusa dönüşmesine engel olur.
Normal doğum sonrası dikkat edilmesi gerekenler
-Kanama ve kanlı akıntı olabilir ancak adet kanamasından daha fazla olursa doktor kontrolü gerekir.
-İstirahat önemlidir. 1 hafta 10 gün istirahat edilmelidir.
-Epizyotomi ile ilgili tuvalet sonrası hijyene dikkat etmek önemlidir.
-İlk günlerde otururken epizyotomi üzerine çok güç vermemek; gerektiğinde ağrı kesici kullanmak önemlidir.
-Beslenme konusunda sıvı alımı; protein ve C vitamininden zengin beslenme iyileşmeyi hızlandırır.
-İlk birkaç ay gebelikte kullanılan vitamin ve Fe preparatlarına devam etmenin faydası olur.
-Emzirme süresince çok terleme olur. Buna göre önlemler almak daha sonra oluşabilecek daha ciddi tablolardan korur.
-Ateş 38 derece ve üzeri olursa doktor kontrolü gerekir.
-Göğüs ucu için uygun emzirme tekniği önemlidir. Böylece çatlaklardan korunur. Oluşmuş çatlaklar için onarıcı kremler kullanılabilir.
-Bebek yeni doğduğundan 3-4. günlerde fazla dolan göğüsten süt boşaltamaz. Emdikten sonra eğer süt kalırsa pompa ile bunu boşaltmak gerekir. Yoksa göğüsler şişerek ağrı ve ateşli bir tabloya neden olur.
-İstenilen zamanda duş alınabilir. Ancak küvet banyosu 40 gün süresince yapılmamalıdır.
-Doğumdan sonraki ilk bir hafta karın ve pelvis taban egzersizlerine başlanabilir.
-Gebelik süresince tüm vücut ve eklemlerde gevşeme oluştuğundan ters hareket etmemeye ;uzun süre ayakta kalmamaya otururken veya iş yaparken en uygun duruş pozisyonu sağlamaya özen göstermek önemlidir.
-Doğum sonrası 15. gün ve 40. günlerde kontrol önemlidir.
Sezeryan sonrası dikkat edilmesi gerekenler
-Kanama normal doğum sonrası kadardır. Yani 1 ay a kadar kan ve kanlı akıntı şeklinde sürebilir. Adet kanamasından fazla olması durumunda doktora gitmek gerekir.
-İstirahat önemlidir. İlk bir haftada kalkıp yatma; yürüme gibi aktivitelerde sert hareketlerden kaçınılmalıdır.
-Yiyecekler yine bol sıvı ve protein içermelidir. İlk günlerde gaz yapacak şeylerden uzak durmak önemlidir.
-Duş hemen alınabilir.
-Ateş 38 derece ve üzeri olursa doktor muayenesi gerekir.
Doğum sonrası 15 ve 40. günlerde kontrol önemlidir.
Göğüsler için uygun emzirme tekniğine ve emzirme sonrası süt kalmamasına; boşaltılmasına özen göstermek önemlidir.
İlk birkaç ay multivitamin ve Fe kullanımı bu dönemi daha kolay atlatmayı sağlar.
Egzersizlere 1. aydan itibaren başlanabilir.
Terlemeye dikkat etmek; terli kalmamak; uzun süre ayakta kalmamak ters hareket yapmamak; beli zorlamamak yine önemlidir.
Anatomik değişiklikler
Uterus doğumdan sonra 1 ay içinde 1000 gr dan 100 gr a düşer. Bu küçülme kasılmalar ile olacaktır. Bu kasılmalar doğum sancılarının çok daha hafifi şeklindedir. Beraberinde ilk 1-2 hafta kanlı akıntı sonraki haftalarda beyaz akıntı olur.
Destek dokusu
Vücuttaki bağ ve destek dokusunun gebelikten önceki halini alması yaklaşık 3-5 ay arasındadır.
Karın kasları
Bunlarında eski haline gelebilmesi 6-8 ay alabilmektedir. Karın kaslarını güçlendirici egzersizler yapılmalıdır. İleri derecede rektus diastazı olan hastalar bu hareketleri fizyoterapist kontrolünde yapması gereklidir.
Pelvik tabanı
Pelvik tabanı gebelikte 2-2;5 cm çöker. Doğum yapmış hastanın kaslarını kasabilme yeteneği kontrol edilmelidir. Çünkü doğumda zara görmüş olabilir.
Kegel egzersizleri adı verilen pelvik taban egzersizlerine doğumdan hemen sonra başlanabilir. Pelvik kaslarının gevşetilerek kasılması ile pelvik tabanı güçlendirilmeye çalışılır.
Hemoroidler
Gebelik süresince oluşan doğumda ıkınmalarla artan hemoroidler doğumdan sonraki ilk günlerde ağrı; zorlanmaya neden olabilir. Buz uygulaması; lokal analjezik uygulamasının faydaları olabilir. Diyetle de bol sıvı ve lifli gıdaların alınmasına dikkat etmelidir.
İdrar retansiyonu
Doğum esnasında mesanenin aşırı zorlanması ile bazen doğum sonrası idrar yapma ile ilgili sıkıntılar olabilir. Burada oluşan ödem; küçük yırtıklar idrar yapmada ağrı yapabilir. Ödem çözücü yaklaşımlarla ve perine egzersizleri ile yardımcı olunabilir. Bazen olay idrar kaçırma şeklinde karşımıza gelebilir. Bu durum yine doğum esnasında bebeğin başının uzun süre vagende kalması ile oluşabilir. Kegel egzersizleri ile 1-2 hafta içinde normale dönebileceği gibi ender olarak uygun elektroterapatik uyarılarla sorun giderilebilir.
Kabızlık
Erken postnatal dönemde sıklıkla karşımıza çıkar. Zayıflamış karın kasları doğumda uzun süre ıkınmaya maruz kalma; travma bölgesinin acıması ile tuvalete gitmekten kaçınma kabızlığa neden olabilir. Bilindiği gibi bu dönem doğum yapmış bir kadın için belki de hayatının en hassas dönemidir. Bu dönemde gösterilen ilgi; sevgi ve şefkat bu hassas dönemin kabusa dönüşmesine engel olur.
Normal doğum sonrası dikkat edilmesi gerekenler
-Kanama ve kanlı akıntı olabilir ancak adet kanamasından daha fazla olursa doktor kontrolü gerekir.
-İstirahat önemlidir. 1 hafta 10 gün istirahat edilmelidir.
-Epizyotomi ile ilgili tuvalet sonrası hijyene dikkat etmek önemlidir.
-İlk günlerde otururken epizyotomi üzerine çok güç vermemek; gerektiğinde ağrı kesici kullanmak önemlidir.
-Beslenme konusunda sıvı alımı; protein ve C vitamininden zengin beslenme iyileşmeyi hızlandırır.
-İlk birkaç ay gebelikte kullanılan vitamin ve Fe preparatlarına devam etmenin faydası olur.
-Emzirme süresince çok terleme olur. Buna göre önlemler almak daha sonra oluşabilecek daha ciddi tablolardan korur.
-Ateş 38 derece ve üzeri olursa doktor kontrolü gerekir.
-Göğüs ucu için uygun emzirme tekniği önemlidir. Böylece çatlaklardan korunur. Oluşmuş çatlaklar için onarıcı kremler kullanılabilir.
-Bebek yeni doğduğundan 3-4. günlerde fazla dolan göğüsten süt boşaltamaz. Emdikten sonra eğer süt kalırsa pompa ile bunu boşaltmak gerekir. Yoksa göğüsler şişerek ağrı ve ateşli bir tabloya neden olur.
-İstenilen zamanda duş alınabilir. Ancak küvet banyosu 40 gün süresince yapılmamalıdır.
-Doğumdan sonraki ilk bir hafta karın ve pelvis taban egzersizlerine başlanabilir.
-Gebelik süresince tüm vücut ve eklemlerde gevşeme oluştuğundan ters hareket etmemeye ;uzun süre ayakta kalmamaya otururken veya iş yaparken en uygun duruş pozisyonu sağlamaya özen göstermek önemlidir.
-Doğum sonrası 15. gün ve 40. günlerde kontrol önemlidir.
Sezeryan sonrası dikkat edilmesi gerekenler
-Kanama normal doğum sonrası kadardır. Yani 1 ay a kadar kan ve kanlı akıntı şeklinde sürebilir. Adet kanamasından fazla olması durumunda doktora gitmek gerekir.
-İstirahat önemlidir. İlk bir haftada kalkıp yatma; yürüme gibi aktivitelerde sert hareketlerden kaçınılmalıdır.
-Yiyecekler yine bol sıvı ve protein içermelidir. İlk günlerde gaz yapacak şeylerden uzak durmak önemlidir.
-Duş hemen alınabilir.
-Ateş 38 derece ve üzeri olursa doktor muayenesi gerekir.
Doğum sonrası 15 ve 40. günlerde kontrol önemlidir.
Göğüsler için uygun emzirme tekniğine ve emzirme sonrası süt kalmamasına; boşaltılmasına özen göstermek önemlidir.
İlk birkaç ay multivitamin ve Fe kullanımı bu dönemi daha kolay atlatmayı sağlar.
Egzersizlere 1. aydan itibaren başlanabilir.
Terlemeye dikkat etmek; terli kalmamak; uzun süre ayakta kalmamak ters hareket yapmamak; beli zorlamamak yine önemlidir.